Μαξίμ Γκόρκι, Οι Αρταμάνοφ

Μια οικογενειακή σάγκα, που αφηγείται την ιστορία τριών γενιών της οικογένειας Αρταμάνοφ στη Ρωσία επί μισό αιώνα, από την απελευθέρωση των δουλοπάροικων το 1861, η οποία πραγματοποιήθηκε από τον Τσάρο Αλέξανδρο Β', μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.
Ο πατριάρχης της οικογένειας, ο Ηλίας, άρτι απελευθερωθείς δουλοπάροικος, εγκαθίσταται σε μια κωμόπολη με τους τρεις γιους του και ιδρύει μια υφαντουργία. Ο γενάρχης, αυταρχικός με την οικογένειά του, άπληστος και αποφασισμένος ως επιχειρηματίας, αφοσιώνεται στο εργοστάσιο και, γενικά, στη νέα ζωή τα παιδιά και τα εγγόνια διατηρούν την επιχείρηση, αλλά με λιγότερο πάθος, μέχρι που τα πάντα σαρώνει η επανάσταση του 1917 - και η χαοτική βία που αυτή έφερε, η οποία περιγράφεται με πιστότητα στο μυθιστόρημα. Οι περιπέτειες της οικογένειας Αρταμάνοφ απηχούν με ακρίβεια τον ιστορικό καμβά της εποχής, τον οποίο με διορατικότητα αντιλαμβάνεται και με μαεστρία υφαίνει στο βιβλίο ο Γκόρκι. Σε αυτόν ακριβώς τον καμβά τοποθετεί αριστοτεχνικά τους ήρωές του, που αδυνατούν να αντιληφθούν και να παρακολουθήσουν τις τεράστιες αλλαγές που συμβαίνουν, καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις -συγγενικές, ερωτικές, φιλικές, σχέσεις εξάρτησης ή εξουσίας, φθόνου ή και αδιαφορίας, ακόμη και την απουσία σχέσης- και στήνει έτσι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα, που αφηγείται με ακρίβεια και ζωντάνια την άνοδο και την πτώση του σύντομου ρωσικού καπιταλισμού.
Οι "Αρταμάνοφ" σε μετάφραση του Άρη Αλεξάνδρου εκδίδονται για πρώτη φορά αυτόνομα σε βιβλίο, μετά την πρώτη έκδοσή τους το 1959 σε έναν συλλογικό τόμο παγκόσμιας κλασικής λογοτεχνίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Μαξίμ Γκόρκι, Οι Αρταμάνοφ, μτφρ: Άρης Αλεξάνδρου και Επίμετρο: Γιώργος Τσακνιάς, Πατάκης , Αθήνα 2018