Εγνατία Οδός , η ιστορία ενός δρόμου (3 )

Ρωμαϊκά χρόνια, Οι πόλεις
Σημαντικές πόλεις δημιουργήθηκαν και αναπτύχθηκαν κατά μήκος της Εγνατίας οδού. Πόλεις αρχαίες που εξ αιτίας του δρόμου αποκτούν νέο πρόσωπο, γίνονται φορείς οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης, πεδίο διασταύρωσης λαών και θρησκειών, τόπος διακίνησης εμπορευμάτων αλλά και ιδεών.
Οι πρώτες σημαντικές πόλεις εξ αιτίας της γεωγραφικής τους θέσης ήταν η Απολλωνία και το Δυρράχιο. Αυτές οι δύο πόλεις αποτέλεσαν τη διπλή αφετηρία της Εγνατίας οδού.

Η Απολλωνία είχε το πλεονέκτημα να είναι το πιο κοντινό σημείο στο Βρινδήσιο της Ιταλικής χερσονήσου.  Η Απολλωνία γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση , ιδιαίτερα μετά την κατασκευή της Εγνατίας. Το λιμάνι της χρησιμοποιήθηκε για την εξαγωγή προϊόντων στην Ιταλία.
Οι προσχώσεις όμως του ποταμού Αώου αχρήστευσαν το λιμάνι της , διότι η ακτή απομακρύνθηκε σιγά σιγά από τα τείχη της και η πόλη έχασε το χαρακτήρα του διαμετακομιστικού σταθμού και έγινε κέντρο πολιτιστικών ανταλλαγών μεταξύ του ρωμαϊκού κόσμου και του ελληνισμού. Από την αρχαία Απολλωνία σώζονται το θέατρο,


 

ερείπια ναών,

το βουλευτήριο

καθώς και πολλές ελληνικές επιγραφές.
 Οι ιδιωτικές οικίες και πιο συγκεκριμένα τα πολύ καλά μωσαϊκά, που καλύπτουν τα κυριότερα δωμάτια, μαρτυρούν τον πλούτο των ιδιοκτητών τους . Εντυπωσιακό δείγμα της καλλιτεχνικής άνθισης κατά τη ρωμαϊκή περίοδο είναι το Ωδείο της Απολλωνίας.

Σύμφωνα με τον Κικέρωνα η Απολλωνία υπήρξε " μεγάλη και ευγενής πόλη"

Παράλληλα με την Απολλωνία ακμάζει και το Δυρράχιο 

  το οποίο αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία καθώς θεωρείται η κύρια αφετηρία της Εγνατίας , ιδιαίτερα μετά τη μείωση της σημασίας του λιμανιού της Απολλωνίας. Η γεωγραφική θέση του Δυρραχίου και το σχετικά ασφαλές λιμάνι εξηγούν τη σημασία του για τους Ρωμαίους, οι οποίοι ήθελαν να αποκτήσουν το στρατιωτικό και οικονομικό έλεγχο της Βαλκανικής Χερσονήσου.
Οι μεγάλοι γαιοκτήμονες διακινούν τα προϊόντά τους στην Ιταλία κυρίως από το λιμάνι του Δυρραχίου . Το Δυρράχιο συνέδεε την Εγνατία με το θαλάσσιο δρόμο. Ιδιαίτερα μετά τη ρωμαϊκή ειρήνη η πόλη διατήρησε τον εμπορικό της ρόλο στην έξοδο της Εγνατίας, αλλά και τη στρατιωτική της σημασία ως τόπος αποβίβασης των λεγεώνων που επρόκειτο να κινηθούν προς τη Μακεδονία, Θράκη, Ασία.
Οι Ρωμαίοι θεωρούσαν το Δυρράχιο αποικία τους και γι΄αυτό ευνόησαν την πολεοδομική ανάπτυξη και τον εξωραϊσμό της πόλης.

Σημαντικό τεκμήριο της καλλιτεχνικής ζωής των ρωμαϊκών χρόνων είναι το μεγάλο αμφιθέατρο , που έφεραν στο φως οι ανασκαφές πριν μερικά χρόνια

 

Μετά από πολλές διαδρομές ο δρόμος συναντά μία άλλη μεγάλη αρχαία πόλη , πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου στις αρχές του 4ου αι . π.Χ., την Πέλλα.

 

Η Πέλλα παραδίνεται στο Ρωμαίο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο το 168 π.Χ. Γίνεται έδρα του τρίτου διοιηκητικού διαμερίσματος της Μακεδονίας. Εξ αιτίας της Εγνατίας εξακολουθεί να είναι μία από τις " επιφανέστερες"πόλεις της Μακεδονίας.

Γύρω στο 150 π.Χ. οι Ρωμαίοι ιδρύουν την αποικία της Πέλλας και έτσι έδωσαν τέλος στην αρχαία πόλη. Στο τέλος του 1ου αι.-αρχές 2ου αι. μ.Χ. μόνο σπασμένα κεραμίδια είχαν απομείνει από την παλιά Πέλλα.

Επί Διοκλητιανού η αποικία ονομάζεται Διοκλητιανούπολη.

Προηγουμένως η Εγνατία περνούσε λίγο έξω από την Έδεσσα, όπου υπήρχε ένας μικρότερος δρόμος που οδηγούσε στη νότια πύλη της αρχαίας πόλης. Η Έδεσσα

πλούσια σε νερά, πρώτη πρωτεύουσα του Μακεδονικού κράτους, άνθησε ως σημαντικός σταθμός της ρωμαϊκής Εγνατίας. Μετά την υποταγή της στους Ρωμαίους, η περιοχή της Έδεσσας κατοικήθηκε και από Ιταλούς εποίκος, οι οποίοι εκμεταλλεύτηκαν την εύφορη γη και τις παραγωγικές δυνατότητες της και ανέπτυξαν αξιόλογες εμπορικές δραστηριότητες.
Μετά την Πέλλα , ο δρόμος κατευθυνόταν προς τη γέφυρα του Αξιού ποταμού

περνούσε τον ποταμό Εχέδωρο (Γαλλικός)

και έφθανε στη Θεσσαλονίκη(συνεχίζεται)