...Και κορυφαία της πομπής η άναρχη τρεμάμενη μορφή της Ευτυχίας Πρίντζου.

Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας σήμερα. Το ιστολόγιο τιμά τους αγώνες και τις θυσίες  των γυναικών  με μια ανάρτηση αφιερωμένη στην  Ευτυχία Πρίντζου.

Η Ευτυχία Πρίντζου γεννήθηκε στα Γιάννενα το 1915. Πατέρας της ήταν ο αρχίατρος Γιάννης Πρίντζος . Αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή με άριστα και γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της Αθήνας. Έμαθε ξένες γλώσσες και με το πτυχίο της φιλολόγου επιστρέφει στα Γιάννενα. Διορίζεται στο Γυμνάσιο Θηλέων .

 Η Ευτυχία από μικρή αγαπούσε τα γράμματα και ήταν άνθρωπος δραστήριος με μεγάλη διάθεση να προσφέρει στους συνανθρώπους της. Συγκινείται από την ανθρώπινη δυστυχία και  τη φτώχεια. Προσπαθεί να βοηθήσει  με κάθε τρόπο τους συνανθρώπους της και προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες της σε διάφορα ιδρύματα. 
Σημαντική θεωρείται η προσφορά της στη δημιουργία της πρώτης βιβλιοθήκης στα Γιάννενα καθώς συγκεντρώνει και ταξινομεί σκόρπια βιβλία που βρίσκονταν στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία.

Μέσα στην τάξη παράλληλα με τα μαθήματα διδάσκει  την πίστη στις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Προωθεί την ιδέα της ισότητας των δύο φύλων και υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών στο σπίτι , στη δουλειά, στην κοινωνία. Είναι η πρώτη γυναίκα στα Γιάννενα που μιλάει δημόσια σε συγκέντρωση γυναικών στον « Ορφέα».

Στον πόλεμο του 1940 προσφέρει τις υπηρεσίες της ως εθελόντρια νοσοκόμα στο πλευρό του πατέρα της , διευθυντή του στρατιωτικού νοσκομείου. Η προσφορά της είναι μεγάλη , φτάνει στα όρια της αυτοθυσίας και αναγνωρίζεται από τους συμπολίτες της. 

Στην Κατοχή  αγωνίζεται όπου και με όποιον τρόπο μπορεί. Οργανώνεται στο ΕΑΜ και στη συνέχεια στο ΚΚΕ. Γνωρίζει γερμανικά και μπορεί να μαθαίνει διάφορες πληροφορίες. Έτσι πληροφορείται ότι κάτι πρόκειται να συμβεί με τους Εβραίους, γι’ αυτό και τους συμβουλεύει, χωρίς επιτυχία, να εγκαταλείψουν την πόλη," ν' ανέβουν στον ΕΛΑΣ να πολεμήσουν τους κατακτητές και να σωθούν. Όμως οι επικεφαλής της εβραϊκής παροικίας θεώρησαν τη συμβουλή της "κομμουνιστικό δάκτυλο" και παρακίνησαν τους συμπατριώτες τους να μην την ακολουθήσουν. Το αποτέλεσμα ήταν να καταλήξουν όλοι στο Νταχάου ".[1] 
Μαζί με άλλους Γιαννιώτες πρωτοστατεί στις κινητοποιήσεις για την απελευθέρωση των συλληφθέντων από τους Γερμανούς και Ιταλούς. Υποβάλλουν υπομνήματα, κυκλοφορούν προκηρύξεις, οργανώνουν εκδηλώσεις. Έρχονται σε επαφή με τους αντάρτες.

Η δράση της γίνεται γνωστή στους Γερμανούς , οι οποίοι τη συλλαμβάνουν στο σπίτι της και στη συνέχεια την ανακρίνουν. Μαζί με άλλους Γιαννιώτες μεταφέρεται στο στρατόπεδο του Παύλου Μελά στη Θεσσαλονίκη με προορισμό το Νταχάου. 

Η Ευτυχία υποβάλλεται σε βασανιστήρια, στερήσεις και ψυχολογικό εκβιασμό καθώς δεν γνωρίζει αν θα εκτελεστεί ή αν θα μεταφερθεί στο Νταχάου. Παρ’ όλα αυτά δεν λυγίζει , αλλά αντίθετα προσπαθεί με τη στάση της να ενθαρρύνει τους συγκρατούμενους της.

Με την απελευθέρωση η Ευτυχία αποφυλακίζεται και πηγαίνει στην Αθήνα. Από εκεί επιστρέφει στα Γιάννενα.

Παρουσιάζεται στο Γυμνάσιο που είχε διοριστεί, αλλά δεν την δέχονται. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Ζωσιμαία Βιβλιοθήκη, παρά τις αναφορές της, με το αιτιολογικό ότι η συμπεριφορά της στη διάρκεια της Κατοχής δεν άρμοζε σε Έλληνα υπάλληλο και ότι η επαναπρόσληψή της θα αποτελούσε δημόσιο σκάνδαλο.

Η Ευτυχία δεν πτοείται και συνεχίζει να προσφέρει τη βοήθειά της κυρίως στις οικογένειες  αγωνιστών του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ που  βρίσκονται στις φυλακές και εξορίες . Στα Γιάννενα πολλοί σύντροφοί της βρίσκονται στις φυλακές « Άγιος Κοσμάς» . Δραστηριοποιείται στην Εθνική Αλληλεγγύη και επισκέπτεται τους κρατούμενους  προσφέροντάς τους τρόφιμα και ετοιμάζοντας την υπεράσπισή τους.

Το καλοκαίρι του 1946 μπαίνουν σε εφαρμογή τα έκτακτα μέτρα με  το  Γ’ Ψήφισμα «Περί εκτάκτων μέτρων κατά των επιβουλευομένων την δημοσίαν τάξιν και την ακεραιότητα του κράτους».Αρχίζουν οι διώξεις, οι μαζικές συλλήψεις , οι εκτοπίσεις , τα στρατοδικεία και οι εκτελέσεις. Η Ευτυχία στοχοποιείται. Πολλοί προσπαθούν να την πείσουν να φύγει από την πόλη αλλά αυτή αρνείται. Συνεχίζει τη δράση της με κίνδυνο της ζωής της. Για πολύ καιρό κατορθώνει και ξεφεύγει.

Στα μέσα Μαρτίου όμως του 1948 ως γραμματέας της Νομαρχιακής Επιτροπής Ιωαννίνων του ΚΚΕ και μέλος του Γραφείου Περιοχής Ηπείρου  δίνει εντολή στον Ερμή Ευαγγελίδη , μαθητή τη Ζωσιμαίας και υπεύθυνο της μαθητικής οργάνωσης  της ΕΠΟΝ , να γραφτούν προκηρύξεις από τους μαθητές  και να τις ρίξουν σε όλη την πόλη την παραμονή της 25^ης Μαρτίου. 

 Οι προκηρύξεις γράφτηκαν . Οι δρόμοι της πόλης, οι αυλές των σπιτιών, τα στενά μαρτυρούσαν τη δράση της ΕΠΟΝ.

Η Ασφάλεια μόλις πληροφορήθηκε το γεγονός αυτό , αρχίζει τους ελέγχους και ερευνά τα γραπτά των μαθητών προκειμένου να ταυτοποιήσει τους γραφικούς χαρακτήρες. Συλλαμβάνει αρκετούς μαθητές. Αν και δεν υπάρχουν ενοχοποιητικά στοιχεία οι συλληφθέντες δεν αποφυλακίζονται. Νέες συλλήψεις  μαθητών γίνονται στις αρχές του Απρίλη . Από την Ασφάλεια οδηγούνται στις περιβόητες φυλακές του ΦΙΞ.

 Συγχρόνως συλλαμβάνονται και άλλα μέλη της οργάνωσης.

Στις 10 του Απρίλη συλλαμβάνεται η Ευτυχία Πρίντζου στο σπίτι της. Κρυβόταν εκεί σε μια ντουλάπα. Μετά τη σύλληψή της την οδήγησαν στην Ασφάλεια και μετά στου ΦΙΞ.

Ας σημειωθεί ότι οι συνθήκες κράτησης σε αυτές τις φυλακές ήταν ιδιαίτερα σκληρές. Ο κάθε ένας που οδηγείτο εκεί έμπαινε στην απομόνωση για να μην έρχεται σε επαφή με άλλους κρατούμενους. Οι συνθήκες ήταν πολύ άσχημες, το φαγητό υποτυπώδες. Το ξύλο, οι βρισιές, οι απειλές ήταν οι πιο συνηθισμένες πρακτικές. Οι ανακρίσεις συνοδεύονταν  από φρικτά βασανιστήρια.  Οι κρατούμενοι έπρεπε να ομολογήσουν ή να αποκηρύξουν τις « προδοτικές και αντεθνικές οργανώσεις ΚΚΕ – ΕΑΜ – ΕΠΟΝ και λοιπές παραφυάδες που συνεργάζονται με τους εχθρούς της πατρίδος».

Σε αυτές τις φυλακές μεταφέρθηκε η Πρίντζου μαζί με άλλους και βασανίστηκε ανηλεώς. Μια συγκρατούμενη της ανέφερε ότι την είδε με χειροπέδες, κρεμασμένη και με χτυπήματα στα πόδια. Ήταν σαν λείψανο.

Στις 8 Ιουλίου 1948 άρχισε η δίκη που είναι γνωστή ως Δίκη της Πρίντζου.  Μαζί της και άλλοι 114 κατηγορούμενοι. Η δίκη έγινε στην αίθουσα τελετών της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας. Οι κατηγορούμενοι μεταφέρονταν  καθημερινά με στρατιωτικά όχήματα από τις Φυλακές του ΦΙΞ με χειροπέδες. Πάρα πολύς κόσμος συγκεντρωνόταν κάθε μέρα στο χώρο της Ζωσιμαίας και ανάμεσα σε αυτούς πολλοί συγγενείς των κατηγορουμένων.

Οι κατηγορίες υποστήριζαν ότι η Πρίντζου και οι συγκατηγορουμένοι της στρατολογούσαν αντάρτες για την επάνδρωση του Δημοκρατικού Στρατού και ότι παράλληλα εφοδίαζαν τους αντάρτες με ρουχισμό και τρόφιμα. Όλα αυτά δεν αποδείχτηκαν στη δίκη και η συντριπτική πλειοψηφία των Γιαννιωτών αρνήθηκε να συμμετέχει ως μάρτυρας κατηγορίας.

Πρώτη κλήθηκε να απολογηθεί η Ευτυχία Πρίντζου. Σε πολύ κακή

κατάσταση από τα βασανιστήρια και τις ταλαιπωρίες της τρίμηνης φυλάκισης ζήτησε να της κάνουν ερωτήσεις . Οι απαντήσεις της αποτελούν και την απολογία της, στην οποία αρνείται όλες τις κατηγορίες.

Η δίκη που θεωρήθηκε η μεγαλύτερη και συγκλονιστικότερη  στην ιστορία των Ιωαννίνων ολοκληρώθηκε στις 25 Ιουλίου του 1948. Ο Βασιλικός Επίτροπος θεώρησε την Ευτυχία Πρίντζου αρχηγό συμμορίας και πρότεινε να καταδικαστεί δις εις θάνατον. Το Στρατοδικείο την καταδικάζει τετράκις εις θάνατον. Στις 27 Ιουλίου εκτελείται μαζί με άλλους 16 συναγωνιστές της στο Σταυράκι Ιωαννίνων.

Η Ευτυχία Πρίντζου έγινε με τη ζωή της και τη θυσία της φωτεινό παράδειγμα  στους αγώνες για τα δικαιώματα των γυναικών, για την εξάλειψη της κοινωνικής αδικίας, για την μόρφωση, για την παιδεία, για μια διαφορετική κοινωνία χωρίς φτώχεια, χωρίς διακρίσεις, με αγάπη στον άνθρωπο.

Πηγές:

•  Σπύρος Εργολάβος, Η Δίκη της Πρίντζου και οι εκτελεσμένοι των Ιωαννίνων, Εκδόσεις Σοκόλη, 2006, 2^η έκδοση

• [1] Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου

•  wikipedia

Ο τίτλος από το ποίημα του Γιάννη Δάλλα, Επεισόδια από τη διάλειψη του χρόνου
Οι φωτογραφίες από το βιβλίο του Σπύρου Εργολάβου