Μνήμη Διδώς Σωτηρίου

Ένα μικρό κορίτσι ξεκινάει απ' τ' ανώμαλα καλντερίμια μιας επαρχιακής πόλης της Μικρασίας, που λέγεται Αϊντίνι. Το μελαχρινό πρόσωπό του με τα μαύρα μάτια το πλαισιώνουν ολόξανθες μπούκλες που πέφτουν καλαίσθητα, κάτω από ένα ροζ, ανάλαφρο καπελάκι, χαρωπό σύμβολο μιας ρόδινης , ξένοιαστης ζωής. Εκείνες οι παιδιάστικες μπουκλίτσες , που ήταν απαλές σαν μετάξι κι έλαμπαν σαν το χρυσάφι στον ήλιο, έδιναν στο χλωμό κοριτσίστικο πρόσωπα μια παράξενη χάρη, μια υπόσχεση, μια ελπίδα...
Κι όμως , δεν ήταν αληθινές! Τις είχαν αγοράσει και ράψει πάνω στο καπέλο του παιδιού για να σκεπάσουν και να εξωραΐσουν μια ασχήμια , έναν επίμονο, καταλυτικό "ψωροφύτη ", που είχε αναγκάσει τους γονιούς του κοριτσιού να κουρέψουν σύρριζα, με την αμείλιχτη ψιλή μηχανή τα πλούσια μαλλιάτου.
Έτσι, μια από τις πρώτες διδαχές που πήρε η μικρούλα εκείνη ήταν πως εξωραΐζονται ακόμα και οι ασχήμιες της ζωής, φτάνει να μη διστάζει κανείς να κρύψει την πραγματικότητα μ' ένα όμορφο, χρυσωμένο ψέμα...
Θα παραξενευτούν πολλοί που αρχίζω τούτη δω την ιστορία, μια μακριά, αλήθεια ιστορία, γεμάτη πάθη, συγκρούσεις, πολέμους και κοινωνικές αναστατώσεις, πρωτομιλώντας για ένα ροζ καπέλο με λίγες ψεύτικες , ξανθές μπούκλες. Μπορεί μάλιστα και να σκεφτούν πως όλα τούτα μοιάζουν με μαθητική έκθεση. Κι όμως εμένα αυτή η ασήμαντη λεπτομέρεια μ' απασχολεί, σχεδόν με προκαλεί, παρ' όλα τα χρόνια που πέρασαν από τότε.
Καθώς γυρίζω πίσω στο 1918 και δοκιμάζω να περπατήσω ψηλαφητά μέσα στην αχλή των παιδικών μου αναμνήσεων πρωτοανταμώνομαι μ' αυτή την παράξενη εικόνα: το κορίτσι με τον ψωροφύτη και τις δεκατέσσερις ψεύτικες μπούκλες. Γιατί ήταν πραγματικά τόσες, όσοι ακριβώς και οι υποβλητικοί εκείνοι Δεκατέσσερις όροι του Αμερικάνου προέδρου Ουίλσον που άφησαν τη σφραγίδα τους στα ταραγμένα χρόνια που ακολούθησαν σαν σίφουνας και σαν μπόρα.
Μα η Μικρασία, που πλήρωσε την απάτη της πολιτικής της Αντάντ, δεν ήταν ψεύτικη και κανένα χρυσωμένο ψέμα δεν μπορεί να σκεπάσει την τραγική μοίρα των Ελλήνων που την κατοικούσαν. Ήταν μια χώρα με χώματα καρπερά, ευλογημένα, χορτάτα από βλάστηση. Σαν άνοιγες την Κυριακή τις πόρτες των σπιτιών , αντάμωνες έναν κόσμο δουλευτάδων με την καθαρή του αλλαξιά, το γιορτινό του τραπέζι, το ρακί του, το μερτικό του στη χαρά και άσβηστο τον πόθο να λυτρωθεί απ' τη ραγιαδοσύνη. Κι ύστερα πέρασε πάνω απ' αυτή τη χώρα ο " ψωροφύτης" του πολέμου κι ακολούθησε η ξυριστική μηχανή του ξεριζωμού...
Μη σας παραπλανήσουν ωστόσο οι εύκολες αυτές μεταφορές και φανταστείτε πως η μικρή με τις ψεύτικες , ξανθές μπούκλες είναι κανένα σκαρωμένο σύμβολο. Η μικρή, που άφηνε πρόωρα, τον ξέγνοιαστο παιδιάτικο κόσμο της και ξεκινούσε ανυπόμονη για τη μεγάλη περιπέτεια της ζωής, ήμουν εγώ η ίδια. Και η μάνα μου, απελπισμένη για κείνο το αναπάντεχο πάθημά μου, έβαλε όλη τη φαντασία της να το καλύψει, για τα μάτια του κόσμου και τα δικά της. Ήμουν,αλήθεια,  ένα τόσο άσκημο κι ασθενικό παιδί!
Καλύτερα όμως να σας συστηθώ εξαρχής, μια και θα γνωριστούμε καλά. Το όνομά μου είναι Αλίκη Μάγη. Μα αν βιάζομαι να συστηθώ, δεν πάει να πει πως είμαι και η κεντρική ηρωίδα . Μια αφηγήτρια είμαι. Οι ήρωες είναι πολλοί και ο καθένας τους ξεπροβάλλει με την ώρα του, γέννημα θρέμμα της ταραγμένης του εποχής.( από τον πρόλογο )

 Διδώ Σωτηρίου, Μέσα στις φλόγες,παιδικό μυθιστόρημα, Κέδρος , Αθήνα 1996, 28η έκδοση.
Η ιστορία του βιβλίου είναι παρμένη από το μυθιστόρημα " Οι νεκροί περιμένουν " ειδικά δουλεμένη για παιδιά.

" Η Διδώ Σωτηρίου πρέπει να ξέρει πολύ καλά το παιδί και την ψυχολογία του. Γι' αυτό και οι σελίδες που περιγράφονται οι αντιδράσεις της νεαρής ηρωίδας κλείνουν τόση θέρμη και συγκίνηση.." 
Βάσος Βαρίκας, Βήμα, 1/1/59 ( στο οπισθόφυλλο)