"ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ"

        Κοντοστάθηκε στη διασταύρωση. Περίμενε το πράσινο φως. Η Ανθή ήταν κατάκοπη. Γυρνούσε από το γιατρό . Σήκωσε το κεφάλι. στήλωσε το αυτί. Και άνοιξε τα μάτια. Στο βάθος, το ψηλό κτίριο της Νομικής, πρόβαλε τον τετράγωνο όγκο του κεντημένο με τα νέα κορμιά, τα ζωηρά κεφάλια, τα χέρια ν' ανεμίζουν γύρω γύρω στο περβάζι της ταράτσας που έπιανε τα δυο πατώματα. Και πιο ψηλά, στο βάθος μια πυραμίδα ανθρώπινη, ένα μεγάλο τσαμπί σταφύλι που μυρμιγκιάζει. Κι ακόμα πιο ψηλά, ένας κορμός λεπτός ευκίνητος, ανεμίζει το μεγάλο χαρτί με τα πελώρια γράμματα: " ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ".

   " Πάλι", σκέφτεται, " πάλι τα παιδιά...". Πόσα χρόνια μέσα στη ζωή τους οι αγώνες για τη λευτεριά. Σίγουρα είναι και η Αλίκη "...σίγουρα είναι ανάμεσό τους" - ναι, μπορούσε να ψάξει στο σωρό, θέλησε να προχωρήσει, να πλησιάσει στο πεζοδρόμιο: " Απαγορεύεται", της απλώνει το χέρι να την μποδίσει, έχει διάθεση να το πει: " Είναι κι η κόρη μου εκεί...". Τι θα βγει σκέφτεται, τι θα νιώσει τούτος " ο υποταχτικός", ο αστυφύλακας, τι θα νιώσει από την περηφάνειά της: " είναι κι η κόρη μου εκεί..." " εκεί στις επάλξεις, όπως κάποτε κι εγώ, κι εμείς...ο πατέρας της κι εγώ...". Στα φοιτητικά τους χρόνια, στην Κατοχή, στο Δεκέμβρη, στην Αντεπανάσταση, στον εμφύλιο...

   Σταματάει, την πνίγει η συγκίνηση:

" ελευθερία"...

"έναν έχουμε αρχηγό

τον κυρίαρχο λαό..."

      Δεν πιστεύει στ' αυτιά της. Ίσαμε τώρα - έξη χρόνια κιόλας, καμιά παρόμοια κραυγή δεν τολμήθηκε...Όμως να, τώρα...έζησα...έζησα....ν' ακούσω τούτα τα λόγια, τούτες τις κραυγές, τούτες τις λέξεις  μέσα σ' αυτό το κλίμα: " Φτάνουν έξη χρόνια, δεν θα κάνεις άλλον πια!". Απίθανο...Στενάζει μ΄ευγνωμοσύνη: Επιτέλους , τίποτε δεν πάει χαμένο...Κι είχαμε φοβηθεί τη μέρα της 21 του Απρίλη πως οι δρόμοι της Αθήνας δεν θα ξανακούγανε τις κραυγές της οργής μας, πως τα πρόσωπα μας θα λησμονούσανε το πύρωμά της...

   Και να που την οργή την ακούει τώρα από τα χείλη των παιδιών, από το καθάριο μυαλό τους, από την αστραφτερή τίμια νεότητά τους:

" Δεν σε θέλει ο λαός"

    Έζησε να τ΄ακούσει...Και ν΄ακούσει και τούτο το τρομαχτικό: " Συμπαράσταση λαέ!". Μέσα στο άρρωστο , το κατάκοπο κορμί της νιώθει τον τρόμο της αδυναμίας. Τούτη η κραυγή την διαλύει: Πώς να συμπαρασταθείς με τούτο το τσακισμένο κορμί...Κι όμως. Κι όμως λίγο πιο ψηλά έναν δρόμο πιο πάνω , βλέπει κατάπληκτη και συγκινημένη έναν κατάλευκο γέρο να σηκώνει το μπαστούνι του σ' έναν αστυφύλακα, που δέρνει ένα νεαρό: " Ποιον χτυπάς, κανίβαλε; Κάτω τα χέρια, είναι τα παιδιά μας! Κάτω τα χέρια"

