Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Παιδί. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Παιδί. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2019

Παιδικός κόσμος...

Μέρα με τη μέρα, τα παιδιά στερούνται το δικαίωμα να είναι παιδιά. Η πραγματικότητα, που αψηφά αυτό το δικαίωμα, τα εκπαιδεύει στην καθημερινή τους ζωή. Ο κόσμος μεταχειρίζεται τα παιδιά των πλουσίων σαν να είναι χρήμα, ώστε κι εκείνα να συνηθίζουν σιγά σιγά να ενεργούν όπως το χρήμα. Ο κόσμος μεταχειρίζεται τα παιδιά των φτωχών σαν να είναι σκουπίδια, ώστε να τα μετατρέψει σιγά σιγά σε σκουπίδια. Και τα παιδιά της μεσαίας τάξης, τα παιδιά που δεν είναι ούτε πλούσια ούτε φτωχά, τα κρατάει δεμένα μπροστά στην τηλεόραση, ώστε από πολύ νωρίς να αποδεχτούν, σαν κάτι το αναπότρεπτο, μια ζωή φυλακισμένη. Πολλή μαγεία και πολλή τύχη έχουν στη ζωή τους τα λιγοστά παιδιά που καταφέρνουν να παραμένουν παιδιά.

Στον ωκεανό της απόγνωσης δεσπόζουν τα νησιά των προνομιούχων. Πρόκειται για πολυτελή στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου οι ισχυροί συναντιούνται μόνο με ισχυρούς και όπου δεν είναι δυνατόν ούτε για μια στιγμή να ξεχάσουν ότι είναι ισχυροί. Σε ορισμένες μεγαλουπόλεις της Λατινικής Αμερικής οι απαγωγές έχουν γίνει καθημερινή συνήθεια, και τα παιδιά των πλουσίων μεγαλώνουν παγιδευμένα στον φόβο. Κατοικούν σε οχυρωμένα αρχοντικά, σε μεγάλα σπίτια ή συνοικίες που τα περιβάλλουν ηλεκτροφόρα σύρματα και τα επιτηρούν ένοπλοι φύλακες. Τα προστατεύουν, μέρα νύχτα, σωματοφύλακες ή κάμερες από κλειστά κυκλώματα ασφαλείας. Τα παιδιά των πλουσίων ταξιδεύουν όπως το χρήμα, μέσα σε θωρακισμένα αυτοκίνητα. Την πόλη τους δεν τη γνωρίζουν παρά μόνο εξ όψεως. Ανακαλύπτουν το μετρό στο Παρίσι ή στη Νέα Υόρκη, αλλά δεν το χρησιμοποιούν ποτέ στο Σάο Πάολο ή στην Πόλη του Μεξικού.
Δεν ζουν στην πόλη όπου κατοικούν. Γι' αυτά τα παιδιά η απέραντη κόλαση που καραδοκεί έξω από τον μικροσκοπικό ιδιωτικό  τους παράδεισο είναι απαγορευμένη. Πέρα από τα τείχη εκτείνεται μια περιοχή τρόμου που βρίθει από ανθρώπους άσχημους, βρόμικους και φθονερούς. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, δεν υπάρχει χώρος για τα παιδιά, και μάλιστα εκείνα που έχουν πραγματικά τον μικρότερο χώρο είναι τα παιδιά που έχουν τα περισσότερα πράγματα: μεγαλώνουν δίχως ρίζες, δίχως πολιτισμική ταυτότητα και χωρίς καμία κοινωνική αίσθηση πέρα από τη βεβαιότητα ότι η πραγματικότητα είναι επικίνδυνη. Πατρίδα τους είναι οι διεθνούς φήμης επώνυμες μάρκες που στολίζουν τα ρούχα τους και ό,τι άλλο χρησιμοποιούν, και γλώσσα τους είναι η γλώσσα των διεθνών ψηφιακών κωδικών.
Στις πιο διαφορετικές πόλεις του κόσμου, στα πιο απομακρυσμένα μέρη του κόσμου, τα παιδιά των προνομιούχων μοιάζουν μεταξύ τους, έχουν τις ίδιες συνήθειες και τις ίδιες επιθυμίες, όπως μοιάζουν μεταξύ τους τα shopping centers και τα αεροδρόμια, ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου. Ειδήμονες της εικονικής πραγματικότητας τα πλούσια παιδιά έχουν πλήρη άγνοια της αληθινής πραγματικότητας, που υπάρχει μόνο για να τη φοβούνται ή να την αγοράζουν.
Fast food, fast cars, fast life: από τη στιγμή που γεννιούνται, τα πλούσια παιδιά εκπαιδεύονται στην κατανάλωση και στο εφήμερο, και περνούν τα παιδικά τους χρόνια με την πεποίθηση ότι οι μηχανές είναι πιο αξιόπιστες από τους ανθρώπους. Όταν φτάσει η ώρα της μύησης τους θα πάρουν την πρώτη πανίσχυρη πανοπλία τους, με κίνηση στους τέσσερις τροχούς. Περιμένοντας όμως αυτή τη στιγμή, ξεχύνονται με υπερβολική ταχύτητα στις λεωφόρους του κυβερνοχώρου και αυτοεπιβεβαιώνονται καταβροχθίζοντας εικόνες και εμπορεύματα, κάνοντας zapping και shopping. Τα κυβερνοπαιδιά σερφάρουν στον κυβερνοχώρο με την ίδια άνεση που τα εγκαταλελειμμένα παιδιά σεργιανίζουν στους δρόμους των πόλεων.
Πολύ προτού πάψουν να είναι παιδιά των πλουσίων, και ανακαλύψουν τα ακριβά ναρκωτικά με τα οποία θα ξεγελούν τη μοναξιά τους και θα συγκαλύπτουν τους φόβους τους, τα φτωχά παιδιά έχουν ήδη αρχίσει να σνιφάρουν βενζίνη ή κόλλα. Ενόσω τα πλούσια παιδιά παίζουν  πόλεμο με σφαίρες τις ακτίνες λέιζερ, ήδη οι σφαίρες από μολύβι απειλούν τα παιδιά των δρόμων.
Στη Λατινική Αμερική τα παιδιά και οι έφηβοι αποτελούν το μισό περίπου του συνολικού πληθυσμού. Το μισό αυτού του μισού ζει μέσα στην αθλιότητα. Επιζώντες: στη Λατινική Αμερική πεθαίνουν εκατό παιδιά την ώρα από πείνα ή από ιάσιμες ασθένειες, και παρ' όλα αυτά ο αριθμός των φτωχών παιδιών, τόσο στους δρόμους των πόλεων όσο και στην ύπαιθρο, συνεχώς αυξάνεται σ' αυτή τη γωνιά του κόσμου που παράγει φτωχούς αλλά απαγορεύει τη φτώχεια. Η πλειοψηφία των φτωχών είναι παιδιά· και η πλειοψηφία των παιδιών είναι φτωχά. Από όλους τους ομήρους του συστήματος, τα φτωχά παιδιά είναι εκείνα που περνούν χειρότερα. Η κοινωνία τα απομυζά, τα επιτηρεί, τα τιμωρεί και καμιά φορά τα σκοτώνει: σπάνια τα ακούει, ποτέ δεν τα καταλαβαίνει.
Αυτά τα παιδιά, με γονείς που άλλοτε δουλεύουν και άλλοτε όχι, ή που δεν έχουν δουλειά ούτε στον ήλιο μοίρα, είναι υποχρεωμένα να ζουν από πολύ νωρίς κάνοντας οποιαδήποτε  περιστασιακή εργασία και να ξεθεώνονται στη δουλειά με αντάλλαγμα ένα κομμάτι ψωμί, ή κάτι παραπάνω, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου. Μόλις μάθουν να περπατούν, μαθαίνουν ποια είναι η ανταμοιβή των καθωσπρέπει φτωχών: αγόρια και κορίτσια γίνονται τα δωρεάν εργατικά χέρια του συνεργείου, του μαγαζιού ή της καντίνας της οικογένειας ή τα πάμφθηνα εργατικά χέρια των εξαγωγικών βιομηχανιών που κατασκευάζουν αθλητικά ρούχα για λογαριασμό των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών. Κάνουν αγροτικές εργασίες ή δουλειές του ποδαριού στην πόλη ή δουλεύουν στο σπίτι, στην υπηρεσία όποιου προστάζει. Σκλαβάκια της οικογενειακής οικονομίας, ή του άτυπου τομέα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, βρίσκονται στη χαμηλότερη βαθμίδα του ενεργού πληθυσμού που υπηρετεί την παγκόσμια αγορά:
στις χωματερές της Πόλης του Μεξικού, στη Μανίλα ή στο Λάγκος, μαζεύουν γυαλιά, κονσερβοκούτια και χαρτιά, και μάχονται για τα αποφάγια με τα όρνεα·
καταδύονται στη θάλασσα της Ιάβας, ψάχνοντας για μαργαριτάρια· κυνηγάνε διαμάντια στα ορυχεία του Κογκό·
χώνονται σαν τυφλοπόντικες μέσα στις στοές των ορυχείων του Περού, λόγω του μικρού μεγέθους τους, και όταν τα πνευμόνια τους δεν αντέχουν πια, καταλήγουν στα παράνομα νεκροταφεία·
μαζεύουν καφέ στην Κολομβία και την Τανζανία, και δηλητηριάζονται από τα παρασιτοκτόνα·
δηλητηριάζονται από τα παρασιτοκτόνα στις βαμβακοφυτείες της Γουατεμάλας και στις φυτείες μπανάνας της Ονδούρας·
στη Μαλαισία μαζεύουν τον οπό των καουτσουκόδεντρων, δουλεύοντας ολημερίς κι ολονυχτίς·
στρώνουν σιδηροδρομικές γραμμές στη Βιρμανία·
στη βόρεια Ινδία λιώνουν μέσα στους φούρνους του γυαλιού, και στη νότια στους φούρνους των τούβλων·
στο Μπαγκλαντές κάνουν περισσότερες από τριακόσιες διαφορετικές δουλειές, με μεροκάματο που κυμαίνεται μεταξύ του τίποτα και του σχεδόν τίποτα και δεν τελειώνει ποτέ·
τρέχουν σε αγώνες με καμήλες για τους Άραβες εμίρηδες και γίνονται έφιπποι βοσκοί στα αγροκτήματα του Ρίο ντε Λα Πλάτα·
στο Πορτ -ω Πρενς, στο Κολόμπο, στην Τζακάρτα ή στη Ρεσίφε σερβίρουν το τραπέζι του αφεντικού, με αντάλλαγμα το δικαίωμα να τρώνε ό,τι πέφτει κάτω·
πουλάνε φρούτα στις αγορές της Μπογκοτά και τσίχλες στα λεωφορεία του Σάο Πάολο·
καθαρίζουν παρμπρίζ στις γωνίες των δρόμων της Λίμας, του Κίτο ή του Σαν Σαλβαδόρ·
λουστράρουν παπούτσια στους δρόμους του Καράκας ή του Γκουαναχουάτο·
ράβουν ρούχα στην Ταϊλάνδη και ποδοσφαιρικά παπούτσια στο Βιετνάμ·
ράβουν μπάλες ποδοσφαίρου στο Πακιστάν και του μπέιζμπολ στην Ονδούρα και την Αϊτή·
για να πληρώσουν τα χρέη των γονιών τους μαζεύουν τσάι ή καπνά στις φυτείες της Σρι Λάνκα και κόβουν άνθη γιασεμιού στην Αίγυπτο, με προορισμό τη γαλλική αρωματοποΐα·
τα νοικιάζουν οι γονείς τους για να υφαίνουν χαλιά στο Ιράν, το Νεπάλ και στην Ινδία, από τα βαθιά χαράματα μέχρι περασμένα μεσάνυχτα, και όταν κάποιος πηγαίνει να τα απελευθερώσει, τον ρωτούν: " Εσείς είστε το καινούργιο αφεντικό μου;"
τα πουλάνε οι γονείς τους έναντι εκατό δολαρίων, στο Σουδάν, για να προσφέρουν σεξουαλικές υπηρεσίες ή για οποιαδήποτε άλλη δουλειά·
Ο στρατός, σε ορισμένα μέρη της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Λατινικής Αμερικής, στρατολογεί δια της βίας παιδιά. Στους πολέμους, τα στρατιωτάκια δουλεύουν σκοτώνοντας, και κυρίως δουλεύουν πεθαίνοντας: τα μισά από τα θύματα των πρόσφατων αφρικανικών πολέμων ήταν παιδιά στρατιώτες. Με εξαίρεση τον πόλεμο, που είναι αντρικό ζήτημα σύμφωνα με όσα λέει η παράδοση και όσα διδάσκει η πραγματικότητα, σχεδόν σε όλες τις άλλες δουλειές τα χέρια των κοριτσιών αποδεικνύονται το ίδιο χρήσιμα με τα χέρια των αγοριών. Η αγορά εργασίας όμως αναπαράγει και στα κορίτσια την ίδια σεξιστική διάκριση που συνηθίζει να κάνει στις γυναίκες: τα κορίτσια παίρνουν πάντα λιγότερα από τα ελάχιστα χρήματα που κερδίζουν τα αγόρια, όταν κερδίζουν κάτι.
Η πορνεία είναι η αδυσώπητη μοίρα πολλών κοριτσιών και, σε μικρότερο βαθμό, πολλών αγοριών σε ολόκληρο τον κόσμο. Όσο απίθανο και να φαίνεται, υπολογίζεται ότι τουλάχιστον εκατό χιλιάδες παιδιά εκδίδονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με την έκθεση της UNICEF για το 1997. Η τεράστια πλειονότητα όμως των παιδιών θυμάτων εμπορίας για σεξουαλική εκμετάλλευση δουλεύει στα πορνεία και στους δρόμους του Νότου. Αυτή η πολυεκατομμυριούχος βιομηχανία, αυτό το ευρύτατο δίκτυο διακινητών, μεσολαβητών, τουριστικών γραφείων και προαγωγών, κινείται και δουλεύει με σκανδαλώδη ατιμωρησία. Στη Λατινική Αμερική η παιδική πορνεία δεν είναι κάτι το καινούργιο: υπάρχει από το 1536, όταν άνοιξε ο πρώτος οίκος ανοχής στο Πουέρτο Ρίκο. Σήμερα μισό εκατομμύριο κοριτσάκια της Βραζιλίας δουλεύουν πουλώντας το κορμί τους, προς όφελος των ενηλίκων που τα εκμεταλλεύονται: άλλα τόσα στην Ταϋλάνδη και κάπως περισσότερα στην Ινδία. Σε ορισμένες πλαζ της Καραϊβικής η ακμάζουσα βιομηχανία του σεξουαλικού τουρισμού προσφέρει παρθένα κορίτσια σε όποιον μπορεί να τα πληρώσει. Κάθε χρόνο αυξάνεται ο αριθμός των κοριτσιών που ρίχνονται στην καταναλωτική αγορά: σύμφωνα με τις εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, κάθε χρόνο τουλάχιστον ένα εκατομμύριο κορίτσια προστίθενται στην παγκόσμια αγορά των κορμιών.
