Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Πέμπτη 6 Ιουνίου 2013

Το Μαγικό βουνό

  [...] δυο βασικές αρχές αντιμάχονταν για την κυριαρχία στον κόσμο: η εξουσία και το δίκιο, η τυραννία και η ελευθερία, η δεισιδαιμονία και η γνώση, η αρχή της στασιμότητας και η αρχή της αέναης κίνησης, της προόδου. Μπορούσε να αποκαλέσει κανείς το ένα ασιατική αρχή και το άλλο ευρωπαϊκή, γιατί η Ευρώπη ήταν η χώρα της ανταρσίας, της κριτικής και της μεταμορφωτικής δραστηριότητας, ενώ το ανατολικό μέρος της γης ενσάρκωνε την ακινησία, την αδρανή ηρεμία. Δεν υπήρχε αμφιβολία ποια από τις δυο δυνάμεις θα αποκόμιζε στο τέλος τη νίκη - ήταν η δύναμη του Διαφωτισμού, της έλλογης ολοκλήρωσης. Γιατί ο ανθρωπισμός ξεσήκωνε ολοένα καινούριους λαούς στο λαμπρό του δρόμο, κατακτούσε όλο και περισσότερο έδαφος στην ίδια την Ευρώπη και άρχιζε να προελαύνει στην Ασία. Ήταν όμως να γίνουν πολλά  ακόμη μέχρι την πλήρη επικράτησή της και οι καλόπιστοι, οι φωτισμένοι  είχαν να καταβάλουν ακόμη μεγάλες και ευγενικές προσπάθειες μέχρι να έρθει η ημέρα που οι μοναρχίες και οι θρησκείες θα κατέρρεαν και σε εκείνες τις χώρες της ηπείρου μας που στην πραγματικότητα δεν είχαν γνωρίσει ούτε το δέκατο όγδοο αιώνα τους ούτε ένα 1789. Εκείνη η ημέρα θα έρθει[...] αν όχι με τα πόδια του περιστεριού, τότε με τα φτερά του αετού και θα ανατείλει ως η αυγή της παγκόσμιας αδελφοσύνης των λαών υπό το σημείο της λογικής, της επιστήμης και του δίκιου` θα φέρει την ιερή συμμαχία της δημοκρατίας των πολιτών, το φωτεινό αντίπαλό δέος απέναντι σε εκείνη την τρισβέβηλη συμμαχία των ηγεμόνων και των ανακτοβουλίων[...] με μια λέξη την παγκόσμια δημοκρατική πολιτεία[...]

[...] τι ήταν λοιπόν ο ουμανισμός; Έρωτας προς τον άνθρωπο ήταν και τίποτε άλλο, και επομένως ήταν και αυτός πολιτική, ήταν και αυτός εξέγερση ενάντια σε όλα όσα μόλυναν και ατίμαζαν την ιδέα του ανθρώπου. Τον είχαν μεμφθεί ότι έδινε υπερβολική σημασία στο σχήμα` αλλά και την ωραιότητα του σχήματος την καλλιεργούσε μόνο χάριν της αξιοπρέπειας του ανθρώπου, σε λαμπρή αντίθεση προς το Μεσαίωνα, που ήταν βυθισμένος όχι μόνο στην εχθρότητα προς τον άνθρωπο και στη δεισιδαιμονία αλλά και σε αισχρή αμορφία` και εξ αρχής είχε υποστηρίξει τον άνθρωπο, τα επίγεια συμφέροντά του, την ελευθερία των ιδεών και τη χαρά της ζωής και θεωρούσε πως ο ουρανός ήταν για τα σπουργίτια[...]

[...] Γιατί  η λογοτεχνία δεν ήταν [...] τίποτε άλλο παρά αυτό: η συνένωση του ουμανισμού με την πολιτική , η οποία ολοκληρώνεται άνετα στο βαθμό που ο ουμανισμός είναι ο ίδιος πολιτική και η πολιτική ουμανισμός[...] Γιατί ο λόγος [...] ήταν η δόξα του ανθρώπου και το μόνο που έκανε τη ζωή ανθρώπινη. Όχι μόνο ο ουμανισμός - η ανθρωπιά εν γένει, όλη η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, ο σεβασμός προς τον άνθρωπο και ο ανθρώπινος αυτοσεβασμός ήταν άρρηκτα συνδεδεμένα με το λόγο, τη λογοτεχνία[...] και έτσι ήταν και η πολιτική συνδεδεμένη μαζί της ή μάλλον: προερχόταν από αυτό το δεσμό, από την ενότητα ανθρωπιάς και λογοτεχνίας, γιατί ο ωραίος λόγος γεννούσε ωραίες πράξεις[...] Το να γράφεις ωραία σήμαινε σχεδόν να σκέφτεσαι ωραία και από εκεί ήταν μόνο ένα βήμα στις ωραίες πράξεις. Όλη η καλλιέργεια και η ηθική ολοκλήρωση εκπορευόταν από το πνεύμα της λογοτεχνίας, αυτό το πνεύμα της δόξας του ανθρώπου, το οποίο ήταν ταυτόχρονα και πνεύμα της  ανθρωπιάς  και της πολιτικής. Ναι, όλα αυτά ήταν ένα, μία και μόνη δύναμη και ιδέα και μπορούσε να τα συμπυκνώσει σε ένα όνομα. Πώς ήταν αυτό το όνομα; Ε, λοιπόν, αυτό το όνομα το συνέθεσαν γνώριμες συλλαβές[...] - ήταν Πολιτισμός!
( αποσπάσματα)


Thomas Mann, Το Μαγικό βουνό, τ.α΄, Εξάντας 1995 , 2η έκδοση . Μετάφραση Θόδωρος Παρασκευόπουλος.

Ο Thomas Mann γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου 1875. Το 1929 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. 
Περισσότερες πληροφορίες εδώ .

Ο Harold Bloom στο βιβλίο του Πώς και γιατί διαβάζουμε, αναφέρει ότι " Ο Μαν έχει δυστυχώς επισκιαστεί στη διάρκεια του τελευταίου τρίτου του αιώνα, αφού δεν μπορεί βεβαίως να θεωρηθεί συγγραφέας της αντικουλτούρας. Το Μαγικό βουνό δεν βολεύεται στριμωγμένο ανάμεσα σε βιβλία όπως το Στο Δρόμο ( On the Road) και τα διάφορα κυβερνοπάνκ αναγνώσματα. Εκπροσωπεί την υψηλή κουλτούρα που δεινοπαθεί στις μέρες μας, καθώς το βιβλίο αυτό απαιτεί μόρφωση και σκέψη[...] και ότι " ο αναγνώστης που ξανοίγεται στο Μαγικό βουνό θα συναντήσει ένα μυθιστόρημα υψηλής κι εκλεπτυσμένης σοβαρότητας, και σε τελευταία ανάλυση ένα έργο μεγάλου πάθους, διανοητικού και συναισθηματικού.[...] 
Αναφέρει επίσης ότι " Εν έτει 2000, ο αναγνώστης θα πρέπει μάλλον να προσλαμβάνει το Μαγικό βουνό σαν ένα ιστορικό μυθιστόρημα, το μνημείο του χαμένου ουμανισμού. Το μυθιστόρημα εκδοθέν το 1924, απεικονίζει την Ευρώπη που αρχίζει να καταρρέει με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πολέμο[...] Σημαντικό μέρος της ουμανιστικής κουλτούρας επέζησε μετά τον πόλεμο, αλλά ο Μαν προφητικά διαισθάνεται τη ναζιστική φρικαλέοτητα που έμελλε να ανέλθει στην εξουσία μόλις μια δεκαετία μετά την εμφάνιση του βιβλίου. Μολονότι ο Μαν μπορεί να στόχευε σε μια συμπονετική παρωδία της ευρωπαϊκής κουλτούρας, οι αντίστροφες ειρωνείες της αλλαγής, του χρόνου και της καταστροφής καθιστούν το Μαγικό βουνό[...] μια σπαρακτική μελέτη νοσταλγίας"

  Harold Bloom, Πώς και γιατί διαβάζουμε, Τυπωθήτω 2004


   

Δεν υπάρχουν σχόλια :