Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2014

Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο

Ο Τζων Ριντ( John Reed) γεννήθηκε στις 22 Οκτωβρίου του 1887 και πέθανε στις 19 Οκτωβρίου του 1920. Το Μάρτιο του 1919 εκδόθηκε στις ΗΠΑ το βιβλίο του για την Οκτωβριανή Επανάσταση  "Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο". 

Ο συγγραφέας προλογίζοντας το βιβλίο του γράφει ανάμεσα στα άλλα :

"Το βιβλίο αυτό είναι ένα κομμάτι μιας γεμάτης ένταση ιστορίας, όπως την έζησα εγώ. Δεν έχει την αξίωση να είναι τίποτα άλλο από μια λεπτομερή αφήγηση της Νοεμβριανής ( η χρονολόγηση γίνεται με βάση το νέο ημερολόγιο) επανάστασης, όταν οι μπολσεβίκοι επικεφαλής των εργατών και των στρατιωτών πήραν την εξουσία στη Ρωσία και την παράδοσαν στα χέρια των Σοβιέτ.
Μεγάλο μέρος φυσικά του βιβλίου αναφέρεται στην " Κόκκινη Πετρούπολη ", την πρωτεύουσα, την καρδιά της επανάστασης. Ο αναγνώστης όμως πρέπει να γνωρίζει , πως ό,τι έγινε στην Πετρούπολη, επαναλήφθηκε σχεδόν ακριβώς με μεγαλύτερη ή μικρότερη ένταση και σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα σ' ολόκληρη τη Ρωσία.
Στο βιβλίο αυτό , το πρώτο από μια σειρά που δουλεύω, είμαι υποχρεωμένος να περιοριστώ σε ένα χρονικό γεγονότων , που είτε παρατήρησα και έχω προσωπική αντίληψη, είτε στηρίζονται σε αξιόπιστες μαρτυρίες[...]

Όποια γνώμη και νάχει κανείς για τον μπολσεβικισμό , είναι αναντίρρητο , πως η ρωσική επανάσταση είναι ένα από τα μεγαλύτερα γεγονόταν στην παγκόσμια ιστορία και η άνοδος των μπολσεβίκων στην εξουσία ένα φαινόμενο παγκόσμιας σημασίας. Όπως οι ιστορικοί ερευνούν τα αρχεία για να βρουν και τις πιο μικρές λεπτομέρειες  για την ιστορία της Κομμούνας του Παρισιού, έτσι θα θελήσουν να μάθουν όλα όσα έγιναν στην Πέτρούπολη το Νοέμβρη του 1917, για το πνεύμα που εμψύχωνε το λαό, πώς εμφανίζονταν , πώς μιλούσαν και πώς ενεργούσαν οι αρχηγοί του. Μ' αυτή την πρόθεση έγραψα αυτό το βιβλίο.
Στην πάλη δεν ήμουν ουδέτερος. Γράφοντας όμως την ιστορία αυτών των μεγάλων ημερών, προσπάθησα να δω τα γεγονότα με το μάτι του ευσυνείδητου ρεπόρτερ, που ενδιαφέρεται ν' αποδόσει την αλήθεια" 
 Το απόσπασμα που ακολουθεί είναι από το πέμπτο κεφάλαιο με τίτλο: Τραβώντας μπροστά

..Να ο Λένιν ακουμπώντας στην άκρη του βήματος και αφήνοντας τα μισόκλειστα μάτια του να πλανιώνται στο πλήθος καθώς έστεκαν  εκεί περιμένοντας, χωρίς σίγουρα να προσέχει τις θερμές επευφημίες που κράτησαν κάμποσα λεπτά. Μόλις σταμάτησαν , είπε απλά:

 " Θα προχωρήσουμε τώρα στην οικοδόμηση της σοσιαλιστικής τάξης πραγμάτων! "

Νέος ακράτητος ενθουσιασμός.

" Το πρώτο ζήτημα είναι η εφαρμογή πρακτικών μέτρων για την πραγματοποίηση της ειρήνης...Θα προτείνουμε ειρήνη στους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών με βάση τους σοβιετικούς  όρους: όχι προσαρτήσεις, όχι αποζημειώσεις και δικαίωμα αυτοδιάθεσης των λαών. Ταυτόχρονα, σύμφωνα με την υπόσχεσή μας, θα δημοσιέψουμε και θ' απορρίψουμε τις μυστικές συμφωνίες. Το ζήτημα του πολέμου και της ειρήνης είναι τόσο καθαρό, ώστε νομίζω ότι μπορώ να διαβάσω χωρίς καμιά εισαγωγή το σχέδιο της έκκλησης προς τους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών..."

Καθώς μιλούσε άνοιγε πλατειά το μεγάλο του στόμα και φαινόταν σα να χαμογελάει. Η φωνή του ήταν βραχνή, όχι δυσάρεστη, μα φαινόταν σαν να είχε τραχύνει έπειτα  από χρόνια και χρόνια ομιλίας και συνέχισε μονότονα δίνοντας την εντύπωση πως θα μπορούσε να μιλάει ασταμάτητα...Για να τονίσει τα λόγια του έσκυβε  ελαφρά μπροστά, χωρίς χειρονομίες. Απέναντί του χιλιάδες απλοί άνθρωποι τον κοίταζαν γεμάτοι θαυμασμό.

" 'Εκκληση προς τους Λαούς και τις Κυβερνήσεις όλων των εμπόλεμων χωρών "
Η Κυβέρνηση των Εργατών και των Αγροτών που δημιουργήθηκε από την επανάσταση  τις 6 - 7 του Νοέμβρη και στηρίζεται στα Σοβιέτ των Εργατών, Στρατιωτών και Αγροτών Αντιπροσώπων, προτείνει σ' όλους  τους εμπόλεμους λαούς και στις κυβερνήσεις τους ν' αρχίσουν αμέσως διπραγματεύσεις για μια δίκαι δημοκρατική ειρήνη.
Η κυβέρνηση μας εννοεί μια δίκαιη και δημοκρατική ειρήνη, που την ποθεί η συντριπτική πλειοψηφία των εργατών και των εργαζομένων τάξεων, που έχουν εξαντληθεί και τυραγνιστεί από τον πόλεμο - αυτή την ειρήνη που οι Ρώσοι εργάτες και αγρότες δεν έπαψαν να την απαιτούν κατηγορηματικά μετά τη συντριβή της τσαρικής μοναρχίας - μια άμεση ειρήνη χωρίς προσαρτήσεις δηλαδή χωρίς κατάχτηση ξένων εδαφών, χωρίς βίαιη προσάρτηση άλλων εθνοτήτων και χωρίς επανορθώσεις.
Η ρωσική κυβέρνηση προτείνει σ' όλους τους εμπόλεμους  λαούς να κλείσουν αμέσως μια τέτοια ειρήνη, αποδέχνοντας τη θέλησή της να προχωρήσει αποφασιστικά σε διαπραγματεύσεις αμέσως χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση για την οριστική επικύρωση όλων των όρων από όλες τις πληρεξούσιες συνελέυσεις  των λαών όλων των χωρών και όλων των εθνοτήτων[...]
Η κυβέρνηση θεωρεί σαν το μεγαλύτερο έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας τη συνέχιση αυτού του πολέμου που επιτρέπει στα ισχυρά και πλούσια έθνη να μοιράζουν μεταξύ τους τα αδύνατα και υποδουλωμένα έθνη. Δηλώνει επίσημα την απόφασή της να υπογράψει μια συνθήκη ειρήνης, που θα βάλει τέρμα σ' αυτό τον πόλεμο με βάση τους παραπάνω όρους εξίσου δίκαιους για όλες ανεξαίρετα τις εθνότητες[...]
Κάνοντας αυτή την πρόταση ειρήνης στις κυβερνήσεις και τους λαούς όλων των εμπόλεμων χωρών, η προσωρινή κυβέρνση των Εργατών και των Αγροτών της Ρωσίας, απευθύνεται ιδιαίτερα  στους συνειδητούς εργάτες των τριών πιο αναπτυγμένων εθνών της ανθρωπότητας, των πιο σπουδαίων κρατών που παίρνουν μέρος σ' αυτόν τον πόλεμο: της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας. Οι εργάτες αυτών των χωρών έχουν προσφέρει πολύ μεγάλες υπηρεσίες στην υπόθεση της προόδου και του σοσιαλισμού. Τα θαυμάσια παραδείγματα του κινήματος των χαρτιστών στην Αγγλία, μια σειρά από επαναστάσεις κοσμοϊστορικής σημασίας, που έκανε το γαλλικό προλεταριάτο και τέλος ο ιστορικός αγώνας εναντίον  των έκτακτων νόμων στη Γερμανία, αποτελεί για τους εργάτες όλου του κόσμου ένα παράδειγμα μακρόχρονης και επίμονης δράσης για τη δημιουργία των αξιοθαύμαστων οργανώσεων του γερμανικού προλεταριάτου. Όλα αυτά τα πρότυπα του προλεταριακού ηρωισμού, αυτά τα μνημεία της ιστορίας, αποτελούν για μας μια σίγουρη εγγύηση πως οι εργάτες αυτών των χωρών θα κατανοήσουν το καθήκον που επωμίζονται να απαλλάξουν την ανθρωπότητα από τις φρίκες και τις συνέπειες του πολέμου. Πως οι εργάτες αυτοί με την αποφασιστική, ενεργητική και ασταμάτητη δραστηριότητά τους θα μας βοηθήσουν να φέρουεμ σε αίσιο πέρας την υπόθεση της απελευθέρωσης των εκμεταλλευόμενων εργαζόμενων μαζών από κάθε σκλαβιά και κάθε εκμετάλλευση".

Όταν σταμάτησε η θύελλα των χειροκροτημάτων ο Λένιν συνέχισε: 
[...] " Η επανάσταση της 6 και 7 του Νοέμβρη ...άνοιξε την εποχή της σοσιαλιστικής επανάστασης ...Το εργατικό κίνημα για την ειρήνη και το σοσιαλισμό θα νικήσει και θα εκπληρώσει τον προορισμό του..."

Υπήρχε τόση ηρεμία και δύναμη σ' όλα αυτά, που συνεπήρε τις καρδιές των ανθρώπων. Ήταν φανερό γιατί ο λαός πίστευε σ' ό,τι έλεγε ο Λένιν.

[...] Η έκκληση έγινε ομόφωνα δεχτή.

Ξαφνικά από κοινή παρόρμηση, βρεθήκαμε όλοι όρθιοι κι αρχίσαμε να τραγουδάμε με απαλή ομοφωνία τη " Διεθνή ". Ένας ψαρομάλλης ηλικιωμένος στρατιώτης έκλαιγε σα μικρό παιδί. Η Αλεξάνδρα Κολλοντάι σκούπισε γρήγορα τα δάκρυά της. Ο δυνατός ήχος γέμισε την αίθουσα, ξεχύθηκε από τα παράθυρα και τις πόρτες κι απλώθηκε στον ήρεμο ουρανό.

" Τέλειωσε ο πόλεμος! Τέλειωσε ο πόλεμος! ", είπε ένας νεαρός εργάτης κοντά μου, με πρόσωπο που έλαμπε. Κι όταν τελείωσε το τραγούδι, καθώς στεκόμαστε σε κάποια αδέξια σιωπή, κάποιος φώναξε από το πίσω μέρος της αίθουσας .

" Σύντροφοι! Ας θυμηθούμε εκείνους που πέθαναν για τη λευτεριά! "

Έτσι αρχίσαμε να τραγουδάμε  το πένθιμο εμβατήριο, αυτό το αργό, λυπητερό μα θριαμβευτικό τραγούδι, τόσο ρωσικό και συγκινητικό. Η " Διεθνής " στο κάτω - κάτω έχει ξενικό τόνο. Το πένθιμο εμβατήριο έδειχνε την αληθινή ψυχή αυτών των καταφρονεμένων μαζών, που οι αντιπρόσωποί τους συνεδρίαζαν σ' αυτή την αίθουσα, οικοδομώντας με τους ασαφείς ακόμα οραματισμούς τους μια νέα Ρωσία και ίσως κάτι περισσότερο.

Επέσατε θύματα αδέλφια εσείς
σ' άνιση μάχη κι αγώνα.
Ψωμί, λευτεριά και τιμή του λαού
γυρεύοντας , βρήκατε μνήμα...
Θεριεύει ο γίγαντας , τώρα , λαός
και σπάει δεσμά κι αλυσίδες.
Αιώνια η μνήμη σε σας αδερφοί,
στον τίμιο που πέσατε αγώνα!

Γι' αυτό κοίτονταν εδώ, οι μάρτυρες του Μάρτη, στον κρύο αδερφικό τους τάφο στο πεδίο του Άρεως, γι' αυτό χιλιάδες και δεκάδες χιλιάδες πέθαναν στις φυλακές, στην εξορία, στα ορυχεία της Σιβηρίας. Αυτό δεν έγινε όπως το περίμεναν, ούτε όπως το επιθυμούσε η διανόηση. Αλλά έγινε απότομα, δυνατά, χωρίς φόρμουλες περιφρονώντας το συναισθηματισμό. Έγινε αληθινά...

Τζων Ριντ, 10 μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Η εποποιΐα της ρωσικής επανάστασης. Μετφρ. Τούλα Χ. Δρακοπούλου,  Εκδόσεις Ωκεανίς (Τ. Δρακόπουλος)




















Δεν υπάρχουν σχόλια :