Είναι αμέτρητα τα φτωχά παιδιά που δουλεύουν, στο σπίτι τους ή κάπου αλλού, για την οικογένειά τους ή για κάποιον άλλο. Τα περισσότερα δουλεύουν παράνομα και δεν αναφέρονται στις στατιστικές.
Και τα υπόλοιπα φτωχά παιδιά; Τα υπόλοιπα περισσεύουν Η αγορά δεν τα χρειάζεται, δεν θα τα χρειαστεί ποτέ.Δεν είναι αποδοτικά, ποτέ δεν θα είναι. Κατά την άποψη της καθεστηκυίας τάξης, τα παιδιά αυτά αρχίζουν κλέβοντας τον αέρα που αναπνέουν και στη συνέχεια κλέβουν ό,τι βρουν. Το ταξίδι τους από την κούνια στον τάφο συνήθως το διακόπτουν η πείνα ή οι σφαίρες. Το ίδιο παραγωγικό σύστημα που περιφρονεί τους γέρους φοβάται τα παιδιά. Τα γηρατειά είναι αποτυχία, η παιδική ηλικία απειλή. Ολοένα και περισσότερα παιδιά του περιθωρίου γεννιούνται με ροπή προς το έγκλημα, σύμφωνα με τα λεγόμενα των ειδικών. Τα παιδιά αυτά αποτελούν την πιο απειλητική κατηγορία του πλεονάζοντος πληθυσμού. Το παιδί ως δημόσια απειλή και η αντικοινωνική συμπεριφορά των ανηλίκων στην Αμερική είναι τα θέματα που απασχολούν τα Παναμερικανικά Συνέδρια για το Παιδί εδώ και μερικά χρόνια. Τα παιδιά που έρχονται από την επαρχία στην πόλη, και γενικότερα τα φτωχά παιδιά, έχουν εν δυνάμει αντικοινωνική συμπεριφορά, μας προειδοποιούν από το 1963 τα Συνέδρια. Οι κυβερνήσεις και ορισμένοι ειδήμονες  στο θέμα μοιράζονται την ιδεοληψία ότι τα παιδιά πάσχουν από την αρρώστια της βίας και ότι ρέπουν στη διαστροφή και τον όλεθρο. Κάθε παιδί κρύβει μέσα του ένα μικρό φαινόμενο Ελ Νίνιο, γι' αυτό πρέπει απαραιτήτως να προλαμβάνουμε την καταστροφή που μπορεί να προκαλέσει. Στο Α' Αστυνομικό Συνέδριο της Νότιας Αμερικής, που έγινε στο Μοντεβιδέο το 1979, η αστυνομία της Κολομβίας εξήγησε ότι " η καθημερινή αύξηση του πληθυσμού κάτω των δεκαοκτώ ετών μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το ποσοστό της ΕΝ ΔΥΝΑΜΕΙ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ αυξάνεται"( Τα κεφαλαία από το αυθεντικό έγγραφο).
Στις χώρες της Λατινικής Αμερικής η ηγεμονία της αγοράς σπάει τους δεσμούς αλληλεγγύης και διαλύει τον ιστό της κοινωνικής συνοχής. Τι μέλλον έχουν οι άνθρωποι που δεν είναι τίποτα, που δεν έχουν τίποτα, σε χώρες όπου το δικαίωμα της ιδιοκτησίας μετατρέπεται σιγά σιγά στο μοναδικό δικαίωμα; Και τα παιδιά αυτών των ανθρώπων; Η πείνα ωθεί πολλά απ' αυτά τα παιδιά, ολοένα και περισσότερα, στην κλοπή, την επαιτεία και την πορνεία· και η καταναλωτική κοινωνία τα προσβάλλει προσφέροντας αγαθά που γι' αυτά είναι απαγορευμένα. Κι εκείνα, για να εκδικηθούν, αρχίζουν τις επιθέσεις· συμμορίες απελπισμένων παιδιών που τα ενώνει η βεβαιότητα του επερχόμενου θανάτου: σύμφωνα με την UNICEF, το 1995 υπήρχαν οκτώ εκατομμύρια εγκαταλελειμένα παιδιά, παιδιά του δρόμου, στις μεγάλες πόλεις της Λατινικής Αμερικής· σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch, το 1993 παραστρατιωτικές ομάδες δολοφονούσαν έξι παιδιά τη μέρα στην Κολομβία και τέσσερα στη Βραζιλία.
Ανάμεσα στα δύο άκρα, η μεσαία τάξη. Ανάμεσα στα παιδιά που ζουν αιχμάλωτα της χλιδής και στα παιδιά που ζουν αιχμάλωτα της εγκατάλειψης υπάρχουν τα παιδιά που έχουν κάτι παραπάνω από το τίποτα αλλά πολύ λιγότερα από τα πάντα. Τα παιδιά της μεσαίας τάξης έχουν ολοένα λιγότερη ελευθερία. " Θα σε αφήσουν να ζήσεις ή δεν θα σε αφήσουν να ζήσεις: ιδού το ερώτημα", έλεγε ο Ισπανός γελοιογράφος Τσούμυ Τσούμες. Η κοινωνία που θεοποιεί την τάξη ενώ ταυτόχρονα προκαλεί την αταξία τούς στερεί μέρα με τη μέρα την ελευθερία. Ο φόβος του μεσαίου: το πάτωμα τρίζει κάτω από τα πόδια, δεν υπάρχουν πλέον εγγυήσεις, η σταθερότητα είναι ασταθής, οι δουλειές εξαφανίζονται, τα χρήματα εξανεμίζονται, για να φτάσει το τέλος του μήνα χρειάζεται ένα θαύμα. Καλώς όρισες, μεσαία τάξη, χαιρετίζει μια αφίσα, στη είσοδο μιας από τις πιο άθλιες συνοικίες του Μπουένος Άιρες. Η μεσαία τάξη συνεχίζει να ζει εξαπατώντας, προσποιούμενη ότι υπακούει στους νόμους και ότι πιστεύει σ' αυτούς, και παριστάνοντας ότι έχει περισσότερα απ' όσα έχει· ποτέ όμως δεν της ήταν τόσο δύσκολο να ανταποκριθεί σ' αυτή την εξαντλητική παντομίμα. Η μεσαία τάξη ασφυκτιά από τα χρέη και έχει παραλύσει από τον πανικό· και μέσα στον πανικό μεγαλώνει τα παιδιά της. Πανικός να επιβιώσει, πανικός να μην καταρρεύσει: να μη χάσει τη δουλειά, το αυτοκίνητο, το σπίτι, τα πράγματα, πανικός μην τυχόν και δεν κατορθώσει να αποκτήσει ό,τι οφείλει να αποκτήσει για να υπάρχει. Στη συλλογική απαίτηση για δημόσια ασφάλεια, η οποία απειλείται από τα πανούργα τέρατα της παρανομίας, η φωνή της μεσαίας τάξης είναι η πιο δυνατή. Υπερασπίζεται τη δημόσια τάξη θαρρείς και είναι ιδιοκτησία της, ενώ δεν είναι παρά ένας ενοικιαστής της που τον έχει γονατίσει η τιμή του ενοικίου και η απειλή της έξωσης.
Παγιδευμένα στη μέγγενη του πανικού, τα παιδιά της μεσαίας τάξης καταδικάζονται ολοένα περισσότερο στην ταπείνωση και τον ισόβιο εγκλεισμό. Στην πόλη του μέλλοντος, που δεν απέχει πολύ από την πόλη του παρόντος, τα τηλε- παιδιά, υπό την επίβλεψη ηλεκτρονικών νταντάδων, θα ατενίζουν το δρόμο από κάποιο παράθυρο του τηλε - σπιτιού τους: τον δρόμο που τους έχει απαγορευτεί εξ αιτίας της βίας ή του πανικού της βίας , τον δρόμο όπου διαδραματίζεται το πάντα επικίνδυνο, και ενίοτε μαγευτικό, θέαμα της ζωής.

