Χοσέ Μαρτί

 Στις 28 του Γενάρη του 1853 είδε το φως ο κουβανός ποιητής Χοσέ Μαρτί. Άγνωστος μέχρι πριν λίγο καιρό.Τον γνώρισα από τις αναρτήσεις του ιστολογίου Στηθάγχη. 
Στα ελληνικά κυκλοφορεί η ποιητική συλλογή του " Στίχοι Απλοί".

Η Άννα Ρόζα Ρόχας, Σύμβουλος της Πρεσβείας της Κούβας στην Ελλάδα γράφει στον πρόλογο του βιβλίου:
 Ο Χοσέ Μαρτί είναι το παράδειγμα του ήρωα, του δάσκαλου, του φιλοσόφου, του συγγραφέα, του δημοσιογράφου και του ποιητή. Πρωτοπόρος του λατινοαμερικάνικου μοντερνισμού, θεωρείται ανάμεσα στους καλύτερους πεζογράφους που έγραψαν σε καστιλιάνικη γλώσσα στην εποχή του, δικιμιογράφος, κριτικός τέχνης και, κατά κύριο λόγο, διοργανωτής του Επαναστατικού Κόμματος της Κούβας και του τελευταίου πολέμου για την απελευθέρωση της Κούβας από την ισπανική κυριαρχία.
Από εκείνους τους ανθρώπους που υψώνονται αποφασιστικά στην ιστορία και υπερβαίνουν με το παραπάνω τη στιγμή που τους μέλλεται να ζήσουν, από εκείνους τους ανθρώπους που αγκαλιάζουν με πάθος την ιερή ιδέα της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας και αφιερώνουν γενναιόδωρα τη ζωή τους και το αίμα τους σε βωμούς ενός καλύτερου πεπρωμένου για το ανθρώπινο γένος, από εκείνους τους ανθρώπους ήταν ο Χοσέ Μαρτί, ο Εθνικός Ήρωας της Κούβας....

...Οι Απλοί Στίχοι , εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1891. Σε αυτούς ο Μαρτί μιλάει σε πρώτο πρόσωπο, προσφέροντας μας όλες τις ενδόμυχες σκέψεις του και το πνευματικό του περίγραμμα, με τόση ειλικρίνεια που πολλές φορές αγγίζει την εκμυστηρίευση. Αυτοί συνθέτουν σε καλό μέτρο, μια αυτοβιογραφική καταγραφή, σε τέτοιο βαθμό που αποτελούν ένα ντοκουμέντο απαραίτητο για όποιον θελήσει να παρουσιάσει το πορτραίτο του ποιητή.
Στην εισαγωγή του βιβλίου των Απλών Στίχων, ο Μαρτί δηλώνει πως το δημοσιεύει "γιατί αγαπάει την ειλικρίνεια και πιστεύει στην αναγκαιότητα να εκφράζεται το συναίσθημα με τρόπο απλό και ειλικρινή". Με την απλότητά τους ο Μαρτί είχε την πρόθεση να έχει πρόσβαση στο ευρύτερο δυνατό ακροατήριο και να πλησιάσει τη φωνή του σε αυτή των καταπιεσμένων. Η σοφία των Απλών Στίχων, το μεγαλείο τους, δίνεται από τη χρήση της γλώσσας του λαού, του απλού ανθρώπου, για να του μεταδώσει με αυτή , ένα μήνυμα ωραιότητας....

Ένα απόσπασμα από τους Απλούς Στίχους

Μισώ τις μάσκες και τα βίτσια
Στους διαδρόμους του ξενοδοχείου μου.
Γυρίζω στην ήμερη βουή
Της δάφνης στο βουνό μου.

Με τους φτωχούς της γης
 θέλω να  μοιραστώ την τύχη μου.
Το ρυάκι του βουνού
Μου αρέσει περισσότερο από τη θάλασσα.

Δώστε στο φαύλο το λειωμένο χρυσάφι
Που καίει και λάμπει στο καμίνι.
Σε μένα δώστε μου το αέναο δάσος
Την ώρα που το χτυπάει ο ήλιος.

Εγώ είδα το χρυσάφι να γίνεται χώμα
σπαρταρώντας μες στο κρύσταλλο.
Προτιμάω να είμαι στο βουνό
Όταν πετάει ένα περιστέρι.

Ψάχνει ο ισπανός επίσκοπος
Κολώνες για το αλτάρι του.
Στο ναό μου, στο βουνό,
Η λεύκα είναι η κολώνα!

Και το χαλί είναι ατόφια φτέρη,
Και οι τοίχοι από σημύδα,
Και το φως έρχεται από τη σκεπή
Τη σκεπή του γαλάζιου ουρανού.

Ο επίσκοπος τη νύχτα
Βγαίνει σιγοτραγουδώντας.
Ανεβαίνει σιωπηλός στην άμαξα του,
Που είναι το κουκουνάρι ενός πευκώνα.

Τα αλογάκια της καρότσας του
Είναι δυο πουλιά γαλάζια.
Και τραγουδαέι ο αέρας και χοροπηδάει,
Και τραγουδάνε οι σημύδες.

Κοιμάμαι στο πέτρινο κρεβάτι μου
Ο ύπνος μου γλυκός και βαθύς
Αγγίζει μια μέλισσα το στόμα μου
Και στο κορμί μου ο κόσμος μεγαλώνει.

Λάμπουν οι μεγάλες κορνίζες
Στη φωτιά του πρωινού
Που βάφει τις ταπετσαρίες
Με ροζ, βιολετί και κόκκινο..

Το κοτσύφι, μοναχό του στο βουνό,
Τραγουδάει στο πρώτο ρόδοσμα της αυγής.
Η γάζα του ορίζοντα 
ανάβει με μιαν ανάσα τον ήλιο.

Πες τε στον τυφλό επίσκοπο,
Στο γέρο ισπανό επίσκοπο
Να έρθει, να έρθει γρήγορα,
Στο ναό μου στο βουνό.

Χοσέ Μαρτί, Στίχοι Απλοί, μετάφραση Άννα Καράπα, Χάιμε Σβάρτ, Πολιτιστικός Σύλλογος Χοσέ Μαρτί στην Ελλάδα, Αθήνα 2010