Ο Μίμης Φωτόπουλος καταγράφει τις προσωπικές του εμπειρίες στο χρονικό Ελ Ντάμπα. Σύμφωνα με την Έλλη Αλεξίου " Ο Φωτόπουλος με την " Ελ Ντάμπα" αναδείχνεται σε συγγραφέα καλό. Κάθε λεπτομέρεια του ζυγιασμένη.Κάθε επεισόδιο δίνεται με αξιοζήλευτο μέτρο. Λες και δε γράφεται το βιβλίο αυτό από άνθρωπο με νεύρα, μα από μια δύναμη υπεράνθρωπη, που μπορεί να συγκρατεί και να υποτάσσει τα πιο φυσικά και επιτρεπτά ξεσπάσματα. Και η γλώσσα του, ο διάλογος του έχει φυσικότητα. Είναι λιτός και συμπυκωμένος.
...Όσοι ζήσανε την περιπέτεια της " Ελ Ντάμπα", ίσως πούνε: " γνωστά πράματα, ας διαβάσω τίποτε άλλο". Θα σε συμβούλευα και σένα, συνάνθρωπε, να μη διαβάσεις τίποτε άλλο. Η " Ελ Ντάμπα" και σένα ακόμα που την έζησες θα σε αιφνιδιάσει. Για την καθαρότητα, την αληθινότητα, την αγνότητα και την ανθρωπιά της".
Από αυτό το χρονικό παραθέτουνε ένα μικρό απόσπασμα:
" Έχει νυχτώσει για καλά και από το πρωί μας "περιποιείται" δεόντως ένα ...δειγματάκι Σιμούν.
Το στρατόπεδο έχει ερημωθεί σαν να πέρασαν οι Γερμανοί. Είμαστε όλοι κλεισμένοι στις σκηνές μας. Τις έχουμε διπλομανταλώσει , αν μπορούμε να μεταχειριστούμε αυτή την έκφραση.
Όμως μια ψιλή άμμος, σαν να την έχουνε περάσει από κρησάρα, εισχωρεί και στην πιο μικρή άκρη της σκηνής και μπαίνει στα ρουθούνια μας και στο στόμα μας. Μασάμε ένα παγωμένο κομμάτι "κατεψυγμένο κρέας" και τα δόντια μας τραγανίζουνε άμμο.
Καθόμαστε όλοι θλιμμένοι.
Ο Κώστας, ο πουλοπιάστης, αφού τελείωσε τα λίγα τσιγάρα του, βγάζει ένα μεγάλο τσιμπούκι που το' χει κατασκευάσει μόνος του, το γεμίζει...τσάι και - τι να κάνει - το καπνίζει.
Ο βοηθός συμβολαιογράφου, ο Μήτσος βγαίνει πότε πότε, τυλιγμένος από το κεφάλι με μια κουβέρτα, και μέσα σε αυτή την αμμοθύελλα, κρατάει μια φέτα ψωμί και ψάχνει να την ανταλλάξει με τσιγάρα.
Κανένας δε μιλάει. Έχουμε ξαπλώσει όλοι στις κουβέρτες μας και σκεφτόμαστε...
Η σκέψη μας έχει γίνει...ακροβάτης. Πότε ταξιδεύει στο σπίτι μας, πότε στη γαλάζια μας θάλασσα, και πότε στα βουνά και στους κάμπους μας, που όπου να' ναι θα κεντηθούνε με πολύχρωμα αγριολούλουδα.
Μπήκαμε στον Φεβρουάριο.
Οι πρώτες άσπρες δαντέλες θ' αρχίζουν να στολίζουν τις μυγδαλιές. Εκεί στην Αθήνα, στ' αντικρινό μου σπίτι, θ' αρχίσουνε να μοσχοβολάνε οι φρέζες, και να σου λιγώνουνε την καρδιά...
Σιγομουρμουρίζω τους στίχους του Παλαμά:
" Ω λεϊμονιές με τους καρπούς τους ξανθοπράσινους
Και μικροκάμωτες κιτριές και καρυδιές μεγάλες.
Ω δέντρα πυκνοφύτευτα, γλυτώστε, ανοίχτε, κλείστε με
Στους πέπλους σας, και στις φωλιές, στις αγκαλιές.
Από ουρανούς και πέλαγα και ολόβαθα και ολόψυχα,
Αμάντευτα , άπιαστα, τα γύρω και τ' απανω,
Από της σκέψης τις γοργόνες και τις μέδουσες
Κρύφτε με, πάρτε με, να ξανασάνω".
Όμως καθώς είμαστε πολιορκημένοι από τον Σιμούν μέσα στα τσαντίρια μας, δεν μπορούμε να γλιτώσουμε από τις σκέψεις - Μέδουσες. Ίσως και δε θέλουμε να γλιτώσουμε. Άμα δε σκεφτείς μέσα στη φυλακή σου, που είναι στενή όσο μια κουβέρτα, τι θα κάνεις.
Κι αυτή η πορεία της σκέψης ανάμεσα από τα περασμένα, τα τωρινά και τα μελλούμενα, δίχως να το θες, σε ωριμάζει. Βγαίνεις άλλος άνθρωπος από τη φυλακή αναμφισβήτητα.
Σκέφτεσαι και δεν μπορεί να το χωρέσει το μυαλό σου, πώς είναι δυνατόν να βρεθούνε οκτώ χιλιάδες άνθρωποι στην Αφρική, στα καλά καθούμενα.
Πώς είναι δυνατόν, Έλληνες να παραδώσουνε οκτώ χιλιάδες ανθρώπους, ταλιαπωρημένους από τη Γερμανική πείνα και το θάνατο, ομήρους σε ....ξένους. Γιατί οι Εγγλέζοι ξένοι είναι. Σήμερα είναι σύμμαχοι, αύριο θα είναι εχθροί.
Το ίδιο και οι Ιταλοί. Σήμερα εχθροί, αύριο θα' ναι φίλοι. Και οι Γάλλοι και οι Γερμανοί και όσοι κόβονται για τις... ελευθερίες των ανθρώπων. Η ελευθερία είναι η κουρελιασμένη σημαία των εμπόρων.
Δεν υπάρχει ελευθερία σε καμιά γωνιά της γης. Ίσως να υπάρχει μόνο στη σκέψη μας, αν και γι' αυτό υπάρχουνε μεγάλες αμφιβολίες.
Γιατί για μια στιγμή καθώς θα θελήσεις να προχωρήσει πιο πολύ η σκέψη σου, θα υψωθεί ο εαυτός σου, σαν δήμιος - γιατί έτσι μεγάλωσε ως τώρα, σαν δήμιος της σκέψης του - και θα της πει: " Φτάνει. Ως εδώ. Μην προχωρείς άλλο. Απαγορεύεται..."
Απαγορεύεται να σκεφτείς αν υπάρχει Θεός. ΥΠΑΡΧΕΙ. Έτσι δε σου είπε ο πατέρας σου, ο δάσκαλός σου, η μάνα σου, κι η εφημερίδα σου;
Κι έχουμε μπροστά μας κάτι ελληνικές εφημερίδες της Αιγύπτου, ταλαίπωρες και σε περιεχόμενο και σε εμφάνιση. Μοιάζουνε με τις πρώτες εφημερίδες που κυκλοφόρησαν στον κόσμο. Είναι απ' αυτές που....δεν βλάπτει να διαβάζουνε οι όμηροι. Λένε, λόγου χάρη, πως υπάρχει Θεός και ελευθερία. Τις παίρνουμε για...σατυρικά φύλλα και τις διαβάζουμε. Μήπως έχουμε και τίποτ' άλλο να διαβάσουμε;
Τα ερωτικά γράμματα που έχω στην τσέπη μου κοντεύω να τα μάθω απέξω και τ' αηδιάζω. Μιλάνε για μεγάλη αγάπη. Τρίχες...
( Ωραία αυτή η λαϊκή λέξη. Τρίχες...Λέει πολλά).
Με συνεπήραν τόσο πολύ τα γεγονότα της ομηρίας που δεν είχα σκεφτεί καθόλου το Θέατρο, το επάγγελμά μου, τους συναδέλφους μου, τους μεγάλους συγγραφείς, τους κριτικούς, τις πρεμιέρες...
Τρίχες...
Λίγες βδομάδες πριν με στείλουν εδώ κάτω, έπαιζα σε δυο θιάσους συγχρόνως. Στους "Ενωμένους Καλλιτέχνες" και στο " Θέατρο Τέχνης".
Τρίχες.
Το τι λέγανε και το τι κάνανε εν ονόματιτης Τέχνης δεν περιγράφεται.
Για να φανταστείτε...
- " Στοπ..."
Ο δήμιος εαυτός μου φώναξε.
" Τι θες τώρα εσύ ν' ανακατωθείς σε ...καλλιτεχνικούς καβγάδες. Απαγορεύεται. Εσύ θα φτιάξεις το Θέατρο;
- Στοπ λοιπόν, κυρία...ελεύθερη σκέψη μου. Ας γαληνέψουμε, ας γυρίσουμε πάλι στη θάλασσα.
" Κοντά στ' ακρογιάλι,
στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και
την ήρεμη,
στη θάλασσα εκεί, την πλατειά,
τη μεγάλη...."
Ας σκίσει η φαντασία μας τα τσαντίρια του κλουβιού μας ας φτάσει πέρα ως τον Κορινθιακό, να χαρεί το φεγγάρι που σκορπάει ασημένιους δρόμους πάνω στη γαληνεμένη θάλασσα.
Ίσως μόνον αυτή μπορεί να παινευτεί πως είναι ελεύθερη πάνω στον πλανήτη μας
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου