Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Κυριακή 12 Ιουνίου 2011

Τσακιτζής, ο Ρομπέν της Ανατολής

Με αφορμή το κείμενο για το ζεϊμπέκικο που ανάρτησε ο  λογομνήμων πριν λίγο καιρό , ξανακοίταξα το βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη " Οι Ζεϊμπέκοι της Μικράς Ασίας" , εκδόσεις Άγρα, 2005.





Ανάμεσα στις ιστορικές , λαογραφικές πληροφορίες για τους Ζεϊμπέκους, βρίσκω και εκείνες που αναφέρονται στον Τσακιτζή, τον σημαντικότερο εκπρόσωπο της κοινωνικής ληστείας στις αρχές του 20ου αι. σε όλο το ιστορικό φάσμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τον πιο διάσημο Ζεϊμπέκη.
" Ρομπέν της Ανατολής και βασιλεύς των ορέων" ονομάστηκε από τους δυτικούς.
Το μυαλό μου ταξιδεύει συνειρμικά σε ακούσματα της παιδικής μου ηλικίας . Το όνομα του Τσακιτζή δεν μου είναι άγνωστο. Έχω ακούσει πολλές ιστορίες από τον παππού μου - πατέρα της μάνας μου- μικρασιάτη πρόσφυγα από τα Αλάγια , αλλά και από τη γιαγιά μου - μάνα του πατέρα μου- από τα Βουρλά. Όμως και οι άλλες γυναίκες , όλες μικρασιάτισσες , άλλες μιλώντας ελληνικά και άλλες τούρκικα ανάκατα με λίγα ελληνικά κάτι είχαν να διηγηθούν έξω στα πεζούλια που μαζεύονταν , για τον Τσακιτζή που τον θεωρούσαν ήρωα, προστάτη των φτωχών. Στα αυτιά μου έρχεται η ανάμνηση και ενός τραγουδιού σχετικού, που το τραγουδούσαν με τούρκικα λόγια.






 Αργότερα , όταν οι τούρκικες ταινίες ήταν στη μόδα, εκεί κάπου στη δεκαετία του ' 70 , και τα καλοκαιρινά σινεμά σε άνθιση , θυμάμαι να παίζονται ταινίες με τον Τσακιτζή και στο σινεμά της γειτονιάς να μην πέφτει καρφίτσα. Μνήμες από την πατρίδα, συγκίνηση και νέες ιστορίες για τις περιπέτειες του ήρωα  αλλά και το θάνατό του.



Μες της Σμύρνης τα βουνά
και τα κρύα τα νερά
μες της Σμύρνης τα βουνά
σαν λιοντάρι τριγυρνά.
-Με λεν εμένα Τσακιτζή
-Γειά σου, παληκάρι μου,
λεοντάρι στην καρδιά

Καθεμιά του ντουφεκιά
είναι και παρηγοριά.
Καθεμιά του ντουφεκιά
είναι και παληκαριά.
-Με λεν εμένα Τσακιτζή
-Γειά σου παληκάρι μου,
λεοντάρι στην καρδιά

Τη θρησκεία δεν κοιτά
Τούρκα αν είσαι για Ρωμιά
-Με λεν εμένα Τσακιτζή
Τάμα τό'χει στο θεό
να παντρεύει ορφανά.

Πριν πολλά χρόνια είχα διαβάσει  το βιβλίο του Yasar Kemal  " Τσακιτζής" σε μετάφραση του Κοροβίνη, πάλι από τις εκδόσεις  Άγρα. Είχα ενθουσιαστεί , διότι ο Κεμάλ προσπάθησε να δώσει τις πραγματικές διαστάσεις του Τσακιτζή πέρα από θρύλους και φανταστικές ιστορίες.


Τσακιτζή, παληκαρά,
πέρασε κι απ' τα Βουρλά,
πέρασε κι από τη Σμύρνη
γιαρ φινταν μποϊλού
να παντρέψεις ορφανά.

Τσακιτζή, κατέβα πια
απ' της Ασίας τα βουνά,
πήγαινε και στ' Οδεμήσι
γιαρ φιντάν μποϊλού
να παντρέψεις ορφανά

Δεν είν' αυγή να σηκωθώ
και να μη συλλογιστώ,
Τσακιτζή μου, να μην κλάψω
γιαρ φιντάν μποϊλού
τον άδικό σου το χαμό


Δεν υπάρχουν σχόλια :