Eduardo Galeano, Ένας κόσμος ανάποδα,μετφρ. Γεωργία Ζακοπούλου, Πάπυρος, Αθήνα 2019
Η πρώτη έκδοση έγινε στα ισπανικά το 1998. Το βιβλίο όμως εξακολουθεί να διατηρεί την επικαιρότητά του.

Παρασκευή 20 Νοεμβρίου 2015

Ένα παιδί γράφει στο Θεό

Μ' ένα ξύλινο σπαθάκι και δυό ψεύτικα μουστάκια
παίρνω φόρα και στη μάχη τους στρατιώτες μου οδηγώ.
Τους στρατιώτες...μια ντουζίνα μολυβένια στρατιωτάκια.
Κι έτσι τώρα παριστάνω τον μεγάλο στρατηγό!

Άναψε μεγάλη μάχη! Με το ξύλινο σπαθάκι
πάνω κάτω στην αυλή μας. Τι κακό, τι ταραχή!
Όμως, την επίθεσή μου τη διακόπτω λιγάκι,
γιατί μέσα μου είναι κάτι...κατιτί σαν προσευχή.

Όλοι οι στρατηγοί του κόσμου, δώσε, Θεέ μου, να' χουν τώρα
τα μουστάκια τους σκιτσάρει μ' ένα καρβουνάκι, και
το σπαθί τους που τραβάνε στη μεγάλη τους τη φόρα,
δώσε, Θεέ μου, να' ναι μόνο από αθώο κοντραπλακέ.

Δώσε ακόμη να μην έχουν στο μυαλό τους άλλη έγνοια,
τα κουμπιά τους να γυαλίζουν της μεγάλης τους στολής
και να οδηγούν στη μάχη στρατιωτάκια μολυβένια
μεσ' από τ' άσπρα και τα μαύρα τα πλακάκια της αυλής.

                                                               Αντώνης Σαμαράκης 
Από το βιβλίο της Unicef , Έχω δικαίωμα, ένα ποίημα και δέκα ιστορίες για παιδιά, ι΄έκδοση, Αθήνα 1992



Παγκόσμια Ημέρα για τα Δικαιώματα του Παιδιού η σημερινή. Ποια δικαιώματα; Όλα είναι γραμμένα μόνο στα χαρτιά γιατί η καθημερινότητα είναι πολύ σκληρή και θανατηφόρα για τα παιδιά σε όλο τον κόσμο. Τι θέλουν τα παιδιά για να είναι ευτυχισμένα; Θέλουν γονείς αγαπημένους, θέλουν μια ζεστή αγκαλιά, θέλουν ένα πιάτο σπιτικό φαγητό, θέλουν σχολείο, θέλουν παιχνίδι, θέλουν πατρίδα, θέλουν σπιτικό, θέλουν ασφάλεια, θέλουν να κοιμούνται ήσυχα τα βράδια, θέλουν να μεγαλώνουν σ' ένα κόσμο ειρηνικό και δίκαιο χωρίς φτώχεια, χωρίς πείνα, χωρίς εκμετάλλευση, χωρίς κακοποίηση, χωρίς  εφιάλτες.
Γνωστοί οι ένοχοι , γνωστές και οι αιτίες! Ας μην γινόμαστε συνένοχοι, ας πολεμήσουμε τις αιτίες.
" Το γιατρικό για τον άνθρωπο είναι ο άνθρωπος" 

Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου 2015

Μάνες και παιδιά στις Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ


Γράφει η ofisofi //atexnos

Οι Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ κτίστηκαν το 1889. Ήταν το παράρτημα της κεντρικής φυλακής ανδρών. Μέσα σε αυτές επρόκειτο να κλειστούν γυναίκες που είχαν καταδικαστεί για εγκλήματα στην Ελλάδα. Ήταν ένα διώροφο κτίριο που αποτελούνταν από το κεντρικό διοικητικό τμήμα και δύο πτέρυγες κρατουμένων. Είχε ένα μικρό προαύλιο στη μέση του οποίου υπήρχε ένα εκκλησάκι και ένα φοίνικας. Η χωρητικότητά τους αντιστοιχούσε σε 100 με 120 άτομα.

Στη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά (1936- 1940) μεταφέρθηκαν οι πρώτοι πολιτικοί κρατούμενοι. Στα κατοχικά χρόνια γκρεμίστηκαν τα κελιά του πάνω ορόφου και δημιουργήθηκαν τέσσερις μεγάλοι θάλαμοι και η τραπεζαρία.
Παιδί και η νονά του στη φυλακή
Από το Φεβρουάριο του 1945 έως τον Μάιο του 1948 στους καταλόγους των φυλακών αναφέρονται 1.771 εισαγωγές κρατουμένων για ποινικά και πολιτικά αδικήματα. Το Φεβρουάριο του 1950 ο αριθμός των εισαγωγών είχε διπλασιαστεί και αφορούσαν πολιτικούς κρατούμενους.

Το 1949 ο αριθμός των φυλακισμένων γυναικών ήταν δεκαπλάσιος του αρχικού σχεδιασμού. Γυναίκες από όλη την Ελλάδα, κυρίως από 20 έως 40 ετών, καταδικασμένες για τη συμμετοχή τους στην Εαμική αντίσταση και το Δημοκρατικό Στρατό  ή τη βοήθεια ή τη συγγενική σχέση με τους αντάρτες φυλακίζονταν  εκεί.

Οι περισσότερες από τις γυναίκες αυτές εργάζονταν και το επάγγελμά που ασκούσαν προϋπόθετε ανώτερο επίπεδο μόρφωσης.

Οι συνθήκες στις φυλακές ήταν πρωτόγονες. Δεν υπήρχαν ούτε τα στοιχειώδη έπιπλα και ο απαραίτητος ιματισμός με αποτέλεσμα να κοιμούνται στο πέτρινο πάτωμα. Τα μόνα σκεύη που επιτρέπονταν ήταν ένα αλουμινένιο πιάτο, μια κούπα και ένα κουτάλι. Τα χρησιμοποιούσαν για να τρώνε στο πάτωμα.

Τα κελιά δεν αερίζονταν αν και τα παράθυρα ήταν ανοικτά. Η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτικά ζεστή το καλοκαίρι και πολύ κρύα το χειμώνα. Ξυλόσομπες υπήρχαν μόνο στο πλυσταριό και την κουζίνα.

Οι κρατούμενες εργάζονταν σκληρά καθώς  ήταν υποχρεωμένες να καθαρίζουν ολόκληρη τη φυλακή και το διοικητήριο τρεις φορές τη μέρα, να μαγειρεύουν, να μεταφέρουν τις προμήθειες φορτώνοντας από τα φορτηγά  βαριά φορτία στις πλάτες τους και ξεφορτώνοντας τα  στη φυλακή.

Δεν είχαν προσωπική ζωή και αναγκάζονταν να κάνουν τα πάντα σε δημόσια θέα. Μαζί με το αίσθημα της ντροπής είχαν χάσει και την αίσθηση του χρόνου και του εξωτερικού κόσμου. Δεν τους επιτρεπόταν να έχουν ρολόγια, ημερολόγια, εφημερίδες ή ραδιόφωνα, αλλά ούτε καφέ και τσιγάρα, ποτήρια, πιρούνια, μαχαίρια.

Οι ποινές με τις οποίες είχαν καταδικαστεί ήταν μεγάλες. 276 γυναίκες είχαν καταδικαστεί σε θάνατο και από αυτές οι 17 είχαν ήδη εκτελεσθεί.

Το βράδυ πριν την εκτέλεση οι μελλοθάνατες οδηγούνταν από άνδρες φρουρούς σε ένα απομονωμένο κελί και τα χαράματα εκτελούνταν.


Οι 17 εκτελεσμένες γυναίκες από τη φυλακή Αβέρωφ
Από το 1945 – 1950 συμβίωσαν για ένα χρονικό διάστημα στη φυλακή γυναίκες που είχαν γίνει μητέρες μαζί με τα παιδιά τους. Αναφέρονται 106 μητέρες και 119 παιδιά. Οι γυναίκες αυτές ήταν μαζεμένες στους θαλάμους του ισογείου. Στη δυτική πτέρυγα σε ένα θάλαμο 8 Χ 10 βρίσκονταν οι μανάδες που είχαν παιδιά μικρότερα από 2 ετών. Στην ανατολική πτέρυγα σε έναν ακόμη μικρότερο θάλαμο ήταν οι μανάδες με παιδιά από 2 έως 5 ετών.

Οι συνθήκες διαβίωσης ήταν πολύ δύσκολες και απάνθρωπες. Υπήρχε ένα ράντζο για κάθε μητέρα με το παιδί της ή για δύο παιδιά μαζί. Αυτό ήταν το σπίτι τους μέσα στο θάλαμο. Εκεί έπρεπε να κοιμούνται, να τρώνε, να περνούν τις ώρες τους, να προετοιμάζουν το φαγητό, να  φροντίζουν και να πλένουν το παιδί τους χωρίς να υπάρχει τρεχούμενο νερό ή τουαλέτα.

Η τροφή ήταν ανεπαρκής διότι τα παιδιά δεν υπολογίζονταν στους κρατούμενους , αλλά και ό,τι υπήρχε ήταν φτωχό σε διατροφική αξία.

Τα παιδιά μεγάλωναν υπό την επίβλεψη  μόνο γυναικών μέσα στις φυλακές σε περιορισμένο και ανθυγιεινό χώρο, χωρίς δραστηριότητες και κίνηση αφού περιορίζονταν στο χώρο που καταλάμβανε το ράντζο τους. Το οπτικό τους πεδίο ήταν επίσης περιορισμένο στους τοίχους του θαλάμου και της φυλακής.

Οι άλλες φυλακισμένες γυναίκες βοηθούσαν με κάθε δυνατό τρόπο τις μητέρες στην προσπάθειά τους να φροντίσουν τα παιδιά τους και να δώσουν στα παιδιά εκείνα τα ερεθίσματα με τα οποία θα αναπτύσσονταν σωστά. Γι’ αυτό αν και απομονωμένα στους τοίχους της φυλακής τα παιδιά ήταν κοινωνικά και δεν παρουσίαζαν προβλήματα στη συμπεριφορά τους. Τα περισσότερα είχαν φυσιολογική σωματική και ψυχική ανάπτυξη.

Έχει υποστηριχθεί η άποψη ότι οι φυλακές Αβέρωφ ήταν ένα ελληνικό Άουσβιτς για τις μητέρες και τα παιδιά γιατί έδιναν καθημερινά έναν αγώνα σωματικής και ψυχικής επιβίωσης.
Πάνω φωτογραφία: Θάλαμος της φυλακής Αβέρωφ
Κάτω φωτογραφία: Δυτική πτέρυγα της φυλακής. Στο βάθος ήταν το τμήμα με τα μωρά
Η απομάκρυνση των παιδιών από τις μανάδες τους  επιβλήθηκε από την ανώτατη διοίκηση των φυλακών ,τον Αύγουστο του 1950, ως τιμωρία , επειδή  οι φυλακισμένες διαμαρτυρήθηκαν  για τις εκτελέσεις πολιτικών κρατουμένων. 93 παιδιά μεγαλύτερα των 2 ετών απομακρύνθηκαν από τη φυλακή και την αγκαλιά της μάνας τους. Οι μανάδες αυτές και οι συγκρατούμενές τους  προσπάθησαν μέσω γνωστών και συγγενών τους να βρουν ανάδοχα σπίτια για τα παιδιά τους επειδή φοβήθηκαν ότι αν μεταφερθούν στις παιδουπόλεις θα υποβληθούν σε πλύση εγκεφάλου προκειμένου να στραφούν εναντίον των ιδανικών των γονιών τους αλλά και εναντίον των ίδιων των γονιών τους.

54 παιδιά βρέθηκαν σε ανάδοχα σπίτια , που ανήκαν κυρίως σε παπούδες ή θείους των παιδιών.

Αρχικά δίπλα στο βορεινό τοίχο των φυλακών υπήρχε ένα μικρό άσυλο για τα παιδιά που λειτουργούσε με εθελοντικές προσφορές και τις μικρές επιχορηγήσεις του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού και των υπουργείων Δικαιοσύνης και Δημόσιας Υγείας και Πρόνοιας. Αργότερα  τα  παιδιά (37) μεταφέρθηκαν στη βίλα Κατσίγερα στο Κεφαλάρι , που λειτουργούσε ως παιδικό ίδρυμα. Το οίκημα αυτό είχε επιταχθεί και χρησιμοποιήθηκε ως το πρώτο ίδρυμα για τα παιδιά που είχαν αποχωριστεί τις φυλακισμένες μανάδες τους. Η βίλα είχε απογυμνωθεί από την πολυτελή επίπλωση της  και τα παιδιά ζούσαν μέσα σε άθλιες συνθήκες. Μετά από παρεμβάσεις της διοικήτριας των φυλακών στη βασίλισσα Φρειδερίκη όλα τα παιδιά μεταφέρθηκαν την άνοιξη του 1952 στο Παιδικό Σανατόριο Καλαμακίου, το οποίο είχε ιδρυθεί από έναν πλούσιο Ολλανδό. Αυτός μετέτρεψε την πολυτελή βίλα σε παιδικό αναρρωτήριο και τη δώρισε στη Βασιλική Πρόνοια η οποία βρισκόταν υπό την αιγίδα της Φρειδερίκης. Εκεί μεταφέρθηκαν και μερικά παιδιά ακόμα που τα πήραν από τις μανάδες τους καθώς είχαν συμπληρώσει τα 2 χρόνια της ζωής τους. Η πλειοψηφία των παιδιών όταν έφτασε σε σχολική ηλικία μεταφέρθηκε σε άλλα ιδρύματα.

Στο μεταξύ από το 1947 ο Οργανισμός Πρόνοιας Βορείου Ελλάδος, που μετονομάστηκε αργότερα σε Οργανισμό Βασιλικής Πρόνοιας , ίδρυσε 52 παιδουπόλεις στα περίχωρα επαρχιακών πόλεων για να στεγάσει τα ορφανά παιδιά ή όσα είχαν απομακρυνθεί από τους γονείς τους κατά την διάρκεια του εμφυλίου. Τα  παιδιά που απομακρύνθηκαν από τις φυλακισμένες μητέρες τους μεταφέρθηκαν εκεί.

Οι συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής ήταν άσχημες και πρωτόγονες.

Τα παιδιά κοιμούνταν σε μεγάλους θαλάμους , όπου υπήρχαν 30-100 κρεβάτια χωρίς κανονικά στρώματα και σεντόνια. Το φαγητό ήταν λιγοστό  όπως και ο ρουχισμός. Στα περισσότερα ιδρύματα λειτουργούσε σχολείο και εφαρμοζόταν στρατιωτική πειθαρχία σε συνδυασμό με σωματικές ποινές . Τα παιδιά ήταν απομονωμένα από την κοινωνία και μεγάλωναν σε ένα στερητικό περιβάλλον. Είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν με αλληλογραφία με τις μανάδες τους στη φυλακή , τους πατέρες τους και τους συγγενείς τους. Η αλληλογραφία αυτή όμως δεν ήταν συχνή. Σπάνια δέχονταν επισκέψεις συγγενών τους.
Οι μανάδες πάλι όσο ήταν φυλακισμένες επικοινωνούσαν με τα παιδιά τους με γράμματα ή στέλνοντας δέματα. Προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μην αποκοπούν από αυτά. Πολλές έμαθαν γράμματα για να μπορούν να κρατήσουν ζωντανή την επικοινωνία αυτή. Μέσα στη φυλακή έκαναν όνειρα για το μέλλον των παιδιών τους , για την επανασύνδεσή τους μετά  την αποφυλάκισή τους, φοβόνταν όμως μήπως τα παιδιά υιοθετηθούν χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Είχαν  επίγνωση των δύσκολων συνθηκών που ζούσαν τα παιδιά τους και τον τρόπο με τον οποίο μεγάλωναν και διαπαιδαγωγούνταν μέσα στα ιδρύματα.

Μετά την αποφυλάκισή της κάθε μητέρα ήθελε να επανασυνδεθεί με το παιδί της. Αυτή η επιθυμία δεν ήταν στις περισσότερες περιπτώσεις εφικτή εξ αιτίας  των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών. Φοβόνταν αντίποινα από τη χωροφυλακή και τις διάφορες παρακρατικές οργανώσεις. τα σπίτια τους ήταν κατεστραμμένα ή κατασχεμένα, δεν είχαν χρήματα, δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά. Πολλές άλλαξαν τόπο διαμονής και έκαναν ευκαιριακές δουλειές για να ζήσουν. Η φτώχεια ήταν μόνιμος σύντροφός τους και τα παιδιά αναγκάζονταν να δουλεύουν παράλληλα με τη φοίτησή στο σχολείο.

Οι πληροφορίες είναι από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της Μαντώς Νταλιάνη – Καραμπατζάκη: Παιδιά στη δίνη του ελληνικού εμφυλίου πολέμου 1946 – 1949, σημερινοί ενήλικες. Πρόκειται για μια διαχρονική μελέτη με αντικείμενο τα παιδιά που έμειναν στη φυλακή με τις κρατούμενες μητέρες τους.


Η Μαντώ Νταλιάνη – Καραμπατζάκη γεννήθηκε το 1920 στο Πελαδάρι της Προύσας και μετά τη μικρασιατική καταστροφή εγκαταστάθηκε με την οικογένεια της στη Θεσσαλονίκη. Το 1938 ήταν  φοιτήτρια της Ιατρικής Σχολής και μαζί με το σύζυγό της γιατρό Δημήτρη Νταλιάνη αγωνίστηκαν μέσα από τις γραμμές τους ΕΑΜ. Το 1949 συνελήφθη και φυλακίστηκε για δύο χρόνια στις Φυλακές Αβέρωφ. Ως διπλωματούχος γιατρός βοηθούσε το γιατρό των φυλακών και είχε υπό την άμεση ιατρική φροντίδα της τις μητέρες και τα παιδιά τους. Με τη διπλή ιδιότητα της πολιτικής κρατούμενης και της γιατρού μπόρεσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη αυτών των γυναικών και να τις γνωρίσει πολύ καλά. Εκεί μέσα , στις φυλακές, η Νταλιάνη συνέλαβε την ιδέα της μελέτης για την εξέλιξη των παιδιών της φυλακής και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες του τραύματος των παιδιών του εμφυλίου στην ενήλικη ζωή τους. Συνάντησε τις μητέρες και τα παιδιά 30 χρόνια μετά και ξεπερνώντας δυσκολίες και φόβους μπόρεσε να καταγράψει και να μελετήσει την εξέλιξή τους και τα προβλήματα που συνάντησαν.  Η μελέτη αποτέλεσε τη διδακτορική διατριβή της που ολοκλήρωσε το 1986 και δημοσιεύτηκε στα αγγλικά στη Σουηδία το 1994  και είναι μία από τις ελάχιστες διατριβές Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής που κρίθηκε ικανή να παρουσιαστεί σε επιστημονικό περιοδικό ιστορίας. Την επιστημονική επιμέλεια της ελληνικής έκδοσης υπογράφουν οι Ι.Τσιάντης και Δ. Πλουμπίδης. Η έκδοση έγινε με τη συνεργασία του Μουσείου Μπενάκη, της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου και των εκδόσεων της Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου. Στην Ελλάδα εκδόθηκε το 2009.

Η Μαντώ Νταλιάνη – Καραμπατζάκη πέθανε το 1996 στη Στοκχόλμη όπου ζούσε από το 1961.

 Οι φωτογραφίες από το βιβλίο.

Σάββατο 13 Ιουνίου 2015

Για την παιδική εργασία και εκμετάλλευση

Το κείμενο δημοσιεύτηκε χθες στο περιοδικό Ατέχνως με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα κατά της Παιδικής Εργασίας
Γράφει η ofisofi // atexnos

 Παγκόσμια ημέρα κατά της παιδικής εργασίας σήμερα. Σύμφωνα με την Unicef για 168 εκ. παιδιά σε όλο τον κόσμο δεν υπάρχει χρόνος να είναι παιδιά. Ανακοινώσεις του διεθνούς τύπου αναφέρουν ότι 22.000 παιδιά σκοτώνονται σε εργατικά ατυχήματα. Η φτώχεια ως συνέπεια της άγριας καπιταλιστικής ανάπτυξης και εκμετάλλευσης αναγκάζει αυτά τα παιδιά να δουλεύουν σκληρά και σε απάνθρωπες συνθήκες για να μπορέσουν να «ζήσουν». Η βία , η κακομεταχείριση, η σεξουαλική κακοποίηση σε συνδυασμό με την πορνεία και η επικινδυνότητα των συνθηκών εργασίας είναι καθημερινά φαινόμενα σχεδόν σε όλες τις χώρες της γης. Ελάχιστες οι εξαιρέσεις. Παιδιά ενός κατώτερου θεού βιώνουν την αδικία και τη σκληρότητα από τα πιο τρυφερά τους χρόνια. Ανειδίκευτοι εργάτες στα ορυχεία, στους ορυζώνες, στις καλλιέργειες καφέ και κακάο, στα κεραμουργεία, στις βιοτεχνίες και στα εργοστάσια. Πολλές φορές μόνο για ένα πιάτο φαΐ κακής ποιότητας, ξυπόλητα και ρακένδυτα χωρίς στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης. Τα παιδιά αντί να απολαμβάνουν την οικογενειακή θαλπωρή , το ζεστό φαγητό, το παιχνίδι και το σχολείο αναγκάζονται να δουλεύουν και να θέτουν την υγεία τους και την ομαλή ανάπτυξή τους σε συνεχή κίνδυνο. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις λεγόμενες χώρες του τρίτου κόσμου αλλά και στις αναπτυγμένες χώρες , στις παρυφές των οποίων έχει δημιουργηθεί εξ αιτίας των καπιταλιστικών οικονομικών κρίσεων ένας τέταρτος κόσμος που αναγκάζει τα παιδιά να εγκαταλείπουν το σχολείο και να αναζητούν εργασία στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τις μαστιζόμενες από την ανεργία οικογένειές τους.
Τα αίτια είναι γνωστά. Δεν χρειάζονται ούτε ευχολόγια ούτε φιλανθρωπίες ούτε κροκοδείλια δάκρυα. Χρειάζονται συνειδητοποίηση και συνεχής αγώνας για να χτυπηθεί το κακό στη ρίζα του . Για να εξαλειφθεί η φτώχεια που γεννά την παιδική εργασία και εκμετάλλευση είναι αναγκαία προϋπόθεση η ανατροπή του συστήματος μέσα από το οποίο αναδύεται. Θα μπορούσε κάποιος να αντιτείνει ότι αυτό ανάγεται στο μακρινό μέλλον. Το ζήτημα είναι ο προσανατολισμός όλων των προσπαθειών και των αγώνων κατά της παιδικής εργασίας και εκμετάλλευσης να έχει στόχο το ξερίζωμα των αιτίων και την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος . Κάθε άλλη προσπάθεια συγκαλύπτει , διαιωνίζει και εντείνει το πρόβλημα δημιουργώντας μεσαιωνικές συνθήκες στις κοινωνίες του 21ου αιώνα.

Ο Αντώνης Σαμαράκης δίνει τη δική του ματιά στο πρόβλημα της παιδικής εργασίας στο ποίημα «Το νυχτερινό σχολά». Ο Χρήστος Νικολόπουλος το έντυσε με μουσική και ο Γιώργος Νταλάρας το ερμήνευσε.

Ώρα έντεκα και κάτι,
το νυχτερινό σχολά
κει που πέρναγες, διαβάτη,
κι ήταν όλα σκοτεινά.
Άξαφνα ένα φως τα λούζει,
ξεπροβάλλουν τα παιδιά,
μάγουλα απ” το κρύο μπούζι,
ποδαράκια σαν κλαδιά.


Ώρα έντεκα και κάτι,
τα εργατόπαιδα σχολάν.
Στάσου προσοχή, διαβάτη,
ήρωες μικροί περνάν.


Σαν φυσά το ξεροβόρι
και λυγίζουν δω κι εκεί,
άλλοι δίχως πανωφόρι,
άλλοι ακόμα νηστικοί,
αδερφάκια κουρασμένα
απ” τη δύσκολη ζωή,
όλη μέρα βουτηγμένα
στις καπνιές και στη βουή.


Ώρα έντεκα και κάτι,
τα εργατόπαιδα σχολάν.
Στάσου προσοχή, διαβάτη,
ήρωες μικροί περνάν.


Μες στη νύχτα τώρα πάνε
στο σκοτάδι το πηχτό
τα παιδιά που πολεμάνε
για το μεροκάματο.
Χέρια βρώμικα απ” τα λάδια,
μάτια κατακόκκινα,
αδερφάκια δίχως χάδια
με σφαγμένη την καρδιά.


Ώρα έντεκα και κάτι,
τα εργατόπαιδα σχολάν.
Στάσου προσοχή, διαβάτη,
ήρωες μικροί περνάν.




Πέμπτη 20 Νοεμβρίου 2014

Τα παιδιά θέλουν παπούτσια τα παιδιά θέλουν ψωμί θέλουνε και φάρμακα, δούλεψε κ' εσύ...

 Κλείστε τα βιβλία, κλείστε τα χαρτιά,
μπάζει αέρα, αέρα,
μπάζει παγωνιά.
Κλείστε τα.

Συντροφιά μου θέλω τώρα
χτίστες και φουρνάρηδες
τσαγκαράδες και λασπάδες
παραπαίδια σιωπηλά,
λάσπες μες στα χέρια τους
και στα ρούχα τους ασβέστες
και στα φρύδια τους αλέυρι,
να δουλεύουν και να λένε:

Τα παιδιά θέλουν παπούτσια
τα παιδιά θέλουν ψωμί
θέλουνε και φάρμακα,
δούλεψε κ' εσύ.
Γέλα, κλαίγε κι όλο λέγε,
το παιδί: ζωή.
Τίποτ' άλλο. Ζωή. 


Ζύμωνε στη σκάφη,
πρώτο σου ζυμάρι,
πρώτο σου ψωμί
πρώτο σου σταυρόψωμο
μια ψωμένια κούκλα
για το παιδί. 


Ζύμωνε τη λάσπη,
πρώτη σου μυστριά
πρώτο πηλοφόρι
ένα καλυβάκι
μια μικρούλα αυλή
για το παιδί. 


Ζύμωνε το χώμα
με το δάκρυ-δάκρυ
ζύμωνε τη λάσπη
φτιάξε ένα χωμάτινο πουλί
να πετάει τη νύχτα
και να κελαϊδεί
για το παιδί. 


Τούτη είναι η ζωή μας
τούτο το μεγάλο —
τίποτ’ άλλο.
Γέλα, κλάψε, πες
ό,τι θες.
Το παιδί: ζωή.
Τίποτ' άλλο!



Από τη συλλογή Υδρία (1957-1958)
Γιάννης Ρίτσος, Ποιήματα 1930-1960, τ. Β΄, Εκδόσεις «Κέδρος», Αθήνα 1961,

Τετάρτη 20 Νοεμβρίου 2013

Να φέρουμε την κρυφή βία και την κακοποίηση των παιδιών στο προσκήνιο ( Unicef)

Δεν υπάρχει χώρος για βία κατά των παιδιών στον 21ο αιώνα. Ωστόσο, εξακολουθεί να καταστρέφει ζωές - σε κάθε χώρα και σε κάθε κοινωνική τάξη.
Πολύ συχνά όμως είναι ένα αόρατο πρόβλημα, διότι συμβαίνει μέσα στα σπίτια και τις οικογένειες και είτε οι άνθρωποι κάνουν πως δε το βλέπουν ή απλά δεν μπορούν να το καταγγείλουν εξαιτίας του φόβου ή του στιγματισμού.
Έτσι επειδή μεγάλο μέρος της βίας είναι κρυμμένο - και επειδή είναι πολύ συχνά γίνεται ανεκτή - οι αριθμοί δεν αντικατοπτρίζουν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.
Τα σωματικά τραύματα ή μώλωπες εξαιτίας της βίας μπορεί να εξαφανιστούν, αλλά τα ψυχικά τραύματα δεν μπορούν. Η βία επηρεάζει τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών, θέτει σε κίνδυνο την ικανότητά τους να μαθαίνουν και να κοινωνικοποιηθούν και υπονομεύει την ανάπτυξη τους ώστε να γίνουν λειτουργικοί ενήλικες και καλοί γονείς αργότερα στη ζωή τους.
Επιπλέον, δεν είναι μόνο μεμονωμένα παιδιά ή οικογένειες που επηρεάζονται, αλλά ολόκληρες κοινωνίες. Οι συνέπειες της βίας κατά των παιδιών μπορεί να εμποδίσουν την οικονομική ανάπτυξη, λόγω της απώλειας παραγωγικότητας, αναπηρίας και μειωμένης ποιότητας ζωής - παράγοντες οι οποίοι μπορεί να δυσχεράνουν ένα κράτος από το να αναπτυχθεί πλήρως. Οι συνέπειες αυτές επίσης, περνούν από τη μία γενιά στην επόμενη.
Καθώς η βία διεισδύει στον κοινωνικό ιστό όλο και περισσότερο και η κοινωνία χάνει την ευαισθησία της απέναντι στις επιπτώσεις της, βασιλεύει η ατιμωρησία. Αν κανείς δε μιλά για τη βία, αν κανείς δε ζητά την ανάληψη δράσης εναντίον της, οι δράστες πιστεύουν ότι οι πράξεις τους είναι ανεκτές και τα θύματα πιστεύουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει τέλος στη μιζέρια και τη φρίκη που βιώνουν.
Επειδή δεν μπορούμε να δούμε τη βία, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει
Τώρα είναι η ώρα να μιλήσουμε και να δράσουμε κατά της βίας

Η προστασία των παιδιών βρίσκεται στο επίκεντρο της αποστολής της UNICEF από την ίδρυσή της. Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού που καθοδηγεί το έργο της UNICEF, ορίζει ότι κάθε παιδί, όπου και να ζει, έχει το δικαίωμα στη ζωή, την ανάπτυξη και πρέπει να προστατεύεται από κάθε μορφή βίας. Η αρχή της πρόληψης και της αντιμετώπισης, της βίας, της κακοποίησης και της εκμετάλλευσης των παιδιών, βρίσκεται στο επίκεντρο του νέου στρατηγικού σχεδιασμού της UNICEF.
Υπάρχει αυξανόμενη συνειδητοποίηση ότι η βία κατά των παιδιών δεν μπορεί πλέον να γίνεται ανεκτή. Από την επίθεση που στοίχισε τη ζωή σε 20 μαθητές στο Newtown στις Ηνωμένες Πολιτείες, την επίθεση στη 14χρονη Malala Yousoufzai κατά την επιβίβασή της σε λεωφορείο για να πάει στο σχολείο της στο Πακιστάν, μέχρι τον ομαδικό βιασμό ενός 5χρονου κοριτσιού στην Ινδία, υπάρχει μια αυξανόμενη συναίσθηση ότι κάτι πρέπει να γίνει για να μπει ένα τέλος στη βία σε όλες τις μορφές της.
Η UNICEF πιστεύει πως κάθε δράση για την καταπολέμηση του φαινομένου της βίας δεν πρέπει να είναι μια μεμονωμένη προσπάθεια, αλλά μάλλον μια διαρκής προσπάθεια, που θα ρίχνει όλο και περισσότερο φως σε ένα θέμα που έχει παραμείνει αόρατο για πάρα πολύ καιρό. Έτσι ξεκινά την πρωτοβουλία «Τέλος στη Βία κατά των Παιδιών».
Η Βία κατά των Παιδιών είναι δουλειά όλων μας
Ένωσε τη φωνή σου μαζί μας

  • Η σιωπή δεν είναι αποδεκτή. Εάν γίνεις μάρτυρας βίας κατά ενός παιδιού και δεν κάνεις τίποτα, λες σε αυτό το παιδί πως αυτό που του συμβαίνει είναι αποδεκτό. Δείξε στα παιδιά ότι νοιάζεσαι.
  • Κανένα παιδί δεν αξίζει κακομεταχείρισης. Όλοι έχουμε ένα ρόλο να παίξουμε για να μπει ένα τέλος στη βία ενάντια στα παιδιά. Πρέπει να τελειώσουμε με τα ταμπού και να κάνουμε τη βία - ιδιαίτερα τη σεξουαλική κακοποίηση - ένα ζήτημα που συζητείται ανοικτά. Δείξε στα παιδιά ότι έχουν επιλογές.
  • Είναι δουλειά όλων μας να φροντίσουμε ότι αυτοί που είναι επιφορτισμένοι με τις αποφάσεις που αφορούν την ευημερία των παιδιών, ανταποκρίνονται απέναντι στις ευθύνες τους ώστε να δημιουργήσουν ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά, να προσφέρουν προστασία στα θύματα και να αντιμετωπίσουν τους δράστες. Απαίτησε δράση.
Ζωτικές γνώσεις
  • Η βία είναι παντού. Εμφανίζεται σε όλες τις χώρες, σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Αλλά πολύ συχνά, η βία κατά των παιδιών είναι αόρατη γιατί συμβαίνει μέσα στα σπίτια και τις οικογένειες ή επειδή οι άνθρωποι κάνουν πως δεν τη βλέπουν. Ελάτε μαζί μας. Μιλήστε.
  • Η βία μπορεί να εκδηλωθεί με πολλούς τρόπους, μερικοί από τους οποίους είναι κρυμμένοι εξαιτίας της ανοχής της κοινωνίας, του στιγματισμού ή ταμπού. Ήρθε η ώρα να κάνουμε το αόρατο ορατό.
  • Τα παιδιά που έχουν πέσει θύματα βίας μπορεί να μη φαίνονται κακοποιημένα. Αλλά μπορεί να μην έχουν ύπνο, να αισθάνονται αδιάθετα ή να κλείνονται στον εαυτό τους. Μπορεί ακόμη και να σκέφτονται την αυτοκτονία. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να προστατεύονται από τη βία. Ενημερωθείτε και ελευθερώστε την τοπική σας κοινωνία από τη βία.
  • Πολλά παιδιά που έχουν κακοποιηθεί, ντρέπονται ή φοβούνται να το πουν στους γονείς τους, σε ένα άλλο ενήλικα ή σε ένα φίλο. Κάθε ένας από εμάς είναι υπεύθυνος για τη δημιουργία ενός κόσμου όπου τα παιδιά αισθάνονται ασφαλή, προστατευμένα και μπορούν να μιλήσουν για τον εαυτό τους. Ένωσε τη φωνή σου μαζί μας για να το πετύχουμε.
    Πηγή: Unicef