Τα Γεφύρια Της Θεσπρωτίας (2)

Ψηλά άγρια βουνά και μεγάλα  ορμητικά ποτάμια συνθέτουν την εικόνα της Θεσπρωτίας.
 Καλαμάς και Αχέροντας

 Μουργκάνα και όρη Σουλίου .

Ανάμεσα τους απομεινάρια πέτρινων γεφυριών.Τα περισσότερα σε κακή κατάσταση στέκουν εκεί για να θυμίζουν αλλοτινές εποχές, τότε που οι άνθρωποι προσπαθούσαν να δαμάσουν τα στοιχεία της φύσης και να στεριώσουν μαζί με τα γεφύρια και τις ζωές τους.
Οι πόλεμοι, η φτώχεια, η μετανάστευση  απομάκρυναν τους ανθρώπους από τις πατρογονικές εστίες τους. Τα χωριά εγκαταλείφθηκαν και ερήμωσαν, η φύση θέριεψε, τα γεφύρια χορτάριασαν , δεν υπήρχαν ούτε άνθρωποι ούτε ζώα να τα διαβούν.
Οι πληροφορίες λιγοστές . Οι εικόνες όμως μιλούν από μόνες τους για την εγκατάλειψη και τη φθορά που ακολούθησε.
Ας ξεκινήσουμε το ταξίδι από τη Μουργκάνα ή αλλιώς τα όρη Τσαμαντά.Από τα σπλάχνα της Μουργκάνας κυλάει το ποτάμι Παύλα ή Ξάνθος

Γεφύρι του Κένου

Βρίσκεται στον Τσαμαντά , χωριό κτισμένο στους πρόποδες της Μουργκάνας στα ελληνοαλβανικά σύνορα .

Το γεφύρι είναι μονότοξο. Βρίσκεται σε μια χαράδρα πριν την είσοδο του χωριού και γεφυρώνει το ρέμα του Κένου στον Ξάνθο ποταμό.

Γεφύρι της Εκκλησιάς

Μονότοξο γεφύρι και αυτό. Βρίσκεται μέσα στον Τσαμαντά, δίπλα στην εκκλησία πάνω από το λάκκο Στέρα

Το γεφύρι της Γκούρας

Βρίσκεται στο χωριό Λιας, στους πρόποδες της Μουργκάνας , απέναντι από τον Τσαμαντά. Κτίστηκε το 1863 από την οικογένεια Καραμπίνα.

Το γεφύρι της Γκρίκας

Αυτό βρίσκεται στον Αμπελώνα (Πόβλα) νότια της Μουργκάνας.  Το χωριό  είναι κτισμένο αμφιθεατρικά. Το γεφύρι θεωρείται το καμάρι, το κόσμημα του χωριού.Στηρίζεται πάνω σε βράχο και ενώνει δύο απότομες πλαγιές του Κόζιακα. Οι δύο όχθες χρησίμευσαν  και σαν φυσικές βάσεις των βάθρων του γεφυριού. Κτίστηκε το 1798 με χρήματα που συγκέντρωσαν οι κάτοικοι του Τσαμαντά, της Πόβλας και της Λιδίζδας.

Το γεφύρι της Γκρίκας στον ποταμό Παύλα, τον αρχαίο Ξάνθο

Η κατασκευή του γεφυριού βοήθησε τη συγκοινωνία προς την Πόβλα και τα άλλα χωριά. Αναφέρεται ότι στο βάθρο της γέφυρας που έβλεπε προς τον Τσαμαντά υπήρχε εντοιχισμένη πλάκα με χαραγμένη τη χρονολογία της κατασκευής του.

Το γεφύρι της Καβάλας

Κατεβαίνοντας νότια στους Άγιους Πάντες θα συναντήσουμε το γεφύρι της Καβάλας. Χτίστηκε το 1800 στο ρέμα Καβάλα του ποταμού Καλαμά. Βρίσκεται σε καλή κατάσταση.

Το γεφύρι  στο Πούσι

Το Πούσι βρίσκεται στο χωριό Φοινίκι. Το χωριό αυτό είναι ίσως ο μοναδικός παραδοσιακός οικισμός στη Θεσπρωτία, πετροκτισμένος στην πλαγιά του Φαρμακοβουνίου απέναντι από τους Φιλιάτες. Το γεφύρι χτίστηκε το 1800 με χρήματα του Νικόλαου Μπινάκη πάνω από την κοίτη του Μπογαζιώτικου, παραπόταμου του Καλαμά. Είναι μπαζωμένο στο μεγαλύτερο μέρος του.

Το γεφύρι της Γκούμανης

Βρίσκεται κοντά στο χωριό Ράγιο. Κοντά του τα ερείπια των αρχαίων Γιτάνων στη συμβολή του Καλπακιώτικου με τον Καλαμά. Το μεγαλύτερο μέρος του είναι πνιγμένο στα νερά του Καλαμά εξ αιτίας του φράγματος που κατασκευάστηκε.

 γεφύρι της Γκούμανης Θεσπρωτίας, 1913 (Fred Boissonnas)

Στην περιοχή που κυλάει ο Καλαμάς υπήρχαν παλιότερα και άλλα γεφύρια με πιο χαρακτηριστικό εκείνο της Μενίνας. Σήμερα δεν υπάρχουν παρά ερείπια, τα περισσότερα βυθυσμένα στα νε ρά του ποταμού. Από το γεφύρι της Μενίνας, το μεγαλύτερο του Καλαμά σώζεται μόνο το μεσόβαθρο του.
 Το γεφύρι αυτό ήταν πολύτοξο με 4 ή 5 τόξα

Περνώντας στην νότια πλευρά της Θεσπρωτίας εκεί που μέσα από τα άγρια βουνά και τις χαράδρες περνά ο Αχέροντας ποταμός θα συναντήσουμε γεφύρια ή ό,τι απέμεινε από αυτά να μαρτυρούν όχι μόνο την εγκατάλειψη αλλά και την τραγική παρέμβαση του ανθρώπου.

 Γεφύρι του Γκούμου

Βρίσκεται στο χωριό Αγία Κυριακή (Πόποβο) στο δρόμο για την Παραμυθιά. Γεφυρώνει το λάκκο του Γκούμου στον Αχέροντα ποταμό. Είναι σε αρκετά καλή κατάσταση και του έχουν προσθέσει κάγκελα.

Γεφύρι του Βαρτίλλα

Το γεφύρι είναι χτισμένο στο χωριό Σκάνδαλο πάνω από τον Κωκυτό , παραπόταμο του Αχέροντα. Η κατάσταση του είναι πολύ κακή καθώς πάνω από το καλντερίμι του  κατασκευάστηκε δρόμος από άσφαλτο. Έχει μείνει μόνο το τόξο του για να θυμίζει την ύπαρξη του.

Το γεφύρι του Βαθύλακκου

Το γεφύρι είχε κτιστεί στη θέση Μεσούρα του Μανδρότοπου Θεσπρωτίας πάνω από το
Λάκκο ' μπούλη  στον Κωκυτό. Το 1954 η πορεία του Κωκυτού άλλαξε και το γεφύρι μπαζώθηκε. Πολύ κακή η κατάστασή του , πνιγμένο από την άγρια βλάστηση.

 

Γεφύρι στα Μπορμπολίτσια

Στο χωριό Σκάνδαλο και αυτό. Γεφυρώνει το Λάκκο Μάντζη στον Κωκυτό . Κτίστηκε το 1771. Βρίσκεται επίσης σε πολύ κακή κατάσταση γεμάτο βάτα.

Στην περιοχή αυτή από την Παραμυθιά μέχρι το Μαργαρίτι υπήρχαν σε διάφορα σημεία του Αχέροντα και των παραποτάμων του και άλλα γεφύρια που καταστράφηκαν είτε στον ελληνοϊταλικό πόλεμο είτε στον εμφύλιο είτε μεταγενέστερα και απέμειναν μόνο τα ονόματά τους.

Το γεφύρι της Κονοπίτσας, της Ντράσσας, της Ζόνιας, της Γλυκής, του Ντάλλα, του Τζαμιού.

Πηγές:

Τα πέτρινα γεφύρια της Ηπείρου

Τα Γεφύρια της Θεσπρωτίας

La Bastia

Τα γεφύρια του Καλαμά

Καλαμάς και Αχέροντας

Μουργκάνα

Σπύρου Μαντά, Το Γεφύρι και ο Ηπειρώτης, 24 Οδοιπορικά, "τομές" στα ...Ηπειρωτικά Γεφύρια