Άλαν Πάτον: Κλάψε, χώρα αγαπημένη

Alan Paton (γέννηση 11 Ιανουαρίου 1903 )

" ...Ο άνθρωπος με τη βροντερή φωνή μιλάει τώρα στην πλατεία. Τον παρακολουθούν πολλοί αστυνομικοί λευκοί και μαύροι. Φαίνεται πως η παρουσία της αστυνομίας και το πλήθος που τον ακούει δίνει στο ρήτορα δύναμη γιατί η φωνή του αντηχεί με θάρρος αν και η ένταση της μεταβάλλεται.
Αυτή η φωνή σε μαγεύει μόνο που την ακούς. Πολλοί θυμούνται την πρώτη μέρα που την άκουσαν, σα νάταν σήμερα. Θυμούνται τη συγκίνηση και την ανατριχίλα που αισθάνθηκαν, σα να περνούσε μέσα τους ηλεκτρικό ρεύμα. Γιατί αυτή η φωνή φαίνεται να κλείνει μέσα της όλη τη μαγεία και τη φοβέρα της Αφρικής. Μοιάζει σαν το μούγκρισμα του λιονταριού μέσα στη ζούγκλα και της βροντής που αντηχεί πάνω στα μαύρα βουνά.
Ο Ντουμπούλα και ο Τόμλινσον την ακούν με περιφρόνηση και ζήλεια. Γιατί αν αυτή η φωνή μπορή να συγκινήση χιλιάδες όμως δεν έχει πίσω της ένα νου για να την κατευθύνη τι να πη, ούτε το θάρρος που χρειάζεται για να το πη.
- Αυτός ο άνθρωπος είναι επικίνδυνος, λέει ένας από τους αστυνομικούς που τον ακούνε στο διπλανό του.
- Εγώ κυττάω τη δουλειά μου, λέει ο άλλος.
" Δε ζητούμε τίποτα που να μη γίνεται, φωνάζει τώρα ο Τζων Κουμάλο, ζητούμε μόνο να μας δώσουν το μερίδιο μας από εκείνο που βγαίνει απ' τα ίδια μας τα χέρια. Βρέθηκε τώρα καινούργιο χρυσάφι κι' η Νότιος Αφρική είναι πλούσια πάλι. Ζητούμε κι εμείς το μερίδιο μας. Αυτό το χρυσάφι θα μείνη στα κατάβαθα της γης αν εμείς δε σκάψουμε για το βγάλουμε. Δε λέω πως είναι δικό μας, μα πρέπει και εμείς να πάρουμε τη μερίδα μας. Το χρυσάφι ανήκει σ' όλο το λαό και στους λευκούς και στους μαύρους και στους έγχρωμους και στους Ινδούς. Αλλά ποιος θα πάρει τη μεγαλύτερη μερίδα;"
Εδώ η φωνή ωρύεται σα να βγαίνει μες από το λαιμό ενός ταύρου. Ένα κύμα ενθουσιασμού περνάει απ' το πλήθος. Οι αστυνομικοί στέκονται έτοιμοι να επέμβουν, εκτός εκείνων που τον έχουν ακούσει προηγουμένως. Αυτοί ξέρουν πως ο Κουμάλο φθάνει ως ένα σημείο και δεν πάει παραπέρα. Τι θα γινόταν αλήθεια αν αυτή η φωνή έλεγε στα φανερά ό,τι τώρα λέει με υπονοούμενα, αν φούσκωνε ολοένα και περισσότερο παρασύροντας μαζί της και το λαό γεννώντας μέσα του τη μανία να επαναστατήση, ν' αποκτήση αυτός τη δύναμη και να γίνη αφέντης; Τι θα γινόταν αν αυτή η φωνή ζωγράφιζε στη φαντασία των μαύρων την εικόνα μιας Αφρικής που ξυπνάει από τον ύπνο, μιας Αφρικής επαναστατημένης, μιας άγριας και μαύρης Αφρικής; Δε χρειάζεται να σκεφθή κανείς πολύ για να το πη. Μα ο άνθρωπος φοβάται κι' η άγρια φωνή του μαλακώνει κι' ο κόσμος που τον ακούει ξυπνάει από τη μέθη..."(απόσπασμα)

Άλλο ένα βιβλίο, ένα σπουδαίο μυθιστόρημα, που ανακάλυψα θαμμένο στα ράφια ενός παλαιοβιβλιοπωλείου, "Κλάψε, χώρα αγαπημένη" του Άλαν Πάτον. Το έγραψε το 1948 , αλλά η συγκεκριμένη έκδοση στα ελληνικά είναι του 1960 από τις εκδόσεις " Η Δαμασκός". Άκοπο. Το αγόρασα έναντι ευτελούς ποσού, μόλις 4 ευρώ. 

Ο μεταφραστής του  Γ.Α.Περρής έγραψε τότε στον Πρόλογο του βιβλίου:
" Το βιβλίο αυτό δεν είναι απλώς, ένα ευχάριστο ανάγνωσμα. Είναι το πιστεύω ενός αγωνιστού, ενός ανθρώπου που υπακούοντας στη φωνή της συνειδήσεώς του θέλησε ν' αγωνιστή για τις πεποιθήσεις του, ότι πέρα από τις διαφορές τους στην καταγωγή, τη μόρφωση, τη φυλή και το χρώμα οι άνθρωποι είναι όλοι παιδιά του Θεού. Ο Alan Paton γεννήθηκε το 1903 στο Πιτερμάριτζμπουργκ της Νοτίου Αφρικής και σπούδασε στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Νατάλ. Γνώρισε από κοντά όλα τα προβλήματα, τις συνθήκες ζωής, αλλά και τον πόνο των μαύρων γιατί επί δεκατρία χρόνια διετέλεσε διευθυντής  του μεγαλύτερου αναμορφωτηρίου της Αφρικής στο Γιοχάννεσμπουργκ που είναι ειδικό για την αναμόρφωση ιθαγενών νέων που παραστράτησαν. Το βιβλίο του " Κλάψε, χώρα αγαπημένη" τον κατέταξε μέσα στους παγκοσμίου φήμης συγγραφείς, τόσο που αποφάσισε να παραιτηθή από την υπηρεσία του και ν' ασχοληθή με τον αγώνα για την κοινωνική αποκατάσταση των μαύρων μελετώντας τα προβλήματά τους και γράφοντας.
Μέσα στο βιβλίο αυτό ο Alan Paton μας παρουσιάζει ανάγλυφη την εικόνα της ζωής των μαύρων, των προβλημάτων και της νοοτροπίας των. Η εικόνα αυτή φαίνεται να είναι παρμένη από την πραγματικότητα που τη ζωντανεύει τόσο επιτυχημένα ο Paton. Το βιβλίο κυριαρχείται πέρα ως πέρα από έναν τόνο ειλικρινείας και ανθρωπιάς και τονίζει την ανάγκη να κυριαρχήση η αγάπη μεταξύ των λευκών και των μαύρων, που είναι η μόνη λύση για το ακανθώδες φυλετικό πρόβλημα. Αυτή την αγάπη θέλει ο συγγραφεύς να δη να επικρατή, ενώ φοβάται μη τυχόν" όταν εμείς θ' αρχίσουμε να τους αγαπούμε αυτοί θα μας έχουν πια μισήσει" όπως λέει με το στόμα του μαύρου Μσιμάνγκου.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γλωσσικό ιδίωμα  που μεταχειρίζεται ο συγγραφεύς και που, εκτός από ωρισμένες εξαιρέσεις, είναι μια απεικόνιση της γλώσσας των Ζουλού στην Αγγλική. Σκεφθήκαμε μήπως στη μετάφραση θα ήταν προτιμότερο να μην ακολουθήσουμε τη γραμμή αυτή. Όμως είναι τόσο ζωντανό το γλωσσικό αυτό ιδίωμα κι' αποδίδει τόσο χαρακτηριστικά τη νοοτροπία των μαύρων που προτιμήσαμε να δώσουμε στην Ελληνική μετάφραση παρόμοιο χρώμα.
Τελειώνοντας θα θέλαμε να εκφράσουμε τη χαρά μας γιατί μας δόθηκε η ευκαιρία να παρουσιάσουμε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο τόσο ζωντανό, τόσο διδακτικό, τόσο αγωνιστικό, τόσο ανθρώπινο, όσο αυτό το αριστούργημα του Alan Paton."