Πρόκειται για την ιστορία της Αννέτας Ριβιέρ και των ανθρώπων που έζησαν και έδρασαν μαζί της. Μαζί όμως με αυτή την ιστορία παρακολουθούμε την ιστορία της Γαλλίας, της Ευρώπης, της ανθρωπότητας ολόκληρης από το 1900 μέχρι τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εκπληκτική αφήγηση, ωραία αναπτυγμένοι χαρακτήρες, λεπτομερείς περιγραφές τόσο των τόπων όσο και των ανθρώπων. Οι σκέψεις , οι ψυχολογικές διεργασίες και διακυμάνσεις των ηρώων κυριαρχούν σε όλο το έργο.
Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι οι προοδευτικές και επαναστατικές ιδέες του συγγραφέα. Δεν είναι και μικρό πράγμα να παρουσιάζει μια γυναίκα των αρχών του 20ου αι. , η οποία τολμά να υψώσει το ανάστημά της σε όλο το πλέγμα των προκαταλήψεων και του συντηρητισμού της εποχής και να προσπαθεί να πορευθεί στη ζωή της όπως αυτή ονειρεύτηκε , συχνά με πολύ πόνο, αρνούμενη να συμβιβαστεί ακόμη και με ό,τι αγαπούσε. Ανύπαντρη μητέρα από επιλογή γιατί ο άνδρας που ερωτεύτηκε δεν αγαπούσε αληθινά την ελευθερία και τα δικαιώματα της ως ανθρώπου.
Ο Ρομαίν Ρολάν στηλιτεύει την υποκρισία και την ανηθικότητα της γαλλικής κοινωνίας, αναδείχνει την πολιτική ιδιοτέλεια, τη μικρότητα των πολιτικών ανδρών, τη διάσταση της θεωρίας από την πράξη.
Καταδικάζει τον πόλεμο με την αποκάλυψη του αποτρόπαιου προσώπου του στα πεδία των μαχών και την καταπάτηση κάθε δικαιώματος των ηττημένων. Συνταρακτικές και απόλυτα ρεαλιστικές οι πολεμικές σκηνές αποτελούν αντιπολεμικό ύμνο.
Προβάλλει τον απόηχο των γεγονότων της Οκτωβριανής Επανάστασης και όλες τις ιδεολογικές συγκρούσεις ανάμεσα στα διάφορα τμήματα της Γαλλικής κοινωνίας, αλλά και τις επιδράσεις στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των ηρώων του.
Δείχνει την άνοδο του φασισμού στην Ιταλία και του ναζισμού στη Γερμανία και παρουσιάζει το πρόσωπο του τέρατος μέσα από τη ζωή των ανθρώπων της ιστορίας του.
Και σε όλη αυτή τη διαδρομή πρωταγωνιστούν κυρίως γυναίκες · γυναίκες δυναμικές, γυναίκες θαρραλέες, τολμηρές σε κάθε βήμα της ζωής τους· γυναίκες που έχουν πάρει τη ζωή στα χέρια τους και ανάλογα αντιμετωπίζουν τα μέλη της οικογένειας τους και πληρώνουν μεγάλο τίμημα για αυτές τους τις επιλογές, συνειδητές επιλογές. Μπόρεσαν όμως και κατέκτησαν την προσωπική ελευθερία , σωματικά και πνευματικά, αγωνιζόμενες συγχρόνως για την κοινωνική και πολιτική ελευθερία. Και γι' αυτό μαγικές...
Η Αννέτα Ριβιέρ είναι το πρότυπο της αγωνιζόμενης γυναίκας όχι απλά να επιβιώσει , αλλά να εφαρμόσει τις ιδέες της και να πορευτεί με αξιοπρέπεια μέσα από δύσκολους δρόμους χωρίς διδακτισμό με το βλέμμα και τη ψυχή στους πραγματικούς ανθρώπους. Ξεχειλίζει από αγάπη η ταλαιπωρημένη καρδιά της.
" Όταν γράφω ένα μυθιστόρημα, διαλέγω ένα πλάσμα, που νιώθω πως συγγενεύω μαζί
του - ( ή καλύτερα , με διαλέγει αυτό). - Άμα τώρα το διαλέξω , τ' αφήνω λεύτερο, δίχως να προσέχω μήπως κι ανακατέψω μαζί του την προσωπικότητά μου. Είναι βαρύ φορτίο να σέρνει κανένας απάνω του μισόν αιώνα μια προσωπικότητα. Η θεία ευεργεσία της τέχνης είναι που μας απολυτρώνει απ' αυτήν, ποτίζοντάς μας άλλες ψυχές, ξαναντύνοντάς μας άλλες υπάρξεις - ( οι φίλοι μας Ινδοί θάλεγαν: " άλλες υπάρξεις μ α ς" : γιατί τα πάντα υπάρχουν στον καθένα...)
Όταν, λοιπόν, διαλέγω τον Ζαν Κριστόφ ή τον Κολά, ή την Αννέτα Ριβιέρ, δεν είμαι πια τίποτ' άλλο παρά ο γραμματέας των στοχασμών τους. Τους ακούω, τους βλέπω να δρουν, και βλέπω με τα μάτια τους. Όσο προχωρούν και μαθαίνουν την καρδιά τους και τους ανθρώπους, προχωρώ και μαθαίνω κ' εγώ μαζί τους· όταν γελιούνται, τρικλίζω· όταν ξαναβρίσκουν τον εαυτό τους, ξανασηκώνουμαι και ξαναπαίρνουμε το δρόμο. Δε λέω πως ο δρόμος αυτός είναι ο καλύτερος. Μα ο δρόμος αυτός είναι ο δικός μας. Έχουν δεν έχουν δίκιο, ο Κριστόφ, ο Κολά κ' η Αννέτα, υπάρχουν. Η ζωή δεν είναι η μικρότερη δικαίωση.
Μη ζητάτε αυτού θέση ή θεωρία. Κοιτάξτε μόνο την εσωτερική ιστορία μιας ειλικρινούς, μακριάς, γόνιμης σε χαρές και πόνους ζωής, που δεν είναι απαλλαγμένη από αντιφάσεις, που βρίθει από πλάνες· και που όλο πασκίζει, στη θέση της απρόσιτης Αλήθειας, να φτάσει στην αρμονία του πνεύματος, που είναι η υπέρτατή μας αλήθεια." γράφει ο Ρομαίν Ρολλάν απευθυνόμενος στο αναγνώστη του.
Ένα από τα καλύτερα μυθιστορήματα που έχω διαβάσει και αξίζει να το αναζητήσετε. Αν και μεγάλο σε όγκο , είναι ένα μυθιστόρημα καθηλωτικό από κάθε άποψη.
Ο Ρομαίν Ρολλάν βραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1915
Ρομαίν Ρολλάν, Η Μαγεμένη Ψυχή, τόμοι 6,μετφρ. Άρης Νικολετόπουλος, Εκδόσεις Γκοβόστη χ.χ.
Εδώ μπορείτε να διαβάσετε το σημείωμα του μεταφραστή
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου