Γιάννης Κορδάτος, Η επίδραση του εργατικού κινήματος στη νεοελληνική διανόηση (ΙΙ)

"    Ενθουσιώδεις και μαχητικοί απολογητές των δικαιωμάτων της εργατικής  τάξης  προβάλλουν από   το πνευματικό επιτελείο του Νουμά ο Δημ. Ταγκόπουλος, ο Κώστας Παρορίτης, ο Ρήγας Γκόλφης κ.α
     Ο Δ. Τ α γ κ ό π ο υ λ ο ς  γράφει το 1907 το δράμα του  Οι αλυσίδες, που, μολονότι κρίθηκε άτεχνο, έκανε τότες μεγάλη εντύπωση.
Ο ποιητής Ρ ή γ α ς  Γ κ ό λ φ η ς

μεταφράζει το διεθνή σοσιαλιστικό ύμνο του Ποττιέ σε θαυμάσιους ελληνικούς στίχους:

Σηκωθήτε παιδιά και χτυπάτε!
Καταφρόνια και πείνα μας σφίγγει.
Το μεγάλο μας δίκιο ζητήστε
και πατήστε τ' εχτρού το λαρύγγι.
Σαν αδέλφια μ' αγάπη ενωθήτε
φως καινούργιο θα φέξη στην πλάση.
Για στερνή σας φορά σηκωθήτε!
Η ορμή μας τα σίδερα ας σπάσει.

   Ακολουθούν άλλες τρεις στροφές από οχτώ στίχους η καθεμιά κι ο ύμνος τελειώνει με το τετράστιχο:

Σήκω απάνω το δίκιο σε κράζει.
Κοίτα γύρω, κοράκια κι ακρίδα
Η γροθιά κι όχι πια το μαράζι...
Στέλνει ο ήλιος καινούργια αχτίδα.

   Το 1908 , σε τρία τεύχη του Νουμά,
 

 πρωτοδημοσιεύτηκε το κοινωνιστικό δράμα του Ρήγα Γκόλφη  Γήταυρος, που αργότερα κυκλοφόρησε σε βιβλίο και κυκλοφόρησε πλατιά. Στο Εργατικό Κέντρο Βόλου γίνονται διαλέξεις για το δράμα αυτό του Γκόλφη, που διαβάστηκε στους εργάτες και  πολλές φορές παίχτηκε από ερασιτέχνες ηθοποιούς - εργάτες όχι μόνο στο Βόλο και στην Αθήνα, αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις, ακόμα και στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου από το " θίασο" του Θωμά Οικονόμου.
    Ο Γκόλφης έγραψε αρκετά τραγούδια , εμπνευσμένα από τη ζωή, τους αγώνες  και τους πόθους της εργατιάς, όπως το "Ψωμί της πίκρας και του πόνου", " Οι σκλάβοι της γης" κ.α., από τα οποία δημοσιεύουμε εδώ τα πιο κάτω δύο:

Πρωτομαγιά


Πάμε να βρούμε την καινούρια μέρα.
Ήλιος εδώ την πλάση δε φωτίζει.
Απ' το σάπιο μολεμένο αέρα,
το πουλί της καρδιάς μας φτερουγίζει.
Σε μιαν αλλοτινή σιμώνει σφαίρα,
που το πνέμα δε στέκει, μετερίζει
στης ανάγκης το νόμο, τον πατέρα
κάθε αδικιάς που τη ζωή λυγίζει.
Πάμε να βρούμε τον καινούργιο δρόμο,
μακρά απ'της κοινωνίας μας τον κρυμένο.
Ω νέα ψυχή που τίναξες τον τρόμο
του δειλού, την απάτη και το ψέμμα
το ζωντανό αγωνίσου τον αγώνα,
Σ' ακολουθεί το φουσκωμένο κύμα.


Απεργία 

Στη στράτα αργοδιαβαίνει της εργατιάς το πλήθος.
Φαρμάκι έχει στα χείλη, κομένη την ορμή,
κι ο πόνος που συντρίβει τ' αράθυμό του στήθος
                                          θεριεύει το κορμί.
Πού πάει συμαζωμένο, το έλεος να γυρέψει;
Ποιος άρχοντας θ' ακούσει, ποια πόρτα θ' ανοιχτεί;
Με τάπραγα τα λόγια τι πάει να ζητιανέψει,
                                            να γείρει να κλαυτεί;
Το τέρας της ανάγκης που τη ζωή του θλίβει,
νεκρώνει την αγάπη, μαραίνει τ' αγαθά,
θα πάψει να τραντάζει το μαύρο του καλύβι,
                                           το Χάρο να βοηθά;
Ω συνοδειά θλιμένη, του δίκιου τον αγώνα
σα θέλεις να κερδίσεις, μη σκύβεις και δειλιάς.
Και πώς θα διαφεντέψεις με λυγισμένο γόνα
                                          τη μοίρα της δουλειάς;
Τη δύναμή  σου νοιώσε κ' υψώσου προς τον ήλιο.
Την πάναγνή σου ρώτησε, τη σιδερένια υγειά,
θεούς να τα λατρέψεις. Του κόσμου το βασίλειο
                                      ζωντάνεψε , ραγιά.
Το πείσμα του δυνάστη, που τη χαρά μολεύει,
τα λούλουδα σκοτώνει, στερεύει την πηγή,
θα το συντρίψει, μάθε, το χέρι που δουλεύει
                                       κι αναμετρά τη γη.

     Το 1907 κυκλοφορούν τα πρώτα διηγήματα σε βιβλίο του προοδευτικού- σοσιαλιστή λογοτέχνη
Κ ώ σ τ α  Π α ρ ο ρ ί τ η

 με τον τίτλο  Οι νεκροί της ζωής. Το 1910 ο Παρορίτης γράφει το δεύτερο έργο του Στο άλμπουρο και το 1912 κυκλοφορεί το κοινωνικό μυθιστόρημά του Το μεγάλο παιδί με το οποίο ασχολείται πολύ η συντηρητική κι η προοδευτική κριτική. Ως το θάνατό του ο Κώστας Παρορίτης έμεινε συνεπής στην ιδεολογία του. Δοκίμασε κι αυτός διώξεις για τις πεποιθήσεις του. Μετά το 1920 έγραψε μια σειρά διηγήματα με τον τίτλο Ο πατέρας κι άλλα διηγήματα και τα κοινωνιστικά μυθιστορήματα  Ο κόκκινος τράγος(1924) και Οι δύο δρόμοι(1927).
      Την ίδια εποχή γράφει διηγήματα και νουβέλες με περιεχόμενο κοινωνικό κι ο μεγάλος διηγηματογράφος μας Δ η μ ο σ θ έ ν η ς Β ο υ τ υ ρ ά ς."