Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Τρίτη 14 Ιουνίου 2011

"...Ψηλούτσικος, λίγο κυρτωμένος.Ένα γέλιο από καλωσύνη και ελαφρά ειρωνεία στα χείλη του. Ένα ραβδί στο χέρι. Φτωχικά ντυμένος. Το όλον δασκάλικο..."

Μετά από 30 χρόνια στην πόλη αποφάσισα να πάρω τα βουνά οριστικά και αμετάκλητα. Πακετάρω μέρες ολόκληρες πιατικά, ποτήρια, ρούχα και βιβλία. Και μέσα στο γενικό χαμό ανακαλύπτω βιβλία που είχα ξεχάσει ότι τα είχα. Καταχωνιασμένα στη μέσα μεριά της βιβλιοθήκης έρχονται τώρα στην επιφάνεια. Χαζεύω με τις ώρες ξεφυλλίζοντας τα. Βιβλία από τα μαθητικά μου χρόνια ακόμα αγορασμένα με πολλές στερήσεις, βιβλία που δεν κυκλοφορούν πια, εξαντλημένες εκδόσεις, άρωμα χαρτιού , σημαδεμένα από σημειώσεις, αφιερώσεις, αναμνήσεις. Μα τι έχω και εγώ μαζεμένο. Πάθος ανίατο η αγάπη μου για τα βιβλία και το διάβασμα.
Και μέσα απ' όλα αυτά τραβάει την προσοχή μου ένα μικρό βιβλίο , που δεν θυμάμαι και από πού το είχα αγοράσει .  Δεν ξέρω μπορεί να κυκλοφορεί και τώρα .
Αυτό λοιπόν το βιβλίο είναι, σύμφωνα με τον εκδότη, ένα δυσεύρετο ντοκουμέντο σε επανέκδοση που έχει σχέση με την ιστορία της εκπαίδευσης και είναι το βιβλίο του Δημήτρη Γληνού " Οι χοίροι υίζουσιν , Τα χοιρίδια κοΐζουσιν, Οι όφεις ιύζουσιν(Αλφαβητάρια Παπαμάρκου)", που κυκλοφόρησε το 1921, με το ψευδώνυμο Αντ. Γαβριήλ.  Η ανατύπωση έγινε το 1995 από τις Εκδόσεις Επικαιρότητα και αφορά στη δεύτερη έκδοση του βιβλίου το 1924.
Το 1920  o Βενιζέλος χάνει τις εκλογές και μαζί με αυτές χάνεται και το αναγεννητικό πνεύμα της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του 1917. Οι φορείς της μεταρρύθμισης, πρωτεργάτες του Εκπαιδευτικού Ομίλου , Δελμούζος, Γληνός, Τριανταφυλίδης, εισάγουν τη δημοτική γλώσσα στο δημοτικό σχολείο. " Τα ψηλά βουνά" και το " Αλφαβητάρι με τον ήλιο " είναι ορισμένα από τα νέα αναγνωστικά.



Στο οπισθόφυλλο αναφέρεται ότι "στο βιβλίο αυτό ο Γληνός κρίνει τα παλιά αναγνωστικά συγκρίνοντάς τα με τα νέα. Ο τίτλος του βιβλίου είναι φράση από παλιό αναγνωστικό της Α΄Δημοτικού. Δύο κόσμοι, δύο νοοτροπίες, δύο κοινωνικές αντιλήψεις αντιπαρατίθενται. Ο Γληνός γράφει με κέφι, με σπάνια κριτική διαύγεια, με σαρκασμό και με πόνο ψυχής".
Αντιγράφω  αποσπάσματα "....Η γλυκεία ρέμβη, που με κατέχει, μου επαναφέρει ως οπτασίαν το παρελθόν. Τα ενθυμούμαι όλα σαν να είναι σήμερα. Ήμην ακόμη νέος και η ιστορία μου είναι η ιστορία του αναγνωστικού βιβλίου κατά την τελευταίαν τριακονταετίαν. Από το κεφάλι των Ελληνοπαίδων, - το κεφάλι του κασίδι,- τα εδοκίμασα όλα. Πλήρης ονείρων και ευέλπιδος σφρίγους εισήλθον εις την ιεράν κονίστραν, την οποίαν με υψιπέτη και ιερόν ενθουσιασμόν μας είχε ζωγραφίσει ο διδάσκαλός μου, ο Παπαμάρκου. Εις την Θεσσαλίαν προσέφερον το πρώτον τα φώτα μου, η στερεά Ελλάς με εγνώρισε καλώς, αλλά και η Πελοπόννησος είδε περιπλανώμενον και εμέ και την κασέλαν. Ζωηροί και έξυπνοι οφθαλμοί Ελληνοπαίδων με ητένισαν. Επερίμεναν από εμέ το φως της παιδείας. Και εγώ οπλισμένος με τα ιερά μου σύνεργα, τα αναγνωσματάριά μου, ηρχόμην να τοις δώσω το πνευματικόν μάννα....
.....Ποιος ήτο ο σκοπός μου; Να διδάξω ανάγνωσιν και γραφήν και είτα την θείαν των προγόνων γλώσσαν. .....Κάπου είχα διαβάσει ότι εν καλόν Αλφαβητάριον ισοδυναμεί με έναν καλόν στρατόν. Είναι και αυτό εν όπλον εθνικόν......
..Και τότε σχεδόν ταυτοχρόνως επεδόθησαν όλοι( οι μεγάλοι διδάσκαλοι και παιδαγωγοί) ομού φιλοτίμως εις την συγγραφήν αναγνωστικών βιβλίων. Αν και υβρίζοντο αναμεταξύ των χονδροειδώς και απεδείκνυον δι΄αλλήλους με μαθηματικήν ακρίβειαν ότι ήσαν αγράμματοι, ξυλοσχίσται, άμουσοι(και άλλα πολλά επίθετα σπάνια έλεγον και έγραφον, τα οποία δυστυχώς δεν ηδυνήθην να συγκρατήσω εις την μνήμην μου), έκαστος εξ αυτών καταλαμβάνων κατά την σειράν της επιτυχίας του κόμματος του τον θώκον των ανωτέρων εν τω Υπουργείω αξιωμάτων, έφερε μαζί του και τα εθνοσωτήρια αναγνωστικά του. Ποσάκις δεν ανέβην κατά την μακαρίαν εκείνην εποχήν την κλίμακα του Υπουργείου με το σχετικόν βουλευτικόν σημείωμα δια να εξασφαλίσω το θεσάριον και την κατέβαινα πάντοτε συναποκομίζων υπό μάλης και το σχετικόν δέμα με τα ανγνωστικά του κ. τμηματάρχου, τα " εθνικά αναγνώσματα" " φρονηματιστικά", " υψηλά" , " πεσταλότσεια έργα", όπως τα απεκάλουν οι ίδιοι....."
"...Ομολογώ ότι αι δυσχέρειαι και ο γλωσσοδέτης και η πνευματική ξηρασία ήρχιζαν μόλις τα παδία αντελαμβάνοντο ότι έπρεπε να αφήσουν αυτήν την φυσικήν των γλώσσαν. Και ομολογώ ακόμη ότι επί τριάκοντα έτη είχα την εντύπωσιν, ότι ΕΓΩ δια του σχολείου και του βιβλίου και της διδασκαλίας, δι΄όμβρεων, ραβδισμών, ποινών, δυσαρεσκειών και ποικιλομόρφου μαρτυρίου προσεπάθουν να κάμω τα παιδιά να "απομάθωσι την γλώσσαν των γονέων αυτών " δια να μάθουν την υψηλήν γλώσσαν των Προγόνων....αλλά  πώς να διαμφισβητήσω εγώ ο μικρός και ταπεινός διδάσκαλος τας μετά τόσης ασφαλείας , μετά τόσου κύρους και τόσης επιβολής εκφερομένας γνώμας των πανσόφων καθηγεμόνων της σοφίας του Γένους, αφ΄ου ολόκληρος ο λαός επείθετο εις αυτούς και ήκουε μετά θρησκευτικής ευλαβείας τας γνώμας των;....."
Και από τον επίλογο " Αν θέλεις μήλον έπαρε, ελληνόπουλο δυστυχισμένο, θέλεις κυδώνι λάβε!"
Ακολουθεί παράθεση των Αλφαβηταρίων από το 1895 και εξής.
Ένα βιβλίο σημαντικό και επίκαιρο.



2 σχόλια :

ΔΑΝΑΗ είπε...

Κυρία Σοφία, δεν καταφέραμε χτες να βρεθούμε. Χρειάστηκε εκτάκτως να πεταχτώ σε εξωτερική δουλειά...

Σας προσκαλώ πάντως να επισκεφθείτε το φόρουμ για εκπαιδευτικούς της Θεσπρωτίας http://paideia.forumotion.com/ και αν θέλετε να γραφτείτε και στα μέλη μας. Θα είναι τιμή μας η συμμετοχή σας.

Με εκτίμηση Μαρία Λαμπρίδου

sofia είπε...

Δεν πειράζει. Θα ξαναπεράσω και έπρεπε να αφήσω τηλέφωνο. Μπορείς να επικονωνήσεις και με το σχολείο. Ίσως μπορέσω την Παρασκευή ή κάποια μέρα την άλλη βδομάδα. Έτσι κι αλλιώς στο ίδιο σχολείο θα είμαι και την επόμενη χρονιά και μάλλον μέχρι να πάρω σύνταξη. Με έχει ταλαιπωρήσει η ελληνική εκπαίδευση πολλά χρόνια σε βουνά και σε φαράγγια και τώρα που βρήκα λιμάνι δεν το αφήνω κι ας πηγαινοέρχομαι καθημερινά. Μαθημένα τα βουνά από τα χιόνια. Τώρα τουλάχιστον υπάρχει και μια Εγνατία. Και μη με προσφωνείς κυρία Σοφία , γιατί αισθάνομαι 100 χρονών. Σκέτο Σοφία. Ούτε πληθυντικός.