Κορυσχάδες - Μάης 1944 , Το Εθνικό Συμβούλιο και η Παιδεία

Μια " Επιθεώρηση Τέχνης" αφιερωμένη στην προσφορά των πνευματικών ανθρώπων στην Εθνική Αντίσταση που κυκλοφόρησε το Μάρτιο - Απρίλιο του 1962 , αριθ. τεύχους 87-88, κρατώ στα χέρια μου. Την ξεφυλλίζω.

Πολλά τα θέματα. Σταματώ στο άρθρο του Κ.Δ.Σωτηρίου* , Το Εθνικό Συμβούλιο και η Παιδεία.

Κορυσχάδες Ευρυτανίας. 14 -27  Μάη του 1944. Σύνοδος του Εθνικού Συμβουλίου, δηλαδή της Εθνοσυνέλευσης της Ελεύθερης Ελλάδας. 

     "[...] Εκεί στο ιστορικό αυτό χωριό , μέσα σε ατμόσφαιρα γεμάτη φλογερό πατριωτισμό και ηρωική αγάπη στο δουλευτή Ελληνικό λαό, το Εθνικό Συμβούλιο έβαλε γερά τα θεμέλια για να υψωθεί πανέμορφο το οικοδόμημα της γνήσιας Δημοκρατίας και άνοιξε το δρόμο για την προκοπή του Ελληνικού Λαού.

   

       Εκεί με τον ίδιο ενθουσιασμό γκρεμίστηκε η αντιλαϊκή, αντιδημοκρατική , ατομικιστική και σκοταδιστική Παιδεία, που η κυρίαρχη τάξη, η πλουτοκρατική ολιγαρχία, είχε εγκαθιδρύσει στη λαμπερή πατρίδα μας και θεμελιώθηκε η γνήσια λαϊκή και βαθιά ανθρωπιστική Παιδεία.[...]

       Η Κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας, η ιστορική ΠΕΕΑ έπειτα από εξονυχιστική συζήτηση με τους εκπαιδευτικούς συμβούλους της, είχε υιοθετήσει θέσεις για την οργάνωση , για το πρόγραμμα και τη διοίκηση της λαϊκής  ανθρωπιστικής Παιδείας, που είχανε με βαθιά επιστημονικότητα προετοιμάσει διαλεχτοί πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί στη σκλαβωμένη Αθήνα, με δύο συνεργεία:

με το εκπαιδευτικό συνεργείο της ηρωικής ΕΠΟΝ και παράλληλα με το αντίστοιχο συνεργείο του ΕΑΜ.

       Τις πρωτοποριακές αυτές θέσεις για την ουσιαστική αληθινή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση τις εισηγήθηκε στο Εθνικό Συμβούλιο ο Γραμματέας (Υπουργός) της Παιδείας στην ΠΕΕΑ αλησμόνητος Πέτρος Κόκκαλης. Την πλατύτερη ανάπτυξη είχα την εξαιρετική τιμή και ευτυχία να την παρουσιάσω εγώ, Εθνοσύμβουλος και εγώ της Αθήνας.[...]

     Η λαϊκή, ανθρωπιστική παιδεία θεμελιώθηκε επάνω στα ακόλουθα[...] βασικά αιτήματα του Ελληνικού Λαού.

α) Αναγνωρίστηκε επίσημη γλώσσα του νεοελληνικού Κράτους και κατοχυρώθηκε συνταγματικά η  " δημοτική" η περιφρονημένη και κυνηγημένη γλώσσα του Ελληνικού λαού. Ψηφίστηκε από το Εθνικό Συμβούλιο να αποδιωχθεί από τα σχολεία η αντεθνική καθαρεύουσα, μ'όποια μορφή κι αν παρουσιάζεται και να καθιερωθεί μοναδική γλώσσα
 η " δημοτική"  σ'όλες τις βαθμίδες της Παιδείας, από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο και τ' άλλα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Γιατί όπως τονίστηκε , η λαϊκή παιδεία μόνο με μοναδικό γλωσσικό της όργανο τη δημοτική γλώσσα θα είναο γόνιμη[...]

β) Αναγνωρίστηκε με τον πιο πανηγυρικό τρόπο, το δικαίωμα της νέας γενιάς για την ολοκληρωτική σωματική και πνευματική της ανάπτυξη και την πολύπλευρη μόρφωσή της. Η μόρφωση της νεολαίας, είναι επιταχτική υποχρέωση του Κράτους και όχι απλή παραχώρηση[...]

   Στη γνήσια Δημοκρατία[...] το Λαϊκό Κράτος έχει την υποχρέωση να πάρει όλα τα μέτρα  και να χορηγήσει όλα τα μέσα  σ'όλα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, να αναπτύξουνε τις σωματικές και πνευματικές τους ικανότητες. Μόνο τότε και μόνο έτσι[...] θα πραγματώσει η νέα γενιά την ανθρώπινη υπόστασή της[...]

γ) Διακηρύχτηκε στο Εθνικό Συμβούλιο, πως η Παιδεία πρέπει να εξοπλίσει τη νέα γενιά και να την καταστήσει ικανή να πραγματοποιήσει τον αληθινό προορισμό της, να γίνει δηλαδή δημιουργικός συντελεστής μέσα στο σύγχρονο πολιτισμό.[...] Το Εθνικό Συμβούλιο υιοθέτησε το δωδεκάλογο της νεολαίας που είχε συντάξει η ΕΠΟΝ, και διακήρυξε , πως ο Ελληνικός Λαός θέλει " τα νιάτα ευτυχισμένα, μέσα στη χαρά της δημιουργικής δράσης" Μα για να είναι πραγματικά δημιουργική η μόρφωση , πρέπει η Παιδεία πλούσια να εφοδιάσει τη νέα γενιά με αληθινά επιστημονικές γνώσεις, οργανικά δεμένες στη θεωρία και στην πράξη, σε στενό δηλαδή σύνδεσμο του σχολείου με τη ζωή , με την παραγωγική εργασία.[...]

δ) Βασικό αίτημα και δικαίωμα του Ελληνικού Λαού είναι η Παιδεία να γίνει δημιουργικό όργανο στα χέρια του για την προκοπή του. Και το αίτημά του τούτο θα ικανοποιηθεί μόνο άμα η οργάνωση ιδιαίτερα της Μέσης Παιδείας ανταποκρίνεται στις υλικές και πνευματικές  ανάγκες του[...] πρέπει ριζικά να αναδιοργανωθεί ιδιαίτερα η Μέση Παιδεία και από μονόπλευρη , ψευτοκλασική και προγονόπληχτη  που είναι , να γίνει πολύπλευρη και πολύκλαδη αντίστοιχα με τις ανάγκες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην προοδευτική του πορεία ο Ελληνικός Λαός.

       Μα για να γίνει η Παιδεία πραγματικά δημιουργικό όργανο στα χέρια του Ελληνικού Λαού, πρέπει να διαποτιστεί από την " τεχνική" να ενωθεί δηλαδή οργανικά και αδιάσπαστα μαζί της: Το αγεφύρωτο χάσμα, που χωρίζει σήμερα τη μονόπλευρη ψευτοκλασική Μέση Παιδεία από την επαγγελματική εκπαίδευση, έχει καταστρεφτικές συνέπειες για την πρόοδο του Ελληνικού Λαού.

Η ψευτοκλασική , Μέση Παιδεία έχει καταντήσει αντιδραστική και αντικόβει την πρόοδο , και από το άλλο μέρος η επαγγελματική εκπαίδευση , κοντόθωρη, στενόκαρδη και περιφρονημένη , φυτοζωεί[...]

ε) Η πολύπλευρη μόρφωση , ο πλούσιος θεωρητικός και τεχνικός εξοπλισμός με επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις [...] δεν θα έχει σκοπό να αναδειχτεί και να επικρατήσει το άτομο σε βάρος των άλλων, σε βάρος του κοινωνικού συνόλου[...] Από το άλλο όμως μέρος πρέπει και η νέα γενιά βαθιά να κατανοήσει, πως έχει και αυτή την υποχρέωση να αναπτύξει τις σωματικές και πνευματικές  της ικανότητες με μοναδικό σκοπό να εξυπηρετήσει πρόθυμα το κοινωνικό σύνολο. Γιατί μόνο μέσα στη γενική προκοπή και ευτυχία θα θεμελιώσει και τη δική της ευτυχία.

       Εκεί λοιπόν στο Εθνικό Συμβούλιο καταδικάστηκε και εξοστρακίστηκε η ατομικιστική παιδεία , που τόσο επίμονα καλλιεργεί η κυρίαρχη τάξη , και στη θέση της μπήκε η κοινωνική παιδεία.[...]

στ)  [...] Ο Ελληνικός Λαός όμως λαχταράει γνήσια, αγνά, πραγματικά εθνικά , φωτεινά αστέρια για τη νέα γενιά στη δημιουργική της προοδευτική πορεία, να είναι τα Ιδανικά που θα διαποτίζουνε τη λαϊκή παιδεία.[...]το Εθνικό Συμβούλιο πρόβαλε , φωτεινούς οδηγούς στη νέα γενιά, το γνήσιο πατριωτικό Ιδανικό, το Ιδανικό της Ειρήνης και το Ιδανικό της Δημοκρατίας του δουλευτή Λαού[...]

ζ) Με τον πιο πανηγυρικό τρόπο αναγνωρίστηκε και το τόσο καταπατημένο δικαίωμα του Ελληνικού Λαού για την παραγωγική εργασία. Το Εθνικό Συμβούλιο διακήρυξε:

 Όλα τα άτομα έχουν το δικαίωμα - και το δικαίωμά τους τούτο πρέπει να το εξασφαλίσει το Κράτος - να πάρουνε μέρος στην παραγωγική εργασία και με τη χαρούμενη δημιουργική τους δράση να συνεισφέρουν με όλη τους την ικανότητα στην πρόοδο της κοινωνίας.

   Με αυτό το πνεύμα πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί η νέα γενιά. Η ανυστερόβουλη αγάπη στην κοινοφέλιμη παραγωγική εργασία και την χειροτεχνική και την πνευματική, είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα του αληθινά δημοκρταικά διαπαιδαγωγημένου ατόμου.

    Η παιδεία λοπόν, σ' όλες της τις βαθμίδες από το νηπιαγωγείο ως το πανεπιστήμιο, πρέπει να καλλιεργήσει , με όλα τα παιδαγωγικά μέσα , στη νέα γενιά την αγάπη στην παραγωγική εργασία.

    Η νέα γενιά, πολύπλευρα μορφωμένη, πρέπει να νιώσει βαθιά, πως ο αληθινός προορισμός της είναι η συμμετοχή της στην παραγωγική εργασία[...]

      Εκεί λοιπόν στο Εθνικό Συμβούλιο, μπήκανε τα θεμέλια για γνήσια λαϊκή και βαθιά ανθρωπιστική παιδεία.  Με γοργό ρυθμό και ψυχική ανάταση προετοιμάστηκαν από το διαλεχτό επιτελείο στη Γραμματεία(Υπουργείο) της Παιδείας τα πρώτα μέτρα. Ασυγκράτητος ήταν ο ενθουσιασμός των δασκάλων, που προστρέξανε να τα εφαρμόσουν. 

       Η πρωτοποριακή Συνδιάσκεψη των λειτουργών της Παιδείας στην Ελεύθερη Ελλάδα, στο χωριό Λάσπη, κοντά στο Καρπενήσι με τις γόνιμες συζητήσεις για τα γενικά και ειδικά προβλήματα της Παιδείας θα μείνει κι αυτή ιστορική."

         Το άρθρο τελειώνει έτσι:

  " Πέρασαν από το τότε 18 χρόνια. Στο διάστημα αυτό ο Ελληνικός Λαός έζησε μαύρες  ημέρες . Βυθίζεται αδιάκοπα στην εξαθλίωση και στο πνευματικό σκοτάδι. Η λαϊκή παιδεία που διακηρύχτηκε και μπήκανε τα θεμέλιά της στο Εθνικό Συμβούλιο εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο φλογερά αιτήματα του Ελληνικού Λαού. 

    Φαίνεται σήμερα (1962) μακρυνό  όνειρο. Μα το όνειρο αυτό, παρ'όλα τα εμπόδια , γρήγορα θα γίνει πραγματικότητα, γιατί ο ελληνικός Λαός θέλει να ζήσει ελεύθερος και δημιουργικός και αγωνίζεται με φανατισμό να το πραγματοποιήσει"

* Ο Κ.Δ. Σωτηρίου ήταν δάσκαλος που συμμετείχε στην Επιτροπή  Παιδείας της ΠΕΕΑ μαζί με τον Μιχάλη Παπαμαύρο και τη Ρόζα Ιμβριώτη   

Πέρασαν 68 χρόνια από τότε και αναρωτιέμαι πού χάθηκε το όνειρο;  Τα λόγια του δάσκαλου θα μπορούσαν να έχουν ειπωθεί για να χαρακτηρίσουν την εποχή μας.

Εξαθλίωση και πνευματικό σκοτάδι και μια παιδεία στο έλεος της παραπαιδείας και της ημιμάθειας. Θλίψη !