      Πιο κάτω στη στοά του Ορφέα οι αστυφύλακες - καμιά εικοσαριά, είχανε πέσει πάνω σ' έναν νέο και χτυπούσανε με όλη τους τη λύσσα. " Αίσχος!" τους φώναξε ο καταστηματάρχης, που μπροστά στο μαγαζί του δέρνανε το παιδί. " Αίσχος, αφήστε τον". Τον αφήκαν για να ορμήσουν πάνω στο μαγαζάτορα και στη νεαρή υπάλληλό του, που την τραυμάτισαν στο πρόσωπο. Ο καταστηματάρχης κρατήθηκε στο Τμήμα πέντε ώρες.

    Όπως σ' όλες τις γωνιές, στους γύρω δρόμους, έτσι και στο σπίτι της μπροστά η Ανθή βρήκε μια σύναξη νεαρών κοριτσιών. Η μια μόλις είχε φτάσει από την Πάτρα: " Απεργούμε κι εκεί, είμαστε δυο χιλιάδες περίπου φοιτητές. Και στα Γιάννενα και στη Θεσσαλονίκη, απεργούνε" , λέει το κορίτσι, κι είναι ξαναμμένα τα μάγουλα του. " Η Νομική είναι κλειστή λόγω επισκευών" έγραψε ο Πρύτανις πληροφορεί μια κοντούλα καστανή και γελάει.

    " Στο Χημείο διηγείται ένα λεπτό ξανθό κορίτσι, στη Σχολή μας των Φυσικομαθηματικών, ένας φοιτητής ανεβασμένος πάνω στην καρέκλα ρωτάει, ρωτάει τους συγκεντρωμένους δυο χιλιάδες περίπου φοιτητές: " είναι ανάμεσό  σας κανένας της ΕΚΟΦ;" (συνεργάτης της Κυβέρνησης). Κανένας δεν απαντάει: " Κι αν είναι κάποιος από σας, λέει , όποιοι είσαστε. όταν μας δέρνουν, θα τρώτε κι εσείς ξύλο...από μας φυσικά", συμπληρώνει.

- Τα θρανία της Νομικής γινήκαν ξύλα για την άμυνα μας, λέει μια ψηλή μελαχροινή κοπέλα.

   " Δόξα σοι , ο Θεός" ψιθυρίζει μέσα της η Ανθή, " μ΄αρέσει ο ρεαλισμός τους..." Ανεβαίνει στο διαμέρισμά της . Ξεντύνεται , ξαπλώνει. Είναι τσακισμένη από τη συγκίνηση. Και δεν της φεύγει από το νου ο Αλέξανδρος. Θυμάται πως στις είκοσι μία του Απρίλη, τη μέρα που έγινε το πραξικόπημα της είπε:

- Τη γενιά σας λυπάμαι, μάνα μου. Θα σβήσετε χωρίς να ιδείτε άσπρη μέρα πια! Όσο για μας τα βουτυρόπαιδα , θα καταλάβουμε ίσως κι εμείς, πόσα απίδια βάνει ο σάκος![...]

 [...] Είτανε φανερό πως τούτα τα περιστατικά της Νομικής Σχολής [...]κλονίσανε τη θέση της Χούντας. Είτανε η πρώτη ανοιχτή μαζική κατακραυγή , που την εκφράζανε αρκετά χαρακτηριστικά και  τα συνθήματα των νέων:

"Εναν έχουμε αρχηγό

τον κυρίαρχο λαό".

Είτανε από τις πρώτες κραυγές, που προετοιμάζανε το έπος του Πολυτεχνείου.(απόσπασμα)

Έφη Πανσελήνου, Καταχτημένη χώρα, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1978, 2η έκδοση