Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Τετάρτη 30 Απριλίου 2014

Πρωτομαγιές 1886 -1945

Η Μέλπω Αξιώτη έγραψε το 1945 το χρονικό, Πρωτομαγιές 1886- 1945. Το βιβλίο πιθανόν να κυκλοφόρησε μέσα του Απρίλη εκείνου του χρόνου για τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς  ως μνημόσυνο στα θύματα του ναζισμού .
Η συγγραφέας σημειώνει τα εξής στην πρώτη έκδοση του βιβλίου από τις Εκδόσεις " Μαρή και Κοροντζή":
" Δε βλέπαμε την ώρα να φύγουνε οι Γερμανοί και να πληροφορήσουμε τον κόσμο για τα όσα συνέβηκαν στην Ελλάδα. Τώρα ο πόθος μας παραμένει πάντοτε μεγάλος, όμως οι δυνατότητές μας είναι ελάχιστες. Οι πηγές λείπουν για πληροφορίες. Στοιχεία δε βρίσκεις πουθενά.
Επί 9 χρόνια αποκλεισμένοι από τον έξω κόσμο, μείναμε μουγγοί, κουφοί και τυφλοί. Τα παράνομα φύλλα, μοναδική τροφή μας τότε, μοναδικοί και σήμερα πληροφοριοδότες για τα περασμένα μας, χάθηκαν σχεδόν κι αυτά. Ό,τι ξεγλίτωσε απ' το Μανιαδάκη , το εξαφάνισε η Κατοχή. Ακόμα και οι άνθρωποι οι παλιότεροι εξαφανίστηκαν κι αυτοί στο μεταξύ.
Κι η Εθνική Βιβλιοθήκη σού αρνείται σήμερα να διαβάσεις τα περασμένα τεύχη των νόμιμων αστικών εφημερίδων. Άγνωστο γιατί.
Μέσα από τέτοιο σκότος ξεκινούμε να πληροφορήσομε.
Πάντως τα ατελή γραφτά μας είναι τουλάχιστον απόλυτα σίγουρα. Δε γράφουνε παρά τ' απόλυτα εξακριβωμένα. Κι αν αφορά τη μικρότερη λεπτομέρεια.
Έτσι, για να γραφτεί ένα πράμα μιας μέρας, τρέχεις ένα μήνα να βρεις τα στοιχεία του, και λείπουν τα μισά.
Όσο για την κυκλοφορία του ύστερα, πρέπει να κάμεις μεγάλο κουράγιο να βάλεις το αληθινό σου όνομα. Δεν πάει να επικαλείσαι εσύ ελευθερίες και νομιμότητα! Σωματική επίθεση οπωσδήποτε επακολουθεί. Έγινε σ' όλους μας σχεδόν, και σε καρότσια, και σε βιβλιοπωλεία, όπου πουλιόμαστε.
Αυτά ισχύουν για όλα τα "μη δεξιά " έντυπα.
Πρέπει οι αναγνώστες να γνωρίζουνε τις τραγικές αυτές σημερνές συνθήκες.
                                                                                                                      Μ.Α "

Ακολουθεί το πρώτο μέρος του χρονικού:
ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΕΣ

Ο άνθρωπος στην πάλη για την πρόοδό του

Στην εποχή της κατοχής που πρωτοϊδρύθηκε το ΕΑΜ, και πρωτοβγήκαν οι αντάρτες στα βουνά μας, και μες στις πόλεις οργανώναμε την αντίσταση και την πάλη, κι ήμαστε κρεμασμένοι απάνω στα ράδια παρακολουθώντας μ' αγωνία τον διασυμμαχικόν αγώνα, τότε μια νύχτα το Λονδίνο μίλησε σε μας, και λέει: " Έλληνες, στα βουνά και τις πολιτείες, αντισταθείτε, σαμποτάρετε, χτυπάτε τον εχθρό παντού, για να κερδίσετε τη λευτεριά σας". Κι η Μόσχα σ' αυτό πρόστεσε : " Γιατί η λευτεριά ποτέ δεν χαρίζεται. Καταχτιέται!"
Τη φράση αυτή τη γράψαμε έχτοτε πολλές φορές στα παράνομα φύλλα μας της κατοχής. Τη γράφαμε και την εζούσαμε. Και θα τη ζήσουμε ακόμα πάμπολλες φορές, όπως την έζησαν πριν από μας γενεές και αιώνες. Γιατί αν αυτό δεν το ξέρουν καλά ή το ξεχνούνε πολλοί άνθρωποι, όμως το χώμα της γης που μουσκεύεται μ' αίμα το γνωρίζει...Η ανθρώπινη πάλη για την πρόοδο είναι πάντα ματοβαμμένη, κι ο ρυθμός της αργός. Γιατί η προκοπή ποτέ δεν χαρίζεται. Μόνο καταχτιέται.
Το χρόνο 1848 κατάφεραν οι πρωτοπόροι Γάλλοι να εξασφαλίσουν το δικαίωμα ψήφου ενάντια στην τοτινή αντίδραση, δηλαδή τους δεξιούς του 19ου αιώνα. Ίσαμ' εκείνη τη στιγμή οι μάζες, οι λαοί, δεν είχανε τέτοιο δικαίωμα. Η ψήφος κανονίζονταν μόνο απ' το εισόδημα και το αξίωμά σου. Το χρόνο 1875 κατάφεραν με τους αγώνες τους να κερδίσουν το δικαίωμα να συνέρχουνται, και το 1901 να συνεταιρίζουνται οι εργαζόμενοι. Το χρόνο 1864 πέτυχαν το δικαίωμα της απεργίας, για να μπορούνε να ζητούν τα δίκια τους. 97 χρόνια πέρασαν. Που αν τα βλέπομε εμείς τώρα γραμμένα μόνο στο χαρτί, όμως εκείνοι που τα ζήσανε και τα διεκδικήσανε , τα γράψανε και τα κερδίσανε μ' ανθρώπινο αίμα. Κανένας άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να λουφάζουν οι εχθροί της προοδευτικής ανθρωπότητας! Μόνο όταν σε ματώσουνε, τότε νικιούνται!
Παράδειγμα μάς δίνει, εκτός από τα τόσα άλλα, κι η γιορτή - σύμβολο της Πρωτομαγιάς. Ενώ είναι άμιλλα προκοπής και δουλειάς, οι εχθροί της προκοπής την καταντήσαν: άμιλλα νεκρών! Είτε λέγουνται: Φασισμός, εργοδότες, δεξιοί, συντηρητικοί, βρίσκουν πάντα μια αιτία, και πολλά πιστόλια βαρούν στο ψαχνό.


Ο συμβολισμός της Πρωτομαγιάς

Στην αρχαιότητα η πρωτομαγιά ήταν γιορτή αφιερωμένη στην άνθιση της γης.Στο
Μεσαίωνα κι επόμενους αιώνες στην πρωτομαγιά γιόρταζαν το τέλος του χειμώνα και την αναγέννηση της φύσης. Στο Βορρά και τη Γερμανία θεατρικές παραστάσεις τέλειωναν με τον αποκεφαλισμό ή το ολοκαύτωμα ομοιώματος που παράσταινε το χειμώνα.
Ο 19ος αιώνας, με τις επιστημονικές του αναζητήσεις στον κοινωνικό τομέα και τις αντίστοιχες κοινωνικοεργατικές διεκδικήσεις του, μετατοπίζει το συμβολικό νόημα της πρωτομαγιάς, κι απ' το επίπεδο της καθαρής φυσιολατρείας, την καθορίζει σύμβολο της εργατικής προκοπής, που συντελείται με την εργατική πάλη.
Ο 20ος αιώνας πλαταίνει περισσότερο τις κοινωνικές εξελίξεις, βαθαίνει τις εργατικές διεκδικήσεις. Σήμερα εργατικός αγώνας δε θα πει πια αγώνας μόνο του εργάτη - χειρώναχτα. Όλες οι αποχρώσεις της ανθρώπινης δουλειάς, μέχρι το μεγαλύτερο σοφό επιστήμονα, θέλουν δε θέλουν, βρίσκουνται μπλεγμένοι στο στίβο της εργατικής πάλης. Βρίσκουνται ανακατεμένοι μες στον πρωτοποριακό συμβολισμό της πρωτομαγιάς.
Ο 20ος αιώνας, κατά την πορεία του, δεν σταματά ως εκεί. Παρουσιάζει πιο καθολικό το κοινωνικό πρόβλημα. Σήμερα ο αγώνας της ανθρωπότητας για την προκοπή της, δεν περιορίζεται πια μόνο στις τάξεις των εργαζομένων. Ήρθε ο φασισμός, κι ανάγκασε όλον τον προοδευτικό λαό της κάθε χώρας να πάρει μέρος εναντίον του. Ύστερα  ήρθε ο τελευταίος παγκόσμιος πόλεμος, που αποβλέπει στο ξερίζωμα του φασισμού απ' τη γη, κι ανάγκασε όλα τα προοδευτικά έθνη να πάρουν  σ' αυτόν τη θέση τους.
Έτσι ο αγώνας αυτός, από στενά αγώνας του χειρόναχτα στην αρχή, γίνεται ύστερα αγώνας κάθε εργαζόμενου με τα χέρια ή με το μυαλό και τέλος καταλήγει στη σημερινή πολεμική διεθνή κοσμογονία, που' χει τούτο το νόημα: Η πρόοδος θα νικήσει ή το σκοτάδι; Ο φασισμός ή ο αντιφασισμός; Αυτόν τον πόλεμο κάνουν σήμερα τα Ενωμένα Έθνη.
Έτσι, παράλληλα, και το συμβολικό νόημα της πρωτομαγιάς, πλαταίνει και βαθαίνει κι ολοκληρώνεται τώρα σαν σύμβολο. Από γιορτή μόνο εργατική, γίνεται τώρα γιορτή εθνική όλης της προοδευτικής αντιφασιστικής ανθρωπότητας. Σαν τέτοια θα γιορτάζεται από δω και πέρα απ' όλα τα ελεύθερα  έθνη.

Το ιστορικό της εργατικής Πρωτομαγιάς

Το 1886 στις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής οι εργάτες διεκδικούσαντην εφαρμογή 
οχτάωρης ημερήσιας δουλειάς. Κηρύχτηκαν απεργίες, και την 1η του Μάη, στο Σικάγο ιδιαίτερα, σκοτώθηκαν εκατοντάδες εργάτες σε συρράξεις με αστυνομικούς. Το 1889 στο διεθνές εργατικό σοσιαλιστικό συνέδριο που' γινε στο Παρίσι, η αμερικάνικη εργατική αντιπροσωπεία πρότεινε, σ' ανάμνηση της εργατιάς που δολοφονήθηκε τότε, να καθιερωθεί η ημερομηνία εκείνη της 1ης Μάη, παγκόσμια εργατική γιορτή. Η πρόταση ψηφίστηκε, και οι εργάτες από τότε απόχτησαν τη μεγάλη γιορτή τους.
Πέρασαν από τότε 59 χρόνια, 59 φορές η παγκόσμια εργατιά τραγούδησε και χάρηκε την 1η του Μάη, 59 φορές την παγκόσμια εργατιά την έσφαξαν οι εργοδότες την 1η του Μάη.
 Τα λάβαρά της τής δουλειάς που χτίζουνε τα πάντα  απάνω στη γη βάφτηκαν με το ίδιο της το αίμα, κι άλλαζαν από τότε χρώμα.
Κι έτσι δημιουργήθηκε η Κόκκινη Σημαία.
Έτσι έγινε σύμβολο σημαία του κάθε εργαζόμενου.
Έτσι αγαπήθηκε και τραγουδήθηκε σαν το πιο ιερό πράμα των δουλευτάδων

- Ω Κόκκινη Σημαία μου,
χρώμα αγάπης και ζωής,
πόσες φορές μάς σκέπασες
τους μάρτυρές μας κατά γης...

Στ' όνομά της προσφέρθηκαν χαμογελώντας στρατιές ανθρώπινες.

- Κι αν πέσω θύμα προδοτών,
μ' αυτήν σκεπάστε με νεκρόν,
την Κόκκινη Σημαία!...

Τ' όνομά της δημιούργησε ένα από τα μεγαλύτερα πολεμικά παράσημα της Σοβιετικής Ένωσης, το παράσημο της " Κόκκινης Σημαίας ". Για να τιμηθούνε μ' αυτό, τρέξαν λαχανιασμένοι οι στρατιώτες της την απόσταση Στάλιγκραντ - Βερολίνου.
Και τα σοβιετικά σχολειά για να κεντρίσουνε την άμιλλα να φιάξουν άξιους μαθητές της πρωτοπόρας ανθρωπότητας, έχουν ορίσει για έπαθλο: Ποιο σχολειό θα σταθεί άξιο να βαστάξει περισσότερο διάστημα το παράσημο της " Περιφερόμενης Κόκκινης Σημαίας".
Γιατί η Κόκκινη Σημαία δεν είναι λάβαρο Κρατών.
Είναι ένα πανί που γονατίζει, μαζεύει το αίμα του εργαζόμενου απ' τη γη, και βάφεται μ' αυτό, κι ανασηκώνεται ύστερα ψηλά, και κυματίζει, και ηλεχτρίζει εκατομμύρια ψυχές και τις φλογίζει, κι έτσι αυτό όλο πάντα γίνεται απ' την πρωτομαγιά του 1886, επί γενεές γενεών"


Μέλπω Αξιώτη, Πρωτομαγιές 1886 - 1945 . Άπαντα Γ' τόμος, Χρονικά, Κέδρος 1980

Δεν υπάρχουν σχόλια :