Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2009

Χρόνια πολλά

Φώτης Κόντογλου : Ο Γιάννης ο Βλογημένος

O Ἅγιος Βασίλης, σὰν περάσανε τὰ Χριστούγεννα, πῆρε τὸ ραβδί του καὶ γύρισε σ᾿ ὅλα τὰ χωριά, νὰ δεῖ ποιὸς θὰ τόνε γιορτάσει μὲ καθαρὴ καρδιά. Πέρασε ἀπὸ λογιῶν-λογιῶν πολιτεῖες κι ἀπὸ κεφαλοχώρια, μὰ σ᾿ ὅποια πόρτα κι ἂν χτύπησε δὲν τ᾿ ἀνοίξανε, ἐπειδὴ τὸν πήρανε γιὰ διακονιάρη. Κ᾿ ἔφευγε πικραμένος, γιατὶ ὁ ἴδιος δὲν εἶχε ἀνάγκη ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, μὰ ἔνοιωθε τὸ πόσο θὰ πονοῦσε ἡ καρδιὰ κανενὸς φτωχοῦ ἀπὸ τὴν ἀπονιὰ ποὺ τοῦ δείξανε κεῖνοι οἱ ἄνθρωποι.

Μιὰ μέρα ἔφευγε ἀπὸ ἕνα τέτοιο ἄσπλαχνο χωριό, καὶ πέρασε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, κ᾿ εἶδε τὰ κιβούρια πὼς ἤτανε ρημαγμένα, οἱ ταφόπετρες σπασμένες κι ἀναποδογυρισμένες,καὶ τὰ νιόσκαφτα μνήματα εἴτανε σκαλισμένα ἀπὸ τὰ τσακάλια. Σὰν ἅγιος ποὺ εἴτανε ἄκουσε πὼς μιλούσανε οἱ πεθαμένοι καὶ λέγανε: «Τὸν καιρὸ ποὺ εἴμαστε στὸν ἀπάνω κόσμο, δουλέψαμε, βασανιστήκαμε, κι ἀφήσαμε πίσω μας παιδιὰ κ᾿ ἐγγόνια νὰ μᾶς ἀνάβουνε κανένα κερί, νὰ μᾶς καίγουνε λίγο λιβάνι μὰ δὲν βλέπουμε τίποτα, μήτε παπᾶ στὸ κεφάλι μας νὰ μᾶς διαβάσει παραστάσιμο, μήτε κόλλυβα, παρὰ σὰν νὰ μὴν ἀφήσαμε πίσω μας κανέναν». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πάλι στενοχωρήθηκε κ᾿ εἶπε: «Τοῦτοι οἱ χωριάτες οὔτε σὲ ζωντανὸ δὲ δίνουνε βοήθεια, οὔτε σὲ πεθαμένον», καὶ βγῆκε ἀπὸ τὸ νεκροταφεῖο, καὶ περπατοῦσε ὁλομόναχος μέσα στὰ παγωμένα χιόνια.

*
* *

Παραμονὴ τῆς πρωτοχρονιᾶς ἔφταξε σὲ κάτι χωριὰ ποὺ εἴτανε τὰ πιὸ φτωχὰ ἀνάμεσα στὰ φτωχοχώρια, στὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας. Ὁ παγωμένος ἀγέρας βογκοῦσε ἀνάμεσα στὰ χαμόδεντρα καὶ στὰ βράχια, ψυχὴ ζωντανὴ δὲν φαινότανε, νύχτα πίσσα! Εἶδε μπροστά του μιὰ ραχούλα, κι ἀπὸ κάτω της εἴτανε μιὰ στρούγκα τρυπωμένη. Ὁ ἅγιος Βασίλης μπῆκε στὴ στάνη καὶ χτύπησε μὲ τὸ ραβδί του τὴν πόρτα τῆς καλύβας καὶ φώναξε: «Ἐλεῆστε με, τὸν φτωχό, γιὰ τὴν ψυχὴ τῶν ἀποθαμένων σας κι ὁ Χριστός μας διακόνεψε σὲ τοῦτον τὸν κόσμο!». Τὰ σκυλιὰ ξυπνήσανε καὶ χυθήκανε ἀπάνω του, μὰ σὰν πήγανε κοντά του καὶ τὸν μυριστήκανε, πιάσανε καὶ κουνούσανε τὶς οὐρές τους καὶ πλαγιάζανε στὰ ποδάρια του καὶ γρούζανε παρακαλεστικὰ καὶ χαρούμενα. Ἀπάνω σ᾿ αὐτά, ἄνοιξε ἡ πόρτα καὶ βγῆκε ἕνας τσοπάνης, ὡς εἰκοσιπέντε χρονῶν παλληκάρι, μὲ μαῦρα στριφτὰ γένεια, ὁ Γιάννης ὁ Μπαρμπάκος, ἄνθρωπος ἀθῶος κι ἀπελέκητος, προβατάνθρωπος, καὶ πρὶν νὰ καλοϊδεῖ ποιὸς χτύπησε, εἶπε: «Ἔλα, ἔλα μέσα. Καλὴ μέρα, καλὴ χρονιά!».

Μέσα στὸ καλύβι ἔφεγγε ἕνα λυχνάρι, κρεμασμένο ἀπὸ πάνω ἀπὸ μία κούνια, ποὺ εἴτανε δεμένη σὲ δυὸ παλούκια. Δίπλα στὸ τζάκι εἴτανε τὰ στρωσίδια τους καὶ κοιμότανε ἡ γυναίκα τοῦ Γιάννη. αὐτός, σὰν ἐμπῆκε μέσα ὁ ἅγιος Βασίλης, κ᾿ εἶδε πὼς εἴτανε γέρος σεβάσμιος, πῆρε τὸ χέρι του καὶ τ᾿ ἀνεσπάσθηκε κ᾿ εἶπε: «Νά ῾χω τὴν εὐχή σου, γέροντα», καὶ τό ῾λεγε σὰν νὰ τὸν γνώριζε κι ἀπὸ πρωτύτερα, σὰ νά ῾τανε πατέρας του. Καὶ κεῖνος τοῦ εἶπε: «Βλογημένος νά ῾σαι, ἐσὺ κι ὅλο τὸ σπιτικό σου, καὶ τὰ πρόβατά σου ἡ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ νά ῾ναι ἀπάνω σας!». Σηκώθηκε κ᾿ ἡ γυναίκα καὶ πῆγε καὶ προσκύνησε καὶ κείνη τὸν γέροντα καὶ φίλησε τὸ χέρι του καὶ τὴ βλόγησε. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἴτανε σὰν καλόγερος ζητιάνος, μὲ μιὰ σκούφια παλιὰ στὸ κεφάλί του, καὶ τὰ ράσα του εἴτανε τριμμένα καὶ μπαλωμένα καὶ τὰ τσαρούχια του τρύπια, κ᾿ εἶχε κ᾿ ἕνα παλιοτάγαρο ἀδειανό. Ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος ἔβαλε ξύλα στὸ τζάκι. Καὶ παρευθύς, φεγγοβόλησε τὸ καλύβι καὶ φάνηκε σὰν παλάτι. Καὶ φανήκανε τὰ δοκάρια, σὰ νά ῾τανε μαλαμοκαπνισμένα, κ᾿ οἱ πητιὲς ποὺ εἴτανε κρεμασμένες φανήκανε σὰν καντήλια, κ᾿ οἱ καρδάρες καὶ τὰ τυροβόλια καὶ τ᾿ ἄλλα τὰ σύνεργα ποὺ τυροκομοῦσε ὁ Γιάννης, γινήκανε σὰν ἀσημένια, καὶ σὰν πλουμισμένα μὲ διαμαντόπετρες φανήκανε, καὶ τ᾿ ἄλλα, τὰ φτωχὰ τὰ πράγματα πού ῾χε μέσα στὸ καλύβι του ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος. Καὶ τὰ ξύλα ποὺ καιγόντανε στὸ τζάκι τρίζανε καὶ λαλούσανε σὰν τὰ πουλιὰ ποὺ λαλοῦνε στὸν παράδεισο, καὶ βγάζανε κάποια εὐωδιὰ πάντερπνη. Τὸν ἅγιο Βασίλη τὸν βάλανε κ᾿ ἔκατσε κοντὰ στὴ φωτιὰ κ᾿ ἡ γυναίκα τοῦ ῾θεσε μαξιλάρια νὰ ἀκουμπήσει. Κι ὁ γέροντας ξεπέρασε τὸ ταγάρι του ἀπὸ τὸ λαιμό του καὶ τό ῾βαλε κοντά του, κ᾿ ἔβγαλε καὶ τὸ παλιόρασό του κι ἀπόμεινε μὲ τὸ ζωστικό του.

Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε κι ἄρμεξε τὰ πρόβατα μαζὶ μὲ τὸν παραγυιό του, κ᾿ ἔβαλε μέσα στὴν κοφινέδα τὰ νιογέννητα τ᾿ ἀρνιά, κι ὕστερα χώρισε τὶς ἑτοιμόγεννες προβατίνες καὶ τὶς κράτησε στὸ μαντρί, κι ὁ παραγυιὸς τά ῾βγαλε τ᾿ ἄλλα στὴ βοσκή. Λιγοστὰ εἴτανε τὰ ζωντανά του, φτωχὸς εἴτανε ὁ Γιάννης, μὰ εἴτανε Βλογημένος. Κ᾿ εἶχε μία χαρὰ μεγάλη, σὲ κάθε ὥρα, μέρα καὶ νύχτα, γιατὶ εἴτανε καλὸς ἄνθρωπος κ᾿ εἶχε καὶ καλὴ γυναίκα, κι ὅποιος λάχαινε νὰ περάσει ἀπὸ τὴν καλύβα τους, σὰν νά ῾τανε ἀδελφός τους, τὸν περιποιόντανε. Γιὰ τοῦτο κι ὁ ἅγιος Βασίλης κόνεψε στὸ σπίτι τους, καὶ κάθησε μέσα, σὰ νά ῾τανε δικό του σπίτι, καὶ βλογηθήκανε τὰ θεμέλιά του. Κείνη τὴ νύχτα τὸν περιμένανε ὅλες οἱ πολιτεῖες καὶ τὰ χωριὰ τῆς Οἰκουμένης, οἱ ἀρχόντοι, οἱ δεσποτάδες κ᾿ οἱ ἐπίσημοι ἀνθρῶποι μὰ ἐκεῖνος δὲν πῆγε σὲ κανέναν, παρὰ πῆγε καὶ κόνεψε στὸ καλύβι τοῦ Γιάννη τοῦ Βλογημένου.

*
* *

Τὸ λοιπόν, σὰν σκαρίσανε τὰ πρόβατα, μπῆκε μέσα ὁ Γιάννης καὶ λέγει στὸν ἅγιο: «Γέροντα, ἔχω χαρὰ μεγάλη. Θέλω νὰ μᾶς διαβάσεις τὰ γράμματα τ᾿ Ἅη-Βασίλη. Ἐγὼ εἶμαι ἄνθρωπος ἀγράμματος, μὰ ἀγαπῶ τὰ γράμματα τῆς θρησκείας μας. Ἔχω καὶ μία φυλλάδα ἀπὸ ἕναν γούμενο ἁγιονορίτη, κι ὅποτε τύχει νὰ περάσει κανένας γραμματιζούμενος, τὸν βάζω καὶ μοῦ διαβάζει ἀπὸ μέσα τὴν φυλλάδα, γιατὶ δὲν ἔχουμε κοντά μας ἐκκλησία».

Ἔπιασε καὶ θαμπόφεγγε κατὰ τὸ μέρος τῆς ἀνατολῆς. Ὁ ἅγιος Βασίλης σηκώθηκε καὶ στάθηκε κατὰ τὴν ἀνατολὴ κ᾿ ἔκανε τὸ σταυρό του, ὕστερα ἔσκυψε καὶ πῆρε μία φυλλάδα ἀπὸ τὸ ταγάρι του, κ᾿ εἶπε: «Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν πάντοτε,νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων». Κι ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος πῆγε καὶ στάθηκε ἀπὸ πίσω του, κ᾿ ἡ γυναίκα βύζαξε τὸ μωρὸ καὶ πῆγε καὶ κείνη καὶ στάθηκε κοντά του, μὲ σταυρωμένα χέρια. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης εἶπε τὸ «Θεὸς Κύριος» καὶ τ᾿ ἀπολυτίκιο τῆς Περιτομῆς «Μορφὴν ἀναλλοιώτως ἀνθρωπίνην προσέλαβες», δίχως νὰ πεῖ καὶ τὸ δικό του τὸ ἀπολυτίκιο ποὺ λέγει «Εἰς πάσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος σου». Ἡ φωνή του εἴτανε γλυκειὰ καὶ ταπεινή, κι ὁ Γιάννης κ᾿ ἡ γυναίκα του νοιώθανε μεγάλη κατάνυξη, κι ἂς μὴν καταλαβαίνανε τὰ γράμματα. Κ᾿ εἶπε ὁ ἅγιος Βασίλης ὅλον τὸν Ὄρθρο καὶ τὸν Κανόνα τῆς Ἑορτῆς: «Δεῦτε λαοὶ ἄσωμεν ἄσμα Χριστῷ τῷ Θεῷ, χωρὶς νὰ πεῖ τὸ δικό του τὸν Κανόνα, ποὺ λέγει «Σοῦ τὴν φωνὴν ἔδει παρεῖναι, Βασίλειε». Κ᾿ ὕστερα εἶπε ὅλη τὴ λειτουργία κ᾿ ἔκανε ἀπόλυση καὶ τοὺς βλόγησε.

Καὶ σὰν καθήσανε στὸ τραπέζι καὶ φάγανε κι ἀποφάγανε, ἔφερε ἡ γυναίκα τὴ βασιλόπητα καὶ τὴν ἔβαλε ἀπάνω στὸ σοφρᾶ. Κι ὁ ἅγιος Βασίλης πῆρε τὸ μαχαίρι καὶ σταύρωσε τὴ βασιλόπητα, κ᾿ εἶπε: «Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος κ᾿ ἔκοψε τὸ πρῶτο τὸ κομμάτι κ᾿ εἶπε «τοῦ Χριστοῦ» κ᾿ ὕστερα εἶπε «τῆς Παναγίας», κ᾿ ὕστερα εἶπε «τοῦ νοικοκύρη Γιάννη τοῦ Βλογημένου». Τοῦ λέγει ὁ Γιάννης: «Γέροντα, ξέχασες τὸν ἅη- Βασίλη!». Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ναί, καλά! κ᾿ ὕστερα λέγει: «Τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Βασιλείου». Κ᾿ ὕστερα λέγει πάλι: «Τοῦ νοικοκύρη, «τῆς νοικοκυρᾶς», «τοῦ παιδιοῦ», «τοῦ παραγυιοῦ», «τῶν ζωντανῶν», «τῶν φτωχῶν». Τότε λέγει στὸν ἅγιο ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Γέροντα, γιατί δὲν ἔκοψες γιὰ τὴν ἁγιωσύνη σου; Τοῦ λέγει ὁ ἅγιος: «Ἔκοψα, Βλογημένε!» μά, ὁ Γιάννης δὲν κατάλαβε τίποτα, ὁ μακάριος. Κ᾿ ὕστερα, σηκώθηκε ὄρθιος ὁ ἅγιος Βασίλειος κ᾿ εἶπε τὴν εὐχή του «Κύριε ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι οὐκ εἰμὶ ἄξιος, οὐδὲ ἱκανός, ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην εἰσέλθῃς τοῦ οἴκου τῆς ψυχῆς μου».

Κ᾿ εἶπε ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος: «Πές μου, γέροντα, ποῦ ξέρεις τὰ γράμματα, σὲ ποιὰ παλάτια ἄραγες πῆγε σὰν ἀπόψε ὁ ἅγιος Βασίλης; οἱ ἀρχόντοι κ᾿ οἱ βασιληάδες τί ἁμαρτίες νά ῾χουνε; Ἐμεῖς οἱ φτωχοὶ εἴμαστε ἁμαρτωλοί, ἐπειδὴς ἡ φτώχεια μᾶς κάνει νὰ κολαζόμαστε». Κι ὁ ἅγιος Βασίλης δάκρυσε κ᾿ εἶπε πάλι τὴν εὐχή, ἀλλοιώτικα: «Κύριε, ὁ Θεός μου, οἶδα ὅτι ὁ δοῦλος σου Ἰωάννης ὁ ἁπλοῦς ἐστὶν ἄξιος καὶ ἱκανὸς ἵνα ὑπὸ τὴν στέγην του εἰσέλθῃς. Ὅτι νήπιος ὑπάρχει καὶ τὰ μυστήριά Σου τοῖς νηπίοις ἀποκαλύπτεται». Καὶ πάλι δὲν κατάλαβε τίποτα ὁ Γιάννης ὁ μακάριος, ὁ Γιάννης ὁ Βλογημένος...


Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη: Το Άνθος του Γιαλού


Ἐπὶ πολλὰς νύκτας κατὰ συνέχειαν ἔβλεπεν ὁ Μάνος τοῦ Κορωνιοῦ, ἐκεῖ ὅπου ἔδενε τὴν βάρκαν του κάθε βράδυ, κοντὰ στὰ Κοτρώνια τοῦ ἀνατολικοῦ γιαλοῦ, ἀνάμεσα εἰς δυὸ ὑψηλοὺς βράχους καὶ κάτω ἀπὸ ἕνα παλαιὸν ἐρημόσπιτον κατηρειπωμένον, - ἐκεῖ ἔστρωνε συνήθως τὴν κάπαν ἐπάνω στὴν πλώρην τῆς βάρκας, κ᾿ ἐκοιμᾶτο χορευτὸν καὶ νανουρισμένον ὕπνον, τρεῖς σπιθαμὲς ὑψηλότερ᾿ ἀπὸ τὸ κῦμα, θεωρῶν τὰ ἄστρα, καὶ μελετῶν τὴν Πούλιαν καὶ ὅλα τὰ μυστήρια τοῦ οὐρανοῦ - ἔβλεπε, λέγω, ἀνοικτὰ εἰς τὸ πέλαγος, ἔξω ἀπὸ τὰ δυὸ ἀνθισμένα νησάκια, τὰ φυλάττοντα ὡς σκοποὶ τὸ στόμιον τοῦ λιμένος, ἓν μελαγχολικὸν φῶς - κανδήλι, φανόν, λαμπάδα, ἢ ἄστρον πεσμένον - νὰ τρεμοφέγγῃ, ἐκεῖ μακράν, εἰς τὸ βάθος τῆς μελανωμένης εἰκόνος, ἐπιπολῆς εἰς τὸ κῦμα, καὶ νὰ στέκῃ ἐπὶ ὥρας, φαινόμενον ὡς νὰ ἔπλεε, καὶ μένον ἀκίνητον.

Ὁ Μάνος τοῦ Κορωνιοῦ, λεμβοῦχος ψαράς, ἦτον ἀδύνατος στὰ μυαλὰ ὅπως καὶ πᾶς θνητός. Ἀρκετὸν ἦτο ἤδη ὁποὺ ἔδενε τὴν βάρκαν του κάθε βράδυ ἐκεῖ, δίπλα εἰς τοὺς δυὸ μαυρισμένους βράχους, κάτω ἀπὸ τὸ ἐρημόσπιτον ἐκεῖνο, τ᾿ ὁλόρθον ἄψυχον φάντασμα, τὸ ὁποῖον εἶχε τὴν φήμην, ὅτι ἦτο στοιχειωμένον. Ἐκαλεῖτο κοινῶς «τῆς Λουλούδως τὸ Καλύβι». Διατί; Κανεὶς δὲν ἤξευρεν. Ἤ, ἂν ὑπῆρχον ὀλίγα γραΐδια «λαδικά», ἢ καὶ δυὸ τρεῖς γέροι, γνωρίζοντες τὰς παλαιὰς ἱστορίας τοῦ τόπου, ὁ Μάνος δὲν ἔτυχεν εὐκαιρίας νὰ τοὺς ἐρωτήση.

Ἔβλεπε, βραδιὲς τώρα, τὸ παράδοξον ἐκεῖνο μεμακρυσμένον φῶς νὰ τρέμῃ καὶ νὰ φέγγῃ ἐκεῖ εἰς τὸ πέλαγος, ἐνῷ ἤξευρεν, ὅτι δὲν ἦτο ἐκεῖ κανεὶς φάρος. Ἡ Κυβέρνησις δὲν εἶχε φροντίσει δι᾿ αὐτὰ τὰ πράγματα εἰς τὰ μικρὰ μέρη, τὰ μὴ ἔχοντα ἰσχυροὺς βουλευτάς.

Τί, λοιπόν, ἦτο τὸ φῶς ἐκεῖνο; Ἠσθάνετο ἐπιθυμίαν, ἐπειδὴ σχεδὸν καθημερινῶς ἐπέρνα μὲ τὴν βάρκα του ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ πέραμα, ἀνάμεσα εἰς τὰ δυὸ χλοερὰ νησάκια, καὶ δὲν ἔβλεπε κανὲν ἴχνος ἐκεῖ τὴν ἡμέραν, τὸ ὁποῖον νὰ ἐξηγῇ τὴν παρουσίαν τοῦ φωτὸς τὴν νύκτα, νὰ πλεύση τὰ μεσάνυχτα, διακόπτων τὸν μακάριον ὕπνον του, καὶ τοὺς ρεμβασμούς του πρὸς τ᾿ ἄστρα καὶ τὴν Πούλιαν, νὰ φθάση ἕως ἐκεῖ, νὰ ἰδῆ τί εἶναι, καί, ἐν ἀνάγκῃ, νὰ τὸ κυνηγήση τὸ μυστηριῶδες ἐκεῖνο φέγγος. Ὅθεν ὁ Μάνος, ἐπειδὴ ἦτο ἀσθενὴς ἄνθρωπος, καθὼς εἴπομεν, νέος εἰκοσαετής, ἐκάλεσεν ἐπίκουρον καὶ τὸν Γιαλὴν τῆς Φαφάνας, δέκα ἔτη μεγαλύτερόν του, ἀφοῦ τοῦ διηγήθη τὸ νυκτερινὸν ὅραμά του, διὰ νὰ τοῦ κάμῃ συντροφιὰν εἰς τὴν ἀσυνήθη ἐκδρομήν.

*
* *

Ἐπῆγαν μίαν νύκτα, ὅταν ἡ σελήνη ἦτο ἐννέα ἡμερῶν, κ᾿ ἔμελλε νὰ δύση περὶ τὴν μίαν μετὰ τὰ μεσάνυχτα. Τὸ φῶς ἐφαίνετο ἐκεῖ, ἀκίνητον ὡς καρφωμένον, ἐνῷ ὁ πύρινος κολοβὸς δίσκος κατέβαινεν ἤρεμα πρὸς δυσμᾶς κ᾿ ἔμελλε νὰ κρυφθῆ ὀπίσω τοῦ βουνοῦ. Ὅσον ἔπλεαν αὐτοὶ μὲ τὴν βάρκαν, τόσον τοὺς ἔφευγε, χωρὶς νὰ κινῆται ὀφθαλμοφανῶς, ὁ μυστηριώδης πυρσός. Ἔβαλαν δύναμιν εἰς τὰ κουπιά, «ἐξεπλατίσθηκαν». Τὸ φῶς ἐμακρύνετο, ἐφαίνετο ἀπώτερον ὁλονέν. Ἦτο ἄφθαστον. Τέλος ἔγινεν ἄφαντον ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς των.

Ὁ Μάνος, μαζὶ μὲ τὸν Φαφάναν, ἔκαμαν πολλοὺς σταυρούς. Ἀντήλλαξαν ὀλίγας λέξεις:

- Δὲν εἶναι φανάρι, δὲν εἶναι καΐκι, ὄχι.

- Καὶ τί εἶναι;

- Εἶναι...

Ὁ Γιαλὴς τῆς Φαφάνας δὲν ἤξευρε τί νὰ εἴπῃ.

Τὴν νύκτα τῆς τρίτης ἡμέρας, καὶ πάλιν δυὸ ἢ τρεῖς ἡμέρας μετ᾿ αὐτήν, οἱ δυὸ ναυτίλοι ἐπεχείρησαν ἐκ νέου τὴν ἐκδρομήν. Πάντοτε ἔβλεπαν τὴν μυστηριώδη λάμψιν νὰ χορεύῃ εἰς τὰ κύματα. Εἶτα, ὅσον ἐπλησίαζαν αὐτοί, τόσον τὸ ὅραμα ἔφευγε. Καὶ τέλος ἐγίνετο ἄφαντον. Τί ἄρα ἦτο;

*
* *

Εἷς μόνον γείτων εἶχε παρατηρήσει τὰς ἐπανειλημμένας νυκτερινὰς ἐκδρομὰς τῶν δυὸ φίλων μὲ τὴν βάρκαν. Ὁ Λίμπος ὁ Κόκοϊας, ἄνθρωπος πενηντάρης, εἶχε διαβάσει πολλὰ παλαιὰ βιβλία μὲ τὰ ὀλίγα κολλυβογράμματα ποὺ ἤξευρε, καὶ εἶχεν ὁμιλήσει μὲ πολλὰς γραίας σοφάς, αἵτινες ὑπῆρξαν τὸ πάλαι. Ἐκάθητο ὅλην τὴν νύκτα, ἀγρυπνῶν, σιμὰ εἰς τὸ παράθυρόν του, βλέπων πρὸς τὴν θάλασσαν, καὶ πότε ἐδιάβαζε τὰ βιβλία του, πότε ἐρρέμβαζε πρὸς τὰ ἄστρα καὶ πρὸς τὰ κύματα. Ἡ καλύβη του, ὅπου ἔρημος καὶ μόνος ἐκατοικοῦσεν, ἔκειτο ὀλίγους βράχους παραπέρα ἀπὸ τὸ σπίτι τῆς Λουλούδως, ὅπου ἔδενε τὴν βάρκαν του ὁ Μάνος, ἀνάμεσα εἰς τὸ σπίτι τῆς Βάσως τοῦ Ραγιᾶ καὶ τῆς Γκαβαλογίνας.

Μίαν νύκτα, ὁ Κορωνιὸς καὶ ὁ ἐγγονὸς τῆς Φαφάνας ἡτοιμάζοντο νὰ λύσουν τὴν βάρκαν, καὶ νὰ κωπηλατήσουν, τετάρτην φοράν, διὰ νὰ κυνηγήσουν τὸ ἀσύλληπτον θήραμά των.

Ὁ Λίμπος ὁ Κόκοϊας τοὺς εἶδεν, ἐξῆλθεν ἀπὸ τὴν καλύβην του, φορῶν ἄσπρον σκοῦφον καὶ ράσον μακρύ, ὅπως ἐσυνήθιζε κατ᾿ οἶκον, ἐπήδησε δυὸ τρεῖς βράχους πρὸς τὰ ἐκεῖ, κ᾿ ἔφθασε παραπάνω ἀπὸ τὸ μέρος, ὅπου εὑρίσκοντο οἱ δυὸ φίλοι.

- Γιὰ ποῦ, ἂν θέλῃ ὁ Θεός, παιδιά; τοὺς ἐφώναξεν. Εἶναι βραδιὲς τώρα ποὺ τρέχετε ἔξω ἀπὸ τὸ λιμάνι, χωρὶς νὰ γιαλεύετε, χωρὶς νὰ πυροφανίζετε - καὶ τὰ ψάρια σας δὲν τὰ εἴδαμε. Μήπως σᾶς ὠνείρεψε καὶ σκάφτετε πουθενά, γιὰ νὰ βρῆτε τίποτα θησαυρό;

Ὁ Μάνος παρεκάλεσε τὸν Κόκοϊαν νὰ κατεβῇ παρακάτω καὶ νὰ ὁμιλῇ σιγανώτερα. Εἶτα δὲν ἐδίστασε νὰ τοῦ διηγηθῆ τὸ ὅραμά του.

Ὁ Λίμπος ἤκουσε μετὰ προσοχῆς. Εἶτα ἐγέλασε:

- Ἀμ᾿ ποὺ νὰ τὰ ξέρετε αὐτὰ ἐσεῖς, οἱ νέοι, εἶπε, σείων σφοδρῶς τὴν κεφαλήν. Τὸν παλαιὸν καιρὸν τέτοια πράματα, σὰν αὐτὸ ποὺ εἶδες, Μάνο, τὰ ἔβλεπαν ὅσοι ἦταν καθαροί, τώρα τὰ βλέπουν μόνο οἱ ἐλαφροΐσκιωτοι. Ἐγὼ δὲ βλέπω τίποτα!.. Τὸ ἴδιο κι ὁ Γιαλὴς βλέπει αὐτὸ ποῦ λὲς πῶς βλέπεις;

Ὁ Γιαλὴς ἠναγκάσθη μὲ συστολὴν κατωτέραν της ἡλικίας του νὰ ὁμολογήση, ὅτι δὲν ἔβλεπε τὸ φῶς, περὶ οὗ ὁ λόγος, ἀλλ᾿ ἐπείθετο εἰς τὴν διαβεβαίωσιν τοῦ Μάνου, ὅστις ἔλεγεν ὅτι τὸ βλέπει.

Ὁ Κόκοϊας, ἤρχισε τότε νὰ διηγῆται:

- Ἀκοῦστε νὰ σᾶς πῶ, παιδιά. Ἐγὼ ποὺ μὲ βλέπετε, ἔφθασα τὴ γριά-Κοεράνω τοῦ Ραγιᾶ, τὴν μαννοὺ αὐτῆς τῆς Βάσως τῆς γειτόνισσας, καθὼς καὶ τὴ μάννα τῆς Γκαβαλογίνας, ἀκόμα κι ἄλλες γριές. Μοῦ εἶχαν διηγηθῆ πολλὰ πρωτινά, παλαιικὰ πράματα, καθὼς κι αὐτὸ ποὺ θὰ σᾶς πῶ τώρα:

»Βλέπετε αὐτὸ τὸ χάλασμα, τὸ Καλύβι τῆς Λουλούδως, ποὺ λένε πῶς εἶναι στοιχειωμένο; Ἐδῶ τὸν παλαιὸν καιρὸ ἐκατοικοῦσε μιὰ κόρη, ἡ Λουλούδω, ὁποὺ τὴν εἶχαν ὀνοματίσει γιὰ τὴν ἐμορφιά της, - ἔλαμπε ὁ ἥλιος, ἔλαμπε κι αὐτὴ - μαζὶ μὲ τὸν πατέρα της τὸν γερό-Θεριὰ (ἑλληνικὰ τὸν ἔλεγαν Θηρέα), ὅπου ἐκυνηγοῦσε ὅλους τοὺς Δράκους καὶ τὰ Στοιχειά, μὲ τὴν ἀσημένια σαγίτα καὶ μὲ φαρμακωμένα βέλη. Ἕνα Βασιλόπουλο ἀπὸ τὰ ξένα τὴν ἀγάπησε τὴν ὄμορφη Λουλούδω. Τῆς ἔδωκε τὸ δαχτυλίδι του, κ᾿ ἐκίνησε νὰ πάῃ στὸ σεφέρι καὶ τῆς ἔταξε μὲ ὅρκον ὅτι, ἅμα νικήση τοὺς βαρβάρους, τὴν ἡμέρα ποὺ θὰ γεννηθῆ ὁ Χριστός, θὰ ἔρθη νὰ τὴν στεφανωθῇ.

»Ἐπῆγε τὸ Βασιλόπουλο. Ἔμεινεν ἡ Λουλούδω, ρίχνοντας τὰ δάκρυά της στὸ κῦμα, στὸν ἀέρα στέλνοντας τοὺς ἀναστεναγμούς της, καὶ τὴν προσευχὴ στὰ οὐράνια, νὰ βγῆ νικητὴς τὸ Βασιλόπουλο, νὰ ἔρθη ἡ μέρα ποὺ θὰ γεννηθῆ ὁ Χριστός, νὰ γυρίση ὁ σαστικός της νὰ τὴν στεφανωθῆ.

»Ἔφτασε ἡ μέρα ποὺ ὁ Χριστὸς γεννᾶται. Ἡ Παναγία μὲ ἀστραφτερὸ πρόσωπο, χωρὶς πόνο, χωρὶς βοήθεια, γέννησε τὸ Βρέφος μὲς στὴ Σπηλιά, τὸ ἐσήκωσε, τὸ ἐσπαργάνωσε μὲ χαρά, καὶ τὸ ῾βαλε στὸ παχνί, γιὰ νὰ τὸ κοιμίση. Ἕνα βοϊδάκι κ᾿ ἕνα γαϊδουράκι ἐσίμωσαν τὰ χνῶτα τοὺς στὸ παχνὶ κ᾿ ἐφυσοῦσαν μαλακὰ νὰ ζεστάνουν τὸ θεῖο Βρέφος. Νά, τώρα θὰ ῾ρθῆ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρη τὴν Λουλούδω!

»Ἦρθαν οἱ βοσκοί, δυὸ γέροι μὲ μακριὰ ἄσπρα μαλλιά, μὲ τὶς μαγκοῦρες τους, ἕνα βοσκόπουλο μὲ τὴ φλογέρα του, θαμπωμένοι, ξαφνιασμένοι, κ᾿ ἔπεσαν κ᾿ ἐπροσκύνησαν τὸ θεῖο Βρέφος. Εἶχαν ἰδεῖ τὸν Ἄγγελον ἀστραπόμορφον, μὲ χρυσογάλανα λευκὰ φτερά, εἶχαν ἀκούσει τ᾿ ἀγγελούδια ποὺ ἔψαλλαν: Δόξα ἐν ὑφίστοις Θεῷ! Ἔμειναν γονατιστοί, μ᾿ ἐκστατικὰ μάτια, κάτω ἀπὸ τὸ παχνί, πολλὴν ὥρα, κ᾿ ἐλάτρευαν ἀχόρταγα τὸ θάμα τὸ οὐράνιο. Νά! τώρα θὰ ῾ρθῆ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρη τὴν Λουλούδω!

»Ἔφτασαν κ᾿ οἱ τρεῖς Μάγοι, καβάλα στὶς καμῆλες τους. Εἶχαν χρυσὲς μίτρες στὸ κεφάλι, κ᾿ ἐφοροῦσαν μακριὲς γοῦνες μὲ πορφύρα κατακόκκινη. Καὶ τ᾿ ἀστεράκι, ἕνα λαμπρὸ χρυσὸ ἀστέρι, ἐχαμήλωσε κ᾿ ἐκάθισε στὴ σκεπὴ τῆς Σπηλιᾶς, κι ἔλαμπε μὲ γλυκὸ οὐράνιο φῶς, ποὺ παραμέριζε τῆς νύχτας τὸ σκοτάδι. Οἱ τρεῖς βασιλικοὶ γέροι ξεπέζεψαν ἀπ᾿ τὶς καμῆλες τους, ἐμπήκαν στὸ Σπήλαιο, κ᾿ ἔπεσαν κ᾿ ἐπροσκύνησαν τὸ Παιδί. Ἄνοιξαν τὰ πλούσια τὰ δισάκια τους, κ᾿ ἐπρόσφεραν δῶρα: χρυσὸν καὶ λίβανον καὶ σμύρναν.

- »Νά! τώρα θὰ ῾ρθῆ τὸ Βασιλόπουλο, νὰ πάρη τὴν Λουλούδω!

»Πέρασαν τὰ Χριστούγεννα, τελειώθηκε τὸ μυστήριο, ἔγινε ἡ σωτηρία, καὶ τὸ Βασιλόπουλο δὲν ᾖρθε νὰ πάρη τὴν Λουλούδω! Οἱ βάρβαροι εἶχαν πάρει σκλάβο τὸ Βασιλόπουλο. Τὸ φουσάτο του εἶχε νικήσει στὴν ἀρχή, τὰ φλάμπουρά του εἶχαν κυριέψει μὲ ἀλαλαγμὸ τὰ κάστρα τῶν βαρβάρων. Τὸ Βασιλόπουλο εἶχε χυμήξει μὲ ἀκράτητην ὁρμή, ἀπάνω στὸ μούστωμα καὶ στὴ μέθη τῆς νίκης. Οἱ βάρβαροι μὲ δόλο τὸν εἶχαν αἰχμαλωτίσει!

»Τὰ δάκρυα τῆς κόρης ἐπίκραναν τὸ κῦμα τ᾿ ἁρμυρό, οἱ ἀναστεναγμοί της ἐδιαλύθηκαν στὸν ἀέρα, κ᾿ ἡ προσευχή της ἔπεσε πίσω στὴ γῆ, χωρὶς νὰ φθάση στὸ θρόνο τοῦ Μεγαλοδύναμου. Ἕνα λουλουδάκι ἀόρατο, μοσχομυρισμένο, φύτρωσε ἀνάμεσα στοὺς δυὸ αὐτοὺς βράχους, ὁποὺ τὸ λὲν Ἀνθὸς τοῦ Γιαλοῦ, ἀλλὰ μάτι δὲν τὸ βλέπει. Καὶ τὸ Βασιλόπουλο, ποὺ εἶχε πέσει στὰ χέρια τῶν βαρβάρων, ἐπαρακάλεσε νὰ γίνῃ Σπίθα, φωτιὰ τοῦ πελάγους, γιὰ νὰ φτάση ἐγκαίρως, ὡς τὴν ἡμέρα ποὺ γεννᾶται ὁ Χριστός, νὰ φυλάξη τὸν ὅρκο του, ποὺ εἶχε δώσει στὴ Λουλούδω.

»Μερικοὶ λένε, πῶς τὸ Ἄνθος τοῦ Γιαλοῦ ἔγινε ἀνθός, ἀφρὸς τοῦ κύματος. Κ᾿ ἡ Σπίθα ἐκείνη, ἡ φωτιὰ τοῦ πελάγου ποὺ εἶδες, Μάνο, εἶναι ἡ ψυχὴ τοῦ Βασιλόπουλου, ποὺ ἔλιωνε, σβήσθηκε στὰ σίδερα τῆς σκλαβιᾶς, καὶ κανεὶς δὲν τὴν βλέπει πιά, παρὰ μόνον ὅσοι ἦταν καθαροὶ τὸν παλαιὸν καιρόν, καὶ οἱ ἐλαφροΐσκιωτοι στὰ χρόνια μας».



Τετάρτη 9 Δεκεμβρίου 2009

Τα αγαπημένα μου κινούμενα σχέδια, ο Τσάρλυ Μπράουν και η παρέα του

Τα χρόνια περνούν , αλλά ορισμένες αγάπες παραμένουν διαχρονικές για να φέρνουν στην επιφάνεια το παιδί που κρύβουμε μέσα μας. Η παρέα του Τσάρλυ Μπάουν και ο Σνούπι είναι οι αγαπημένοι μου. Φατσούλες γλυκές και τρυφερές εξακολουθούν να με συναρπάζουν , να με γοητεύουν αλλά και να με χαλαρώνουν από διάφορα προβλήματα της καθημερινότητας . Χαζεύοντας στο internet έπεσα πάνω σ' αυτά τα βιντεάκια (αποσπάσματα από ταινίες). Τα χάρηκα και προτείνω να τα απολαύσετε και εσείς! Άλλωστε έρχονται Χριστούγεννα και κάτι έχουν να μας πουν !









Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2009

Για όλους εκείνους που το αίμα τους σπαταλήθηκε



H Ελλάδα ταξιδεύει χρόνια μέσα στην Ελλάδα ακολουθώντας το χυμένο αίμα το σπαταλημένο.

Αίμα σταλαματιές κυλάνε στάζουν κάτω στον Άδη.

Πέφτουν απάνω στους νεκρούς οι σκοτωμένοι αλλάζουν θέση δεν ξυπνάνε.

Μόνο το χέρι τους υψώνεται και δείχνει τη μεριά που περπατάνε οι δολοφόνοι.

Η Ελλάδα ταξιδεύει χρόνια ανάμεσα στους δολοφόνους.

(Ποίημα Νο. ΧVI Από το Δοκίμιο ΄73 ΄74)

Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2009

Αντί σχολίου

Ακόμα ένα πανηγύρι

Στις 17 κάθε Νοέμβρη
Οι εργάτες θα κουβαλούν τα σκηνικά
Το πλήθος θα μπογιατίζεται
Το θέατρο θα φωταγωγείται
Περάστε κόσμε λαϊκή απογευματινή
Στις 17 κάθε Νοέμβρη
Η οργή των σκοτωμένων θα δυναμώνει
Η δικιά μας φωνή θα χαμηλώνει
Η πόρτα θα σκουριάζει
Και οι θεατρίνοι θα μασούν τα λόγια τους
Στις 17 κάθε Νοέμβρη
Θα στήνουν πάγκους με γλειφιντζούρια
Και θα' ρχονται παπάδες
Με νόμιμες ταρίφες
Οι θεατρίνοι θα ξεχάσουν τους ρόλους
Ο κόσμος θα περνάει από συνήθεια
Στις 17 κάθε Νοέμβρη
Χτυπάτε νεκροί τα ταμπούπλα
Ο χρόνος χοντραίνει τ΄αυτιά

Αργύρης Μαρνέρος"Χειροκροτήστε" Εκδ. Χώρος ποίησης Σικυώνιος, 1991
( Το συγκεκριμένο ποίημα βρίσκεται στο βιβλίο του Ηλία Γκρής"Το μελάνι φωνάζει. Η 17η Νοέμβρη 1973 στη λογοτεχνία" Εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2003)

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

Camerastylo: On line διαδραστικό περιοδικό

Για τους φίλους των τεχνών και ειδικότερα του κινηματογράφου κυκλοφορεί στο διαδίκτυο το on line διαδραστικό περιοδικό CameraStylo.



Ρίξτε μια ματιά!

H Sharlotte Rambling απαγγέλει Καβάφη

Η Σάρλοτ Ράμπλινγκ και ο έλληνας ηθοποιός Πολύδωρος Βογιατζής, στην παράσταση που δόθηκε στο αμφιθέατρο του Γαλλικού Ινστιτούτου στις 8/10/09, διάβασαν αποσπάσματα από το έργο του Κ. Καβάφη και της Μ. Yourcenar. Τα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή ακούστηκαν στα ελληνικά και τα γαλλικά- μεταφρασμένα από τη Yourcenar- με τη συνοδεία κιθάρας από τη Βαρβάρα Γύρα.

Απόσπασμα από την εκδήλωση, στο βίντεο που ακολουθεί, για να πάρουμε μια γεύση.


Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2009

Έτος Γιάννη Ρίτσου

Πριν λίγο παρακολουθούσα στην ΕΤ1 ένα αφιέρωμα στο Γιάννη Ρίτσο με έργα Θεοδωράκη, που έγινε στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο . Συγκινητικό και ελπιδοφόρο το γεγονός ότι μέσα την πολιτιστιστική παρακμή ( και τη γενικότερη) της εποχής μας το θέατρο ήταν κατάμεστο . Υπάρχουν Έλληνες που εξακολουθούν να μαγεύονται από την ποίηση του Ρίτσου και από τη μουσική του Θεοδωράκη, και μάλιστα "Ρωμιοσύνη", "Επιτάφιο" και " Τα δεκαοχτώ Λιανοτράγουδα της Πικρής Πατρίδας", που πάρα πολλοί θεωρούν ότι δεν ταιριάζουν στην εποχή μας. Και πως να σχολιάσω το γεγονός ότι το θέατρο όλο σηκώθηκε όρθιο , συμμετέχοντας και καταχειροκροτώντας τον Θεοδωράκη; Παρά την ηλικία του το πάθος δεν φαίνεται να τον εγκαταλείπει, πραγματικός ογκόλιθος!!
Η Ελλάδα που αντιστέκεται! Κάτι είναι κι αυτό.

Πέμπτη 14 Μαΐου 2009

Ή στραβός είν' ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε(ή μήπως και τα δύο;)

Άλλη μια σχολική χρονιά φτάνει στο τέλος της και με παρασύρει σε σκέψεις και ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μια με πιάνει γλυκιά μελαγχολία για τους μαθητές μας που τελειώνουν και φεύγουν ανοίγοντας τα φτερά τους για αλλού( να’ ναι καλά όπου κι να πάνε και να ακολουθούν το δρόμο της καρδιάς τους) , για τις άδειες αίθουσες , την ησυχία στους διαδρόμους και την αυλή αλλά από την άλλη με κυριεύει κι ένα αίσθημα οργής για τις ευκαιρίες που δεν δόθηκαν , για τις προσπάθειες που δεν έγιναν , για τα μεγάλα λόγια, τις υποσχέσεις , για το σχολείο που για μια ακόμη φορά δεν έπαιξε το ρόλο του, δεν ενέπνευσε, δεν καθοδήγησε , δεν μόρφωσε.
Εδώ και χρόνια βιώνουμε το σταδιακό μαρασμό του δημόσιου σχολείου. Τόσα προγράμματα , τόσες αλλαγές όχι μόνο δεν έχουν κανένα θετικό αποτέλεσμα αλλά οδηγούν σε διάλυση ό,τι έχει απομείνει. Λεφτά μονίμως δεν υπάρχουν, υποδομές που δεν συγχρονίζονται με τις ανάγκες των μαθητών , των εκπαιδευτικών, εκπαιδευτική φιλοσοφία ανύπαρκτη. Προχειρότητες, πειραματισμοί χωρίς ουσία. Το σημερινό σχολείο μοιάζει με ανοικοκύρευτο σπίτι όπου κυριαρχεί η ακαταστασία και η ανοργανωσιά. Εικόνα και ομοίωση του κράτους που το διαχειρίζεται. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο αισθάνομαι ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά. Κάθε χρόνο νομίζω ότι η κατάσταση γίνεται χειρότερη από πριν, αλλά εκείνο που με ενοχλεί πιο πολύ είναι η αδιαφορία γι’ αυτή την κατάσταση. Αδιαφορία που με τη σειρά της οδηγεί στην τελμάτωση και στην απαξίωση του σχολείου ως θεσμού αλλά και των εκπαιδευτικών συγχρόνως. Αντίδραση ουσιαστική δεν υπάρχει, η ανευθυνότητα κυρίαρχο χαρακτηριστικό των υπεύθυνων και στο βάθος όχι φως αλλά σιωπηλή συνενοχή. Όλοι παρακολουθούν τη διάλυση του σχολείου αλλά οι αντιδράσεις άτονες , άτολμες , για «το θεαθήναι» τις περισσότερες φορές, φούσκες που διαλύονται στον αέρα.
Το σχολείο και κυρίως το Λύκειο δεν λειτουργεί. Οι μαθητές δεν το υπολογίζουν. Θεός τους το φροντιστήριο. Αλήθεια πώς παγιώθηκε αυτή η αντίληψη που υποστηρίζει ότι χωρίς φροντιστήριο δεν μπορεί να προοδεύσει κανείς μαθητής; Ποιοι την καλλιέργησαν και ρίζωσε τόσο βαθιά στις συνειδήσεις των μαθητών αλλά και των γονιών τους; Γιατί άραγε δεν έχουν εμπιστοσύνη στο σχολείο; Είναι πολύ λυπηρό το γεγονός που πάρα πολλοί μαθητές δηλώνουν ότι το σχολείο δεν τους προσφέρει απολύτως τίποτε ,ότι αν δεν έπαιρναν απουσίες δεν θα πατούσαν σ’ αυτό, ότι δεν θα μάθαιναν τίποτε αν δεν πήγαιναν φροντιστήριο και εύχονταν το σχολείο να λειτουργούσε όπως το φροντιστήριο. Αυτή η αντίληψη έχει οδηγήσει στη διαμόρφωση μιας αρνητικής στάσης όχι μόνο στα μαθήματα γενικής παιδείας, αλλά ακόμη και σε εκείνα των κατευθύνσεων. Στην Α΄ Λυκείου η κατάσταση λίγο πολύ
« παλεύεται». Από τη Β΄ τάξη όμως αρχίζει ο κατήφορος. Τυπικό ενδιαφέρον μόνο για τα μαθήματα κατεύθυνσης και τίποτε άλλο από τους περισσότερους μαθητές και στην Γ΄ η τέλεια αδιαφορία, η απάθεια σε όλο της το μεγαλείο. Αλαζονεία από τη μεριά των μαθητών και υπερβολική αυτοπεποίθηση γιατί έχουν « βγάλει» την ύλη των Πανελλαδικών πριν ακόμη αρχίσει το σχολείο. Αλλά δεν μπορώ να μην σχολιάσω τη νοοτροπία και την ευθύνη ορισμένων εκπαιδευτικών πάνω σ’ αυτό το θέμα . Γιατί κάποιοι διδάσκοντες θεωρούν δεδομένο ότι από τη στιγμή που οι μαθητές πηγαίνουν στο φροντιστήριο δεν αξίζει να επιμένουν στο κάθε μάθημα και να το διδάσκουν σαν να ήταν η πρώτη φορά ; Είναι τόσο σίγουροι ότι όλα τα παιδιά πηγαίνουν στο φροντιστήριο; Αλλά και να πηγαίνουν , αυτοί δεν οφείλουν να κάνουν τη δουλειά τους κανονικά ; Τι φαύλος κύκλος είναι αυτός που έχει δημιουργηθεί; Το αποτέλεσμα είναι οι περισσότεροι μαθητές της Γ΄τάξης να αδιαφορούν μέσα στην τάξη , να είναι παθητικοί δέκτες και όταν φτάσει ο Μάρτιος να αρχίζουν τις ομαδικές αναχωρήσεις- αποχωρήσεις από το σχολείο κάνοντας χρήση ( κατάχρηση; ) του δικαιώματος των απουσιών για να διαβάσουν στο σπίτι αλλά - και εδώ είναι το παράλογο - την ώρα που κανονικά θα έπρεπε να είναι στο σχολείο, αυτοί βρίσκονται πολλές φορές στο φροντιστήριο ή κάνουν ιδιαίτερο στο σπίτι. Αν αυτό και μόνο δεν δηλώνει την πλήρη αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος , τι άλλο τη δείχνει;
Αυτό το φαινόμενο όμως δεν προβληματίζει τους διάφορους υπεύθυνους ούτε και το Υπουργείο. Το συνήθισαν , « είθισται» λένε. Νομιμοποιούν μια κατάσταση και ουσιαστικά παραδέχονται ότι το σχολείο δεν έχει να προσφέρει τίποτε στους μαθητές λίγο πριν δώσουν εξετάσεις, ούτε οι καθηγητές του σχολείου είναι ικανοί να κάνουν επαναλήψεις , να δώσουν οδηγίες. Αυτή την ικανότητα την έχουν μόνο οι φροντιστάδες και οι ιδιαιτεράδες.!
Και δεν είναι μόνο αυτό, αλλά και όλες αυτές οι απουσίες. Μήπως να μειωνόταν ο αριθμός των απουσιών που δικαιούνται οι μαθητές να κάνουν; Και οι ασθένειες να χρειάζονται δικαιολογητικό από Δημόσιο Νοσοκομείο; Και τι σημαίνει αδικαιολόγητες απουσίες; Πράγματι δεν ξέρω τι να πω. Νομίζω ότι το καθεστώς αυτό επιβάλλεται να αλλάξει αν θέλει η πολιτεία να διασώσει κάτι από την ήδη χαμένη αξιοπρέπεια του δημόσιου σχολείου.
Παρ’όλα αυτά όμως κάποιες φωνές ακούγονται , σύγχρονοι Δον Κιχώτες , ρομαντικοί και ιδεολόγοι . Μπορούν να «επιβιώσουν» μέσα σ’ αυτούς τους δύσκολους και ανταγωνιστικούς καιρούς που ζούμε; Κι όμως μπορούν!
Πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί πασχίζουν να προσφέρουν ό,τι μπορούν , κοπιάζουν , προσπαθούν να εμπνεύσουν μέσα σε αντίξοοες συνθήκες πολλές φορές , ερχόμενοι αντιμέτωποι με μια ισοπεδωτική συμπεριφορά που η ίδια η κοινωνία και η πολιτεία καλλιεργεί και διαχέει σχετικά με το έργο του εκπαιδευτικού, αλλά και το δημόσιο σχολείο. Θέλω να πιστεύω ότι οι μαθητές εκτιμούν την προσπάθεια και το έργο αυτών των εκπαιδευτικών ή τουλάχιστον θα το εκτιμήσουν στο μέλλον όταν θα έχουν ηρεμήσει από τα άγχη που τους καλλιεργούν και θα καταλαγιάσει η σκόνη που σηκώνουν οι Πανελλαδικές εξετάσεις, γιατί τι άλλο επιθυμεί ένας εκπαιδευτικός παρά μόνο ηθική ικανοποίηση για το γεγονός ότι συνέβαλλε στη διαμόρφωση μιας ελεύθερης προσωπικότητας.
Μπορεί ο γιαλός να είναι στραβός , μπορεί και εμείς στραβά να αρμενίζουμε , αλλά μπορούμε ακόμη να οδηγήσουμε το καράβι στην ανοιχτή θάλασσα αρκεί να νοιαζόμαστε γι’ αυτό και να αντιστεκόμαστε στο εύκολο , στο εύπεπτο , στο ισοπεδωτικό. Άλλωστε το δύσκολο έχει γοητεία , το εύκολο το κάνουν όλοι.

Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009

Αλεξανδρομανία

2,300 years later, 'Alexander-mania' grips Macedonia

Το Christian Science Monitor δημοσίευσε πρόσφατα (20 Μαρτίου) ένα ενδιαφέρον άρθρο για ένα νέο φαινόμενο Αλεξανδρομανίας στη γειτονική μας ΦΥΡΟΜ, ιδιαίτερα εν όψει των εκλογών που έγιναν εχτές. Σύμφωνα με τις ειδήσεις του διεθνούς τύπου οι εκλογές έγιναν ομαλά και χωρίς επεισόδια (εκτός από 103 εκλογικά τμήματα που παρέμειναν κλειστά λόγω χιονοπτώσεων), αλλά το φαινόμενο της "Αλεξανδρομανίας" που υποστηρίζεται επίσημα από το κυβερνών κόμμα έχει δημιουργήσει μιαν αν-ιστορική, εθνικιστική και επικίνδυνη υστερία που ίσως οδηγήσει σε ρήξεις και συγκρούσεις μέσα στη ΦΥΡΟΜ. Αυτό που είναι ενδιαφέρον είναι να δούμε πώς σε ένα νέο κρατίδιο όπως η ΦΥΡΟΜ οι εθνικιστές φαλκιδεύουν την ιστορία για να δημιουργήσουν μια πλαστή εθνική ταυτότητα βάζοντας στο "χρονοντούλαπο" της ιστορίας Σλαβους και Οθωμανούς. Μέχρι και τα "ξαδέλφια" τους από το Πακιστάν έφεραν στα Σκόπια!

Διαβάστε όλο το αρθρο εδώ.

Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009

Mάθημα ιστορίας B Λυκείου

Προσπαθώντας να βγάλω άκρη με την ιδιοκτησία γης στα άδυτα του Βυζαντίου αλλά κυρίως στη μπερδεμένη αφήγηση του σχολικού εγχειριδίου της Β'Λυκείου, σύνταξα το παρακάτω χρονοδιάγραμμα, ώστε να φωτιστεί κάπως το θέμα των γαιών, των μικροκαλλιεργητών, δυνατών κτλ.. Ελπίζω να κατάλαβα καλά τα σχολικά βιβλία της Β'γυμνασίου και B'Λυκείου, όπως κι ένα παλιό του Οργανισμού(ΟΕΔΒ του Baynes - Moss). Αν όχι, θα το μάθω απ'τα σχόλιά σας!

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΓΗΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Στο χρονοδιάγραμμα της εξέλιξης της ιδιοκτησίας της γης στο Βυζάντιο, οι ημερομηνίες που ορίζουν τις περιόδους είναι πολύ αβέβαιες και ποτέ δεν επικράτησε απόλυτα καμιά μορφή μεγάλης ή μικρής ιδιοκτησίας έναντι της άλλης.

Πριν τον 6ο αι
Η γη ήταν συγκεντρωμένη στα χέρια των μεγάλων γαιοκτημόνων.

Τον 6ο και 7ο αι
 Η μεγάλη ιδιοκτησία κλονίζεται (ποτέ δεν εξαφανίστηκε εντελώς), λόγω των αβαροσλαβικών επιδρομών.
 Κατάληψη χωραφιών από ακτήμονες και μικροϊδιοκτήτες.
 Θέματα: στρατιωτόπια που κατείχαν αγρότες-στρατιώτες
 Άραβες πλήττουν τον 7ο αι όλες τις αγροτικές δραστηριότητες και γαιοκτησίες.

Τον 8ο αι
 Η σύνθεση της αγροτικής τάξης αλλοιώθηκε λόγω των εσωτερικών μεταναστεύσεων από επαρχία σε επαρχία και των εποικισμών. Οι χωρικοί μετανάστες δεν εξαρτιόταν από τους γαιοκτήμονες.
 Στρατιωτικός χαρακτήρας στη διοίκηση του κράτους, οργάνωση επαρχιακού στρατού (περίπου 60000 κάτοχοι στρατιωτικών γαιών από αναδασμό των μεγάλων τσιφλικιων που είχαν περιέλθει στα χέρια του κράτους)
 Περίοδος εικονομαχίας. Οι Ίσαυροι χτυπάνε τις μεγάλες γαιοκτησίες της εκκλησίας και στηρίζουν τους στρατιώτες- αγρότες

Τέλη 8ου αρχές 9ου
 Μεγάλοι γαιοκτήμονες καταφεύγουν στην Κωνσταντινούπολη για να ενωθούν με την παλατιανή αριστοκρατία και να αποτελέσουν τη νέα αριστοκρατία αξιωμάτων.
 Κακώσεις Νικηφόρου, οι οποίες θίγουν κυρίως τους πλούσιους και την εκκλησιαστική γαιοκτησία. Επίσης καθιέρωση συλλογικής ευθύνης της κοινότητας του χωριού για την καταβολή φόρων. Αυτό όμως όπως θα αποδειχτεί εκ των υστέρων, συντέλεσε στην εξαθλίωση των ελεύθερων μικρών καλλιεργητών, οι οποίοι αναγκάζονταν ή να γίνουν δουλοπάροικοι εκχωρώντας το χωράφι τους* στους Δυνατούς, ή να μεταναστεύσουν σε κάποια πόλη. (*Έτσι δημιουργήθηκαν τα χωρία ή προάστια = οι γαίες των Δυνατών).

Τον 9ο αι
 Οικονομική άνθιση (βασιλεία Θεόφιλου). Αφθονία πολύτιμων μετάλλων, άνοδος τιμών προϊόντων, αλλά και γεωργικών προϊόντων. Η γεωργία γίνεται επικερδής, ενώ τα κέρδη από τις συντεχνίες ήταν περιορισμένα λόγω των συστημάτων και του κρατικού ελέγχου.
 Ενισχύεται η μεγάλη ιδιοκτησία.. Οι Δυνατοί ασκούν βία τρομοκρατούν, καταπιέζουν τους μικροϊδιοκτήτες των οποίων οι φόροι αυξάνονται. Συνεχίζεται η εθελούσια (δουλο)παροικία εγκαταλείποντας την ελευθερία τους/ ανεξαρτησία και περιουσία ή η αναζήτηση καλύτερης τύχης στις πόλεις εγκαταλείποντας το χωράφι τους και στρεφόμενοι στα αστικά επαγγέλματα.
 Οι Δυνατοί επιδιώκουν : α) να κάνουν δική τους τη γη των φτωχών
β) να αποσπάσουν οικονομικά προνόμια
γ) να κατακτήσουν την πολιτική εξουσία
 Επίσης οι Δυνατοί ζούνε με χλιδή έχοντας έσοδα από τα κτήματά τους αλλά και τους μισθούς από τα αξιώματα που κατείχαν. Απ’την άλλη δε φρόντιζαν καθόλου να βελτιώσουν τις συνθήκες παραγωγής στα κτήματά τους. Το τελευταίο οδήγησε και σε κάποια στασιμότητα της γεωργικής παραγωγής αργότερα
 Στην επιδείνωση της θέσης των μικροϊδιοκτητών συντέλεσε και η αποτυχία της επανάστασης του Θωμά του Σλάβου.

Τον 10ο αι
Αγώνας κατά των αριστοκρατών γαιοκτημόνων από τους αυτοκράτορες της μακεδονικής δυναστείας.
 Στρατιωτικοί λόγοι: Αν τα στρατιωτικά αγροκτήματα χάνονταν σε όφελος των μεγάλων ιδιωτικών αγροκτημάτων, τότε το κράτος θα αναγκαζόταν να διατηρεί μισθοφορικό στρατό, ο οποίος θα ήταν δαπανηρός και αμφίβολης μαχητικότητας.
 Πολιτικοί λόγοι: Οι μεγάλοι ιδιοκτήτες γης, έχοντας πια γίνει αρκετά «φεουδαρχικοί» άρχισαν να έχουν αξιώσεις στον αυτοκρατορικό θρόνο.
 Οικονομικοί λόγοι: Ήταν πιο εύκολο για το βυζαντινό κράτος να δασμολογεί τους μικροϊδιοκτήτες απ’ό,τι τους μεγάλους, οι οποίοι λόγω της κοινωνικής τους θέσης απέφευγαν την καταβολή των οικονομικών εισφορών…
Οι Μακεδόνες αυτοκράτορες πέτυχαν:
 Να προτιμώνται ως αγοραστές της κοινοτικής γης οι γείτονες και συγγενείς του πωλητή.
 Να αποδίδονται αναδρομικά στους φτωχούς ιδιοκτήτες τα χωράφια που τους είχαν πάρει οι Δυνατοί.
 Να απαγορεύεται η αγοραπωλησία στρατιωτικών κτημάτων.
 Να περιοριστεί η αύξηση της εκκλησιαστικής περιουσίας.
 Να πληρώνουν οι Δυνατοί το φόρο των φτωχών του χωριού-κοινότητας: «αλληλέγγυον» (Βασίλειος ο Β΄)
Αμεσες συνέπειες:
 Ισχυροποίηση του ρόλου του αυτοκράτορα
 Ελεύθεροι γεωργοί έγιναν κύρια πηγή εσόδων
 Προστασία των στρατιωτικών κτημάτων και εξοικονόμηση εξόδων

Επίσης από τα μέσα του 10ου αι και μετά, αναπτύχθηκε η αστική οικονομία σε βάρος της αγροτικής: αναβίωσε το εξωτερικό εμπόριο, αυξάνεται ο αριθμός απασχολούμενων στη βιοτεχνία, στα λιμάνια, δημιουργούνται νέα αστικά επαγγέλματα και έτσι αρχίζει και διαμορφώνεται μια εμποροβιοτεχνική τάξη στο Βυζάντιο, η ανερχόμενη αστική τάξη, η οποία στα μέσα του 11ου αι, απέκτησε δύναμη και υποκινούσε κινήματα κατά των ευγενών.


Τον 11ο και 12ο αι
 Οι ανίσχυροι Διάδοχοι του Βασιλείου του Β΄ και εν μέρει οι Κομνηνοί, εγκατέλειψαν τη μάχη κατά των Δυνατών. Ήταν αυτοκράτορες που είτε προέρχονταν από την αριστοκρατία, είτε εξαρτιόνταν από την τάξη αυτή. Οι Δυνατοί, δηλ. οι γαιοκτήμονες και η νέα τάξη των ανώτερων κληρικών είχαν τόση δύναμη, ώστε πήραν στα χέρια τους την διακυβέρνηση του κράτους.


Τον 11ο αι οι Διάδοχοι των Μακεδόνων:
 Κατάργησαν τα μέτρα που είχαν κατορθώσει να εφαρμόσουν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες και φυσικά και το αλληλέγγυο. Οι μεγαλογαιοκτήμονες απορρόφησαν τα κτήματα των μικρών και ισχυροποιήθηκαν και πάλι.
 Κωνσταντίνος ο Μονομάχος: οι Δυνατοί εξαιρέθηκαν απ΄τη φορολογία, απέκτησαν σημαντικές δικαστικές και διοικητικές δικαιοδοσίες. Οι γεωργοί καταπιέζονται από την εκμίσθωση των φόρων σε ιδιώτες.

Τον 12ο αι οι Κομνηνοί
 Θέλησαν να θωρακίσουν την αυτοκρατορία και να ανορθώσουν το κράτος στηριζόμενοι στις αριστοκρατικές οικογένειες αστών και στρατιωτικών, εφαρμόζοντας το θεσμό της πρόνοιας, σε αντίθεση με τους Ισαύρους που είχαν στηριχθεί στις λαϊκές μάζες και τους στρατίώτες- αγρότες , αλλά και στους Μακεδόνες , οι οποίοι προστάτευσαν με διάφορα μέτρα το λαό και τους μικροϊδιοκτήτες γης από τις αυθαιρεσίες των Δυνατών.
 Ακολούθησαν το παράδειγμα της Δύσης και εγκατέλειψαν το σύστημα των στρατιωτικών γαιών αντικαθιστώντας το με το ημιφεουδαρχικό* σύστημα των προνοιών.
 Πρόνοια ήταν τα φέουδα ,τιμάρια, δηλ. εκτάσεις γης (μαζί με τους γεωργούς που τις καλλιεργούσαν), που παρέχονταν σε κάποιους (σε ισχυρές οικογένειες), μαζί με το δικαίωμα είσπραξης φόρων, με αντάλλαγμα τις στρατιωτικές τους υπηρεσίες. Επρόκειτο για αυτόνομες περιοχές, που όμως παρέμεναν ιδιοκτησία του κράτους και άρα δεν κληροδοτούνταν στους απογόνους.
Είναι σαφές ότι με το θεσμό της Πρόνοιας, αρχίζει ο εκφεουδαλισμός της βυζαντινής κοινωνίας, αλλά αξίζει να σημειώσουμε τις ομοιότητες με τη φεουδαρχία στη Δύση, όπως και κάποιες βασικές διαφορές του.
Ομοιότητες:• προνοιάριοι –φεουδάρχες. • Κατοχή γης μαζί με παροίκους και είσπραξη φόρων. • Εκμετάλλευση χωρικών. • Μείωση ισχύος του αυτοκράτορα. • Σχετική αυτονομία γης.
Διαφορές: • πρόνοια παρέμενε ιδιοκτησία κρατους και όχι προνοιάριου γιαυτό και δεν κληρονομούταν. VS Δύση. • Δεν υπήρχε σχέση υποτέλειας –προστασίας όπως στους φεουδάρχες της Δύσης και στους υποτελείς τους ,ούτε και η ιεραρχία, βασιλιάς-φεουδαρχης-υποτελής. • Ο προνοιάριος πολεμά για το κράτος και όχι για κάποιο πρόσωπο. •Η φεουδαρχία στη Δύση έχει τις απαρχές της στα ρωμαϊκά latifundia, εκτάσεις που παραχωρούσε η Ρώμη στους απόμαχους στρατιώτες της, άκμασε στη Γαλλία τον 8ο αι κ εξ. με τον Καρλομάγνο (ως πολιτικό –στρατιωτικό –κοινωνικό –οικονομικό σύστημα), για να αρχίζει να παρακμάζει ως οικονομικό σύστημα μετά τον 13ο- αι με την εμφάνιση της αστικής τάξης, διατηρήθηκε ως κοινωνικό ές;τον 15ο, για να εξαλειφθεί τελείως με τη γαλλική επανάσταση.
 Ο Αλέξιος ο Α’επέβαλε στους αγρότες νέους φόρους που έφταναν το 23% του κύριου φόρου, σε εισφορές και σε είδος. Αυτή η δημοσιονομική πολιτική φυσικά επιβάρυνε κι άλλο τους αