Νάτοι λοιπόν οι μακρινοί αδελφοί μας κάτω απ' τους σωρούς των χρόνων ζωντανοί....

  [...] Στο θάλαμο Νο 1 μάθανε το νέο για το στρατηγό. Κι όχι μονάχα αυτό. Ο Ναπολέων είτανε στρατοπεδάρχης. Είχε μάθει λοιπόν και κάτι ακόμα: Πως θα εκτελεστούνε διακόσιοι - αύριο που είναι πρωτομαγιά. Από το θάλαμο Νο 1. Αυτό το είξερε από το πρωί. Όταν έφευγε λοιπόν η αγγαρεία για τον Πειραιά πλησίασε τον επικεφαλής.
   - Θυμάσαι το Γενάρη, Ηλία- έτυχε πάλι να είναι αυτός - που κάτι έδωσες σε κάποιον στον Πειραιά;
   - Το μήνυμα; σηκώνει το κεφάλι ο Ηλίας και παίζει το ξυπνό του μάτι, να καταλάβει.
   -  Ναι, εκείνη την απόφαση μας. Ήρθε, θαρώ, η ώρα να εκτελεσθεί!
   - Φυσικά. Κάθε απόφαση έχει κι εκτέλεση. Ο Ηλίας θυμήθηκε τα νομικά του και γέλασε. Λοιπόν;
   - Να πάρεις μερικές μποτίλιες ούζο, κονιάκ κι ότι βρεις, είπε και του' δοσε παραπάνω λεφτά.
   - Κατάλαβα. Θα τη γιορτάσουμε την εκτέλεση!  Και πάλι γέλασε ο Ηλίας. Το συνείθιζε. Είτανε πάντα γελαστός. Μα κείνη τη στιγμή ένιωθε ένα ιδιαίτερο ξαλάφρωμα. Είτανε τόσο όμορφος ο ήλιος, τόση χαρά να περνάς το κατώφλι του τάφου σου, να βλέπεις το δρόμο , τους ανθρώπους να γυρνάνε όποια γωνιά θέλανε. " Σκέψου, εγώ θα πήγαινα σε κείνο το στενό δρομί που βγάζει σε κείνο το λοφάκο", χάρηκε τα μικρά στριφτά πεύκα με τα μάτια όπως έτρεχε τ' αυτοκίνητο. Πάνω από τις πράσινες φούντες τους ο ουρανός γενότανε πιο τρυφερός. " Τασία"...Μάνα μου, κλονίστηκε η καρδιά του μια στιγμή. Δεν είτανε από τους ανθρώπους που είχανε αισθηματισμούς ο Ηλίας. Τίναξε το κεφάλι. Θυμήθηκε το Ντοστογέφσκι, το μελοθάνατο, πώς χρησιμοποιεί τα πέντε τελευταία δευτερόλεπτα της ζωής του στον Ηλίθιο...
    -  Εγώ μελοθάνατος!
  Είτανε αδύνατο να το δεχτεί, να το νιώσει, να πείσει τον εαυτό του. Ίσως αν είτανε μέσα στο Χαϊδάρι . Μα τώρα εδώ να κυλάει πάνω σε τούτο το αυτοκίνητο, κάτω από το γαλάζιον ουρανό, πάνω στη γυαλιστερή άσφαλτο, το αεράκι να παίζει με τα μαλιά του. " Τι σχέση έχω εγώ με το θάνατο" έλεγε όλη του η ύπαρξη. Στο βάθος ο θάνατος είναι πρόληψη. Όταν ζεις είναι αδύνατο να τον συλάβεις, να τον νιώσεις. Κι όταν πεθάνεις άλλο τόσο. Συνεπώς δεν υπάρχει, σκέφτηκε χαρούμενα κι ανακουφίστηκε.

    Το βράδι κλείσανε τις πόρτες του θαλάμου τους οι διακόσιοι, που είτανε διακόσιοι εξήντα. " Είμαστε σαν τους τρεις σωματοφύλακες που είτανε τέσερις" έλεγε γελόντας ο Ναπολέων στα παιδιά συχνά και γελούσανε όλοι μαζί. Το γέλιο και το τραγούδι είτανε μέσα στη διαιτητική: στηλώνανε το ηθικό. Όταν λοιπόν κλείσανε τις πόρτες στρώσανε κουβέρτες στο πάτωμα, βάλανε τα στρωσίδια γύρω για καθίσματα.
     Ανοίξανε τα δέματα τους, βγάλανε τα τρόφιμάτους, ξεσφραγίσανε τις μπουκάλες.
     Είτανε διακόσια  εξήντα παληκάρια.
     Θα ζούσανε μερικοί από αυτούς - σύμφωνα με τις πληροφορίες. Δεν ξαίρανε ποιοι θα είτανε οι εξήντα. Μα για όλους είτανε ο Μυστικός Δείπνος απόψε.
      Ο πιο γέρος ανάμεσό τους - ο Καπνεργάτης Βακέλος από την Καβάλα, χρόνια αγωνιστής, να τριγυρνάει από φυλακές σε εξορίες, σηκώθηκε με το κύπελο στο χέρι.
       - Μας αξίωσε η ζωή, παιδιά, είπε και τους κύταξε στα μάτια, μας αξίωσε η ζωή να βλέπουμε τον εαυτό μας έτοιμο να πέσει, για τον αγώνα, παληκαρίσια, όμορφα, λεβέντικα. Πιστεύω αύριο μπροστά στα μάτια του Δήμιου μας ν' αστράψει το όμορφο πρόσωπο του αγωνιστή, που σταθήκαμε όλοι. Να σταθεί ο θάνατος μας άξιος της ζωής που κάναμε: Το μέτωπο ψηλά. Πεθαίνουμε για μια πατρίδα αληθινά, βαθιά, ριζικά, λέφτερη κι ευτυχισμένη. Με το λαό χορτάτο και φωτισμένο. Η θυσία μας, είναι βέβαιο, θα φέρει τους καρπούς της...
       - Ζήτω! φωνάξανε τα παιδιά. Ζήτω η λεφτεριά!
     Κι έκλεισε το δείπνο ο Ναπολέοντας:
         Τις ώρες αυτές οι άνθρωποι νιώθουνε την ανάγκη να ξομολογηθούνε, να συγχωρεθούνε. Εμείς δεν έχουμε ανάγκη ούτε από ξομολογητές, ούτε από συγχωροχάρτι. Περάσαμε καθαρά, τίμια, τη ζωή μας.  Προβάλαμε παντού το πρόσωπο του αγωνιστή, δηλαδή του αληθινού ανθρώπου. Γιατί νιώσαμε πάντα πως το χρέος του ανθρώπου δεν είναι να περάσει όπως όπως τη ζωή του. Είναι να ξέρει και να μπορεί να τη ζήσει δίπλα στους άλλους, να τους βοηθάει ν' ανεβαίνει η ποιότητα τους και το επίπεδο της ζωής τους. Ήρθε η ώρα μας να πέσουμε. Φυσικό. Ο αγωνιστής πολεμά  στην γραμμή κρoύσης, την πρώτη γραμμή. Θα πέσουμε όπως ζήσαμε. Με το κεφάλι ψηλά. Στάθηκε , τους κύταξε, σήκωσε το ποτήρι.
       - Αξιωθήκαμε την υπέρτατη χαρά, αυτήν που λίγοι δοκιμάζουνε: Το αίσθημα πως κάναμε το καθήκον μας. Πιστεύω πως θα αξιωθούμε και τη σπάνια ηδονή: Να πεθάνουμε τραγουδόντας. Γιατί ο θάνατος ο δικός μας είναι μια υπέρτατη πράξη ζωής!
         Ζητωκραυγές δεχτήκανε τα λόγια τούτα του παληκαριού που τους είχε εκφράσει και τους έκανε και καταλάβανε γιατί μπορούσαν να'ναι περήφανοι...Καθίσανε να φάνε και γλεντήσανε σαν άνθρωποι που προορίζονται για το πιο υψηλό επίτευγμα της ζωής. Τραγουδούσανε, αστειευότανε, πίνανε και τρώγανε ως τα ξημερώματα. Δεν κλείσανε μια στιγμή  μάτι. Προς τι; Θα τα κλείνανε για πάντα αύριο τα μάτια που χαίρονται απόψε την ομορφιά της ζωής.
     Πρωτομαγιά. Ο ουρανός αστράφτει, ο ήλιος της Αθήνας είναι γλυκός όσο ποτές....
...........................................................................................................................................
[...] Τ' αυτοκίνητα περιμένουν να πάρουνε μελοθάνατους. Μα τους έλαχε να μεταφέρουνε Αθάνατους. Γιατί τούτοι εδώ οι Διακόσιοι δεν νικήσανε μονάχα τον κατακτητή. Νικήσανε το θάνατο...

( Έφης Πανσελήνου, Δρόμοι της Αθήνας - απόσπασμα)
Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1958 . Στo  βιβλίο δεν αναφέρεται  η χρονολογία της συγκεκριμένης έκδοσης

Οι στίχοι του τίτλου είναι από το ποίημα " Δρόμοι της Αθήνας " της Βάσως Σταματίου. Το ποίημα βρίσκεται στο τέλος του βιβλίου και δημοσιεύτηκε στην Αθήνα τον Ιανουάριο του 1973.

Αφορμή για την ανάρτηση μου έδωσε ο Οικοδόμος

Η ορθογραφία των λέξεων είναι της συγγραφέως.