Ο Δημήτρης Γληνός, στον Πύργο, το 1938
" Πότε ο ήλιος της ειρήνης, της καλωσύνης, η αβασίλευτη γαλήνη και το χαμόγελο θα κυριαρχήσει μέσα στην ανθρώπινη ζωή;"
Δ.ΓΛΗΝΟΣ
Στη Σαντορίνη ο Γληνός έμεινε κάπου ένα χρόνο. Η βαρειά απομόνωση, το υγρό κλίμα, οι φοβερές στερήσεις έγιναν αιτία να δεχτεί τα πρώτα μηνύματα της αρρώστειας, που θα τον έστελνε πολύ γρήγορα στον τάφο. Ώρες - ώρες τον έπιαναν φοβεροί πόνοι στο συκώτι, που είχαν αντανάκλαση στην πλάτη και το στήθος. Έπεσε κάμποσες φορές στο στρώμα. Παράλληλα το νευρικό του σύστημα είχε πάθει μεγάλες αβαερίες. " Έχω μια βδομάδα να κοιμηθώ ", γράφει, ή " περνώ την περισσότερη νύχτα άγρυπνος". Το άγγελμα της αρρώστειας του θορύβησε το δικτάτορα και τα όργανά του. Αν ο Γληνός πέθαινε στην εξορία θάταν μεγάλη η ζημιά για το καθεστώς. Πρόσφατη είταν κι' όλας η αγανάκτηση της δημοκρατικής κοινής γνώμης από τη δολοφονία του ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα στην Ισπανία του Φράνκο. Το ζύγιασαν, λοιπόν, κι' αποφάσισαν να φέρουν στην Αθήνα το Γληνό και να τον βάλουν κάτω από αστυνομική επιτήρηση. Ύστερα από τριάντα πάνω - κάτω μήνες εξορίας πατούσε και πάλι το χώμα της Αθήνας και ξανάβλεπε τους δικούς του.
Η ιατρική εξέταση απόδειξε ότι είχε λίθους στη χοληδόχο κύστη και μόνο το μαχαίρι θα τον απάλλασε από τους αφόρητους πόνους. Ωστόσο η κατάσταση, είταν τέτοια στον τόπο, που ο Δάσκαλος δεν εύρισκε καιρό να κοιτάξει τον εαυτό του. Ο πόλεμος κάλπαζε απειλώντας να τυλίξει στα θανατερά δίχτυα του όλη την Ευρώπη και την Ελλάδα. Ο φασισμός ανέβαινε σαν απειλητικό κύμα να πνίξει τον κόσμο. Η πάλη εναντίον του και το σταμάτημα του πολέμου είταν το πρώτο καθήκον.
Χωρίς να χάσει καιρό παίρνει αμέσως επαφή με το αντιδικτατορικό μέτωπο, που δούλευε τότε μυστικά για την ανατροπή του Μεταξά και δίνει ολόκληρη τη δραστηριότητά του σ' αυτό. Παράλληλα όμως συνεχίζει και τη συνθετική συγγραφική του δουλειά γύρω από τα αγαπημένα του θέματα του αρχαίου ελληνικού ουμανισμού και το 1939 κυκλοφορεί σαν εισαγωγή στο Σοφιστή του Πλάτωνα τη μελέτη " Η σημερινή θέση των ανθρωπιστικών σπουδών στην Ελλάδα" με το ψευδώνυμο Δ. Αλεξάνδρου, στη σειρά των Αρχαίων Ελλήνων Συγγραφέων του εκδοτικού οίκοι Ζαχαρόπουλου. Η εργασία αυτή είναι κλασσική για τα γράμματά μας και καταυγάζει με εκτυφλωτικό διαλεκτικό φως το θέμα της. Κάτω από καθεστώς σκοταδισμού και στυγνής λογοκρισίας, ο Γληνός κατάφερε να περάσει στα κείμενά του σημαδιακά λόγια εναντίον της δικτατορίας που γέμισαν ευφροσύνη και ελπίδα τις φιλελεύθερες καρδιές, σαν κι' αυτά:
" Μέσα στη φοβερή πάλη, όπου τόσες αντιμαχόμενες δυνάμεις δυνάμεις επιδιώκουνε μ' όλα τα μέσα να καταχτήσουνε και κυριαρχήσουνε το σημερινό άνθρωπο, όπου βρίσκονται σε θανάσιμη σύγκρουση τεράστια συμφέροντα υλικά, καθεστώτα πολιτικά, θεσμοί κοινωνικοί, ιδεολογικά εποικοδομήματα, συνθήματα και σύμβολα ψυχοκινητικά, οραματισμοί και λαχτάρες, νοσταλγίες και πόθοι, ιδανικά παλιά και ιδανικά καινούρια, παράδοσες που απαιτούν σεβασμό και παράτσαη κυριαρχίας και όνειρα νέα που αγωνίζονται να πραγματοποιηθούν, μέσα στη φοβερή και ανελέητη αμάχη, όπου το ανθρώπινο αίμα ποτίζει τη γη για να βλαστήσει ο σπόρος της νέας ζωής ή να το πιούνε τα γέρικα δέντρα και να πνίξουνε τη νέα βλάστηση, ο ανθρώπινος νους, που σφυροκοπάει κι' ακονίζει τ' άρματα της βίας και της απάτης, τ' άρματα τα ιδεολογικά, όπως χύνει σε χίλιες μορφές και τοξεύει με μύριους τρόπους το ατσάλι και τη φωτιά, που σκίζει και καίει την ανθρώπινη σάρκα, ο ανθρώπινος νους πορεύεται όλους τους δρόμους κι' όλα τα μονοπάτια με το στοχασμό και την ενόραση, αναμοχλεύεται απ' όλα τα πάθη και τους ενθουσιασμούς, ποτίζεται με όλα τα κρασιά της μέθης ή τα ναρκωτικά του ονειρόπαρτου ησυχασμού. Από πού έρχεται σήμερα ο κάθε λόγος; Από τον ουρανό ή από τα μαύρα σκοτάδια του Άδη; Είναι το φως της αρχαγγελικής ρομφαίας ή αστραπή από το τρομερά ακονισμένο δρεπάνι του Χάρου;"
Το καθεστώς της δικτατορίας έχει πάντα άγρυπνο απάνω του το μάτι, αλλά ο Γληνός αδιαφορεί για τον τύραννο. Δοσμένος στον αντιδικτατορικό αγώνα, δουλεύει ασταμάτητα, φρονηματίζει, πλάθει τη δημοκρατική συνείδηση του λαού και παράλληλα οργανώνει το μέτωπο κατά του πολέμου, τη μεγάλη στρατιά της ειρήνης.
Αλλοίμονο όμως! Ο πόλεμος που σάρωσε στην πρώτη φάση του την Ευρώπη έφτασε τώρα και στην Ελλάδα. Ο φασισμός υποδούλωσε τη χώρα κι' ο Γληνός είναι από τα θύματα που πέφτουν στα νύχια του. Τον Ιούνη του 1941 μόλις ο Χίτλερ επετέθη κατά της ΕΣΣΔ, πιάνεται από τους Ιταλούς και κλείνεται στην Ειδική Ασφάλεια, στην οδόν Ελπίδος ( πλατεία Κυριακού) με προορισμό να μεταφερθεί στο στρατόπεδο της Λάρισας. Μια θανάσιμη κρίση της αρρώστειας του τον γλύτωσε. Μεταφέρθηκε στο Πολιτικό Νοσοκομείο υπό φρούρηση, απ' όπου και απολύθηκε επειδή η κατάστασή του είταν πολύ σοβαρή.
Ελεύθερος και πάλι ο Γληνός σε μια Αθήνα που τη διαγούμιζεν η πείνα και η μπόττα του κατακτητή, δεν σκέπτεται ούτε για μια στιγμή τον εαυτό του. Ένα πελώριο καθήκον μπαίνει μπροστά του αυτή τη στιγμή, το αίτημα της οργάνωσης του αγώνα του λαού κατά του κατακτητή, το χρέος της Εθνικής Αντίστασης.
Από τους πρώτους μαζί με τους παλιούς συντρόφους του που δραπέτευσαν από τα στρατόπεδα της δικτατορίας, μετά την είσοδο στην Ελλάδα των Γερμανοϊταλών, μπαίνει από το Σεπτέμβρη του 1941, επί κεφαλής του νεοϊδρυμένου τότε Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου. Η αντίσταση του λαού βρίσκει τώρα τη σωστή έκφρασή της κι' ο Γληνός είναι εκείνος που θα αναλάβει παράλληλα με την καθημερινή πρακτική οργανωτική δράση να εκλαϊκεύσει τους σκοπούς και τα συνθήματά της και γράφει το παράνομο φυλλάδιο " Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο" στα 1942. Ακούστε το φλογερό λόγο του που μοιάζει με κάλεσμα πολεμικής σάλπιγγας:
" Μέσα στη σκληρότατη και απάθρωπη σκλαβιά, την πείνα, την αρρώστεια και την εξαθλίωση, όπου έρριξαν τον ελληνικό λαό οι βάρβαροι καταχτητές του, υπάρχει κι' ένας ακόμα εχθρός, ίσως πιο επικίνδυνος απ' όλους. Ο εχθρός αυτός είναι κείνος, που καλλιεργεί τη μοιρολατρεία και την ψυχική νάρκωση, όπου έχουνε συμφέρο να μας ρίξουν οι καταχτητές μας και οι κάθε λογής σύμμαχοί τους, φανεροί και κρυφοί. Μια μορφή της μοιρολατρείας είναι κείνη, που ψιθυρίζει στον καθένα μας πως είμαστε πολύ μικροί και αδύνατοι για ν' αντισταθούμε στην κολοσσίαια υπεροχή της δύναμης, που έχουν απέναντί μας οι εχθροί οπλισμένοι με φοβερά όπλα, οργανωμένοι, σκληροί και ανελέητοι. Ό,τι έγινε λοιπόν έγινε. Νικηθήκαμε, χάσαμε τα πάντα. Ας υποταχθούμε στη μοίρα μας και ας κοιτάζει ο καθένας να βολέψει τον εαυτούλη του, καταφέρνοντάς τα όπως μπορεί, πιάνοντας σχέσεις, λυγίζοντας τη ράχη του μπροστά στον καταχτητή, προσφέροντάς του υπηρεσίες διάφορες, δίνοντας ακόμα και τη γυναίκα ή την κόρη του ή την αδελφή του στα λάγνα χάδια της ακολασίας, ή κλείνοντας τα μάτια του απέναντι στην αγοραπωλησία της σάρκας. Άλλοι προχωρούν ακόμα πιο πέρα, έρχονται σε θετική συναλλαγή με τον εχθρό, υποβοηθούνε να ρουφάει το αίμα των αδελφών τους, ρουφώντας και οι ίδιοι, κάνοντας μεσιτείες, μαύρη αγορά και χορταίνοντας από τις σάρκες των πεινασμένων παιδιών που πεθαίνουν μέσα στους δρόμους, συσσωρεύοντας άνομα κέρδη από τη δυστυχία των συμπατριωτών τους. Το παράδειγμα σ' αυτή την αισχρότατη προδοσία το δίνουν οι προδότες κυβερνήτες και οι ληστοσυμμορίες, που τους περιτριγυρίζουν, οι μεγαλόσχημοι μαυραγορίτες και σπεκουλάντηδες που ευωχούνται πάνω στο πτώμα της Ελλάδας,"
Κι' αφού απαριθμήσει τον υπόκοσμο της εθνικής προδοσίας και της υποτέλειας, αφού στιγματίσει την παράταξη εκείνη που δίδασκε τον ησυχασμό και την αναμονή των συμμάχων που θα μας έφερναν, τάχα σα βραβείο αρετής τη λευτεριά, απαριθμώντας τα καθήκοντα του αληθινού Έλληνα πατριώτη, τελειώνει καλώντας το έθνος στον αγώνα κατά του κατακτητή:
" Σκόρπιζε γύρω σου τα συνθήματα της καθημερινής και τα γενικότερα συνθήματα του απελευθερωτικού αγώνα. Φρονημάτιζε και δυνάμωνε τους γύρω σου, εμψύχωνε τους δισταχτικούς, τους δειλούς και κοίταξε με κάθε τρόπο να πλατύνεις την οργάνωσή σου. Παίρνε μέρος ενεργητικό στους αγώνες, στις διαδηλώσεις, στις απεργίες, σε κάθε ομαδική εκδήλωση. Δείχνε απόλυτη αλληλεγγύη με όλους τους συναγωνιστές. Ξεσκέπαζε και κυνήγα τους προδότες και τους χαφιέδες. Ξεσκέπαζε όλους τους διασπαστές της απελευθερωτικής πάλης. Προφύλαττε τις γυναίκες από την επαφή με τους ξένους, από τη διαφθορά και την εκπόρνευση. Σε κάθε στιγμή κάνε το χρέος σου και μην αφήνεις ποτέ να περάσει μια μέρα χωρίς να ρωτήσεις τον εαυτό σου: Τι έκαμα σήμερα για τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα; Σε τι έβλαψα τους εχθρούς, σε τι βοήθησα το λαό μας να λυτρωθεί;
Δεν υπάρχει πια δικαιολογία και πρόφαση για κανέναν Έλληνα να μένει αργός, να σταυρώνει τα χέρια του, να περιμένει μοιρολατρικά την εξέλιξη, να σκύβει το κεφάλι του μπροστά στην τυραννία και την προδοσία, να περιμένει από αλλού τη σωτηρία. Ο θάνατος κρούει τις πόρτες όλων μας. Η σκλαβιά, η πείνα, η αρρώστεια, ο ηθικός εξευτελισμός, η εξαθλίωση, είναι πια μέσα στο σπίτι του καθενός μας. Μην ελπίζεις να ξεφύγεις ό,τι και να σοφιστείς. Ο χειρότερος εχθρός σου είν' η δειλία και η μοιρολατρεία. Ο καλύτερος φίλος σου η ενεργητική συμμετοχή στον αγώνα.
Μη μένεις λοιπόν αργός. Δούλεψε. Αγωνίσου. Πάλεψε. Σε περιμένει η νίκη, η λευτεριά, η πολιτισμένη ζωή, η ευτυχία. Από τα βάθη μιας τρισχιλιόχρονης ιστορίας σε ατενίζουν οι πρόγονοί σου, οι ήρωες και οι μάρτυρες. Οι αγωνιστές του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας, οι αγωνιστές του 21, οι ήρωες των αλβανικών βουνών. Μη ντροπιάσεις την ιστορία σου και μην προδώσεις τον εαυτό σου. Γίνου και συ ένας αγωνιστής της λευτεριάς μαζί μ' όλα τ' αδέρφια σου. Εμπρός! όλοι οι Έλληνες, όλοι οι ζωντανοί άνθρωποι τούτης της γης, ενταχθείτε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο."
Κι' αληθινά το κήρυγμά του έγινε σάλπισμα συναγερμού. Σε λίγους μήνες η Εθνική Αντίσταση είταν η πιο φλογερή πραγματικότητα της νεοελληνικής ζωής. Ο λαός είταν στο πόδι και χτυπούσε ανελέητα τον κατακτητή. Ο Γληνός στην πρωτοπορεία της αντίστασης, παράνομος, με το ψευδώνυμο "Ορέστης", είταν η πνευματική της έκφραση μαζί με τους άλλους πατριώτες διανοούμενους.
Ο κατακτητής και τα όργανά του ξαίροντας το ρόλο του Γληνού στην αντίσταση, έκαναν ό,τι μπορούσαν για να τον βάλουν στο χέρι και να τον εξοντώσουν. Η παραμονή του πια στην Αθήνα είταν επικίνδυνη. Γι' αυτό έπρεπε να φύγει από την πολιορκημένη πρωτεύουσα ν' ανέβει στο βουνό. Πριν απ' όλα, όμως, έπρεπε να κοιτάξει την αρρώστεια του. Για ν' ανέβει στο βουνό έπρεπε ν' απαλλαγεί από τις πέτρες που τον βασάνιζαν. Και αποφασίζει το Δεκέμβρη του 1943 να μπει στην κλινική Σμπαρούνη και να κάνει την εγχείρηση.
Τις ημέρες των Χριστουγέννων ο Γληνός εγχειρήθηκε. Εξαντλημένος από τις πολύχρονες ταλαιπωρίες έπεσε σε ληθαργική κατάσταση, μετά την εγχείρηση. Και στις 26 του Δεκέμβρη 1943, η λευτεριά, που χτυπούσε με το σπαθί στους κάμπους, τα βουνά και τις πόλεις της σκλαβωμένης Ελλάδας, ήρθε με ξέμπλεκα μαλλιά και καταματωμένα ρούχα και γονάτισε πλάι στο ιερό του σκήνωμα....
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου