Ρωμαϊκά χρόνια, Οι πόλεις
Θεσσαλονίκη. Πόλη σημαντική από τα αρχαία χρόνια. Καλά προφυλαγμένη στο μυχό του Θερμαϊκού κόλπου στους πρόποδες του Κισσού (Χορτιάτης) σε θέση ευνοϊκή για το εμπόριο Ανατολής- Δύσης, Βορρά - Νότου, με τέσσερα ποτάμια γύρω της, με ασφαλές λιμάνι, πάνω στην Εγνατία οδό, θα παραμείνει σε όλο το διάστημα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διοικητικό και οικονομικό κέντρο.Στα μέσα του 2ου αι.μ.Χ αναγνωρίζεται ως η πιο πολυάνθρωπη πόλη της Επαρχίας της Μακεδονίας καθώς βρίσκεται στα μετόπισθεν των πολεμικών επιχειρήσεων.
Τόπος εξορίας του Κικέρωνα αλλά και στρατηγείο του Πομπηίου πριν από τη μάχη στα Φάρσαλα. Ελεύθερη πόλη την εποχή της Τριανδρίας του Οκταβιανού - Μάρκου Αντωνίου - Λέπιδου (42π.Χ) γλυτώνει τη λεηλασία των σπιτιών της από τους στρατιώτες του Βρούτου και αναδεικνύεται σιγά σιγά σε γενέτειρα σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων . Πλήθος λογίων , εμπόρων, τεχνιτών - Ρωμαίων και Ελλήνων- συρρέουν στην πόλη.Στα χρόνια Του Ανδριανού , η πόλη είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Πανελληνίου, δηλαδή της αμφικτυονίας των Πανελλήνων, που είχε ιδρύσει ο Ανδριανός με έδρα την Αθήνα.
Το σχέδιο της πόλης μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση παραμένει αμετάβλητο.
Το κέντρο της πόλης είναι η Αγορά με τα διάφορα κτιριακά συγκροτήματα.
Τα δημόσια κτήρια της πόλης φανερώνουν τον πλούτο της.
Τα λαμπρά μωσαϊκά δάπεδα των ιδιωτικών κατοικιών ,
οι μαρμάρινες σαρκοφάγοι,
οι προτομές
και οι πλούσιοι σε κτερίσματα τάφοι μαρτυρούν την ευμάρεια των κατοίκων της.
Ο 3ος αι.μ.Χ. επιφυλάσσει για την πόλη δύσκολες στιγμές. Γότθοι, Κάρποι και Έρουλοι κατακλύζουν τη Χερσόνησο του Αίμου και το 254μ.Χ. πολιορκούν τη Θεσσαλονίκη, η οποία σώζεται εξ αιτίας της γενναιότητας των κατοίκων της αλλά και της ανθεκτικότητας των τειχών της.
Όταν ο Διοκλητιανός δημιουργεί την Πρώτη Τετραρχία (293μ.Χ) , η Θεσσαλονίκη γίνεται πρωτεύουσα της Χερσονήσου του Αίμου και έδρα του Γαλέριου, που ήταν ένας από τους τέσσερις τετράρχες. Στα χρόνια του η πόλη θα ζήσει μια νέα άνθιση και θα αποκτήσει ξεχωριστή αίγλη μέ την ανέγερση οικοδομημάτων που αποσκοπούν τόσο στην έκφραση όσο και στην επιβολή της δυναστικής πολιτικής.
Η σπουδαιότερη και σημαντικότερη μαρτυρία είναι το αρχιτεκτονικό συγκρότημα - Κατοικία του άρχοντα,Ιππόδρομος, Αψίδα, Ροτόντα. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από το πολιτικό κέντρο της πόλης , την Αγορά, στο διοικητικό, τα Ανάκτορα.
Την εποχή αυτή την ιστορία της Θεσσαλονίκης σφραγίζει το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου.
Μετά τη Θεσσαλονίκη η αρχαία Εγνατία συνέχιζε τη διαδρομή της ανατολικά , έξω από τα τείχη της πόλης. Περνούσε νότια από τις λίμνες της Κορώνειας και της Βόλβης μέσα από τα στενά της Ρεντίνας. Η Ρεντίνα είχε προνομιακή θέση διότι μπορούσαν οι Ρωμαίοι να ελέγχουν την Εγνατία πριν αυτή περιπλανηθεί στα στενά που ενώνουν τη Βόλβη με το Στρυμόνα. Εδώ οι ταξιδιώτες και οι ρωμαϊκές λεγεώνες μπορούσαν να βρουν ένα σταθμό αλόγων.
Από εκεί ο δρόμος συναντά την Αμφίπολη.
Η Αμφίπολη επηρεάστηκε από την κατασκευή της Εγνατίας οδού, διότι ήταν σταθμός για τους ταξιδιώτες. Εδώ ο Αιμίλιος Παύλος διακήρυξε το νέο καθεστώς της Μακεδονίας και η πόλη ορίστηκε πρωτεύουσα της πρώτης από τις τέσσερις ενότητες στις οποίες χωρίστηκε το παλαιό βασίλειο. Μετά τη νίκη της Τριανδρίας στους Φιλίππους το 42 π.Χ., η Αμφίπολη ανακηρύσσεται ελεύθερη πόλη και αποκτά προνόμια .
Θεσσαλονίκη. Πόλη σημαντική από τα αρχαία χρόνια. Καλά προφυλαγμένη στο μυχό του Θερμαϊκού κόλπου στους πρόποδες του Κισσού (Χορτιάτης) σε θέση ευνοϊκή για το εμπόριο Ανατολής- Δύσης, Βορρά - Νότου, με τέσσερα ποτάμια γύρω της, με ασφαλές λιμάνι, πάνω στην Εγνατία οδό, θα παραμείνει σε όλο το διάστημα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας διοικητικό και οικονομικό κέντρο.Στα μέσα του 2ου αι.μ.Χ αναγνωρίζεται ως η πιο πολυάνθρωπη πόλη της Επαρχίας της Μακεδονίας καθώς βρίσκεται στα μετόπισθεν των πολεμικών επιχειρήσεων.
Τόπος εξορίας του Κικέρωνα αλλά και στρατηγείο του Πομπηίου πριν από τη μάχη στα Φάρσαλα. Ελεύθερη πόλη την εποχή της Τριανδρίας του Οκταβιανού - Μάρκου Αντωνίου - Λέπιδου (42π.Χ) γλυτώνει τη λεηλασία των σπιτιών της από τους στρατιώτες του Βρούτου και αναδεικνύεται σιγά σιγά σε γενέτειρα σπουδαίων ανθρώπων των γραμμάτων . Πλήθος λογίων , εμπόρων, τεχνιτών - Ρωμαίων και Ελλήνων- συρρέουν στην πόλη.Στα χρόνια Του Ανδριανού , η πόλη είναι από τα ιδρυτικά μέλη του Πανελληνίου, δηλαδή της αμφικτυονίας των Πανελλήνων, που είχε ιδρύσει ο Ανδριανός με έδρα την Αθήνα.
Το σχέδιο της πόλης μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση παραμένει αμετάβλητο.
Το κέντρο της πόλης είναι η Αγορά με τα διάφορα κτιριακά συγκροτήματα.
 |
| Ό Διόνυσος, η Μαινάδα, ο Διόσκουρος, ο Γανυμήδης και ο Δίας, (με μορφή αετού) και τέλος η Αύρα της Incantada σε σχέδια των J. Stuart και Ν. Revett |
 |
| Μία από της μαγεμένες |
 |
| Διόνυσος Ανάγλυφη μορφή του Διονύσου από τη στοά των Incantadas της αγοράς της Θεσσαλονίκης, 2ος-3ος αι. μ.Χ., Παρίσι, Musee du Louvre. |
Τα λαμπρά μωσαϊκά δάπεδα των ιδιωτικών κατοικιών ,
 |
| Η Αριάδνη στη Νάξο Μεγάλη ψηφιδωτή σύνθεση με την Αριάδνη στη Νάξο από ιδιωτική οικία της Θεσσαλονίκης, α' μισό 3ου αι. μ.Χ., Θεσσαλονίκη, Αρχαιολογικό Μουσείο. |
οι μαρμάρινες σαρκοφάγοι,
 |
Ο 3ος αι.μ.Χ. επιφυλάσσει για την πόλη δύσκολες στιγμές. Γότθοι, Κάρποι και Έρουλοι κατακλύζουν τη Χερσόνησο του Αίμου και το 254μ.Χ. πολιορκούν τη Θεσσαλονίκη, η οποία σώζεται εξ αιτίας της γενναιότητας των κατοίκων της αλλά και της ανθεκτικότητας των τειχών της.
Όταν ο Διοκλητιανός δημιουργεί την Πρώτη Τετραρχία (293μ.Χ) , η Θεσσαλονίκη γίνεται πρωτεύουσα της Χερσονήσου του Αίμου και έδρα του Γαλέριου, που ήταν ένας από τους τέσσερις τετράρχες. Στα χρόνια του η πόλη θα ζήσει μια νέα άνθιση και θα αποκτήσει ξεχωριστή αίγλη μέ την ανέγερση οικοδομημάτων που αποσκοπούν τόσο στην έκφραση όσο και στην επιβολή της δυναστικής πολιτικής.
Η σπουδαιότερη και σημαντικότερη μαρτυρία είναι το αρχιτεκτονικό συγκρότημα - Κατοικία του άρχοντα,Ιππόδρομος, Αψίδα, Ροτόντα. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται από το πολιτικό κέντρο της πόλης , την Αγορά, στο διοικητικό, τα Ανάκτορα.
 |
| Το παλάτι του Γαλέριου |
 |
| Μαρμάρινες κερκίδες του Ιπποδρόμου |
Την εποχή αυτή την ιστορία της Θεσσαλονίκης σφραγίζει το μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου.
Μετά τη Θεσσαλονίκη η αρχαία Εγνατία συνέχιζε τη διαδρομή της ανατολικά , έξω από τα τείχη της πόλης. Περνούσε νότια από τις λίμνες της Κορώνειας και της Βόλβης μέσα από τα στενά της Ρεντίνας. Η Ρεντίνα είχε προνομιακή θέση διότι μπορούσαν οι Ρωμαίοι να ελέγχουν την Εγνατία πριν αυτή περιπλανηθεί στα στενά που ενώνουν τη Βόλβη με το Στρυμόνα. Εδώ οι ταξιδιώτες και οι ρωμαϊκές λεγεώνες μπορούσαν να βρουν ένα σταθμό αλόγων.
Από εκεί ο δρόμος συναντά την Αμφίπολη.
Η Αμφίπολη επηρεάστηκε από την κατασκευή της Εγνατίας οδού, διότι ήταν σταθμός για τους ταξιδιώτες. Εδώ ο Αιμίλιος Παύλος διακήρυξε το νέο καθεστώς της Μακεδονίας και η πόλη ορίστηκε πρωτεύουσα της πρώτης από τις τέσσερις ενότητες στις οποίες χωρίστηκε το παλαιό βασίλειο. Μετά τη νίκη της Τριανδρίας στους Φιλίππους το 42 π.Χ., η Αμφίπολη ανακηρύσσεται ελεύθερη πόλη και αποκτά προνόμια .
Στα χρόνια του Αυγούστου γνωρίζει νέα άνθιση που συνεχίζεται στους τρεις πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Από εδώ πέρασε ο Απόστολος Παυλός πηγαίνοντας για Θεσσαλονίκη Απόδειξη της ευμάρειας αυτής είναι η πλούσια νομισματοκοπία της πόλεις, οι επιγραφές και οι οικοδομικές δραστηριότητες.
 |
| Σταθμός της Εγνατίας μεταξύ Αμφίπολης και Φιλίππων |
Συνεχίζοντας ο δρόμος την πορεία του , διασχίζει απότομες οροσειρές και κατεβαίνει στους Φιλίππους, πόλη που χαρακτηρίστηκε Πύλη της Ευρώπης και της Ασίας.
Κτίσμα του Φιλίππου Β΄, το 356 π.Χ., σκαρφαλωμένη σ' έναν απόκρημνο βράχο, χάνεται μετά τα ελληνιστικά χρόνια και μεταβάλλεται σ' ένα πόλισμα χωρίς σημασία. Το 42 π.Χ. το αποτέλεσμα της αναμέτρησης του Βρούτου και Κάσσιου από τη μια μεριά και του Αντωνίου και Οκταβιανού από την άλλη αλλάζει τη φυσιογνωμία της πόλης. Αμέσως μετά τη μάχη ο Μάρκος Αντώνιος εγκαθιστά στους Φιλίππους ως πρώτους αποίκους τουςβετεράνους των ρωμαϊκών λεγεώνων. Το 30 π.Χ ο Οκταβιανός στέλνει Ιταλούς στους οποίους παραχωρεί γη για εκμετάλλευση. Από το 27 π.Χ. η ονομασία της πόλης είναι Colonia Augusta Iulia Philippensis .
Το 49 ή 50 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος επισκέπτεται τους Φιλίππους και ιδρύει την πρώτη χριστιανική εκκλησία της Ευρώπης
Οι δαπανηρές οικοδομές, το επιβλητικό forum με τους δύο ναούς,
τα λουτρά, το μεγάλο υδραγωγείο, τα αγάλματα και τα τιμητικά μνημεία που στολίζουν τους Φιλίππους ,
ιδιαίτερα από το δεύτερο μισό του 2ου αι. μ.Χ., προσδίδουν στην πόλη κοσμοπολίτικο χαρακτήρα που ενισχύεται από τη διέλευση της Εγνατίας,
η οποία " διακρίνει" την πόλη διαγώνια σε δύο άνισα μεταξύ τους τμήματα, στο βόρειο- ανωφερικό και στο νότιο, όπου υπάρχουν τα δημόσια κτήρια της αποικίας.
Από τους Φιλίππους η Εγνατία έφθανε στη Νεάπολη, η οποία από το 340π.Χ. ήταν επίνειο των Φιλίππων. Το 189 π.Χ. περνούν , χρησιμοποιώντας την Εγνατία , οι ρωμαϊκές λεγεώνες που κατευθύνονται στην Ασία για να αντιμετωπίσουν τον Αντίοχο Γ΄ . Το 42 π.Χ. το λιμάνι της Νεάπολης χρησιμοποιείται ως βάση για το στόλο των Βρούτου και Κάσσιου , πριν τη μάχη των Φιλίππων.
Από τη Νεάπολη ο δρόμος κατευθύνεται στη Θράκη.
Η κατασκευή της Εγνατίας οδού από το Δυρράχιο έως τα Κύψελα του Έβρου μετέβαλε το οικονομικό και δημογραφικό σκηνικό της περιοχής και συνέβαλε στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη πολλών πόλεων, αλλά και στο θρησκευτικό συγκρητισμό. Παράλληλα με τους ντόπιους θεούς και την αρχαιοελληνική λατρεία, τιμώνται και δοξάζονται θεότητες ανατολικής και αιγυπτιακής προέλευσης αλλά και ρωμαϊκές. Μέσω των πόλεων της Εγνατίας βρίσκει πρόσφορο έδαφος να διαδοθεί ο Χριστιανισμός, αφού ο Απόστολος Πάυλος αρχίζει το ευρωπαϊκό του ταξίδι από τη Νεάπολη και δια μέσου Φιλίππων, Αμφίπολης , Θεσσαλονίκης φθάνει στο Δυρράχιο και απο εκεί στη Ρώμη.
Όσο όμως ένας δρόμος βοηθάει τις περιοχές απ' όπου περναει να αναπτυχθούν άλλο τόσο οδηγεί στην παρακμή εκείνες απ' όπου δεν περνάει..
Έτσι και στην περίπτωση της Ηπείρου.
Μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση η Ήπειρος γνώρισε πρωτοφανή καταστροφή. Το Βόρειο τμήμα της διέφυγε την καταστροφή , αλλά στην πορεία παρήκμασε. Αυτό πιθανόν να οφείλεται στη συχνότερη χρήση της Εγνατίας από την Απολλωνία και ιδίως από το Δυρράχιο , γεγονός που στέρησε την περιοχή της Φοινίκης από τα εμπορικά πλεονεκτήματα που της πρόσφερε παλιότερα η επικοινωνία με την αντίπερα ακτή του πορθμού του Υδρούντος. Το οδικό δίκτυο που ανέπτυξαν οι Ρωμαίοι οδηγούσε μέσα από διάφορες διακλαδώσεις στη Μακεδονία, Θράκη ή Ιταλία αντίστροφα , αλλά δευτερευόντως στην Ήπειρο , που παραμένει έξω από τα μεγάλα ρεύματα ανταλλαγών. Επιπλέον το μεγάλο εμπόριο χρησιμοποιεί και τους θαλάσσιους δρόμους και η Ήπειρος δεν έχει καλά λιμάνια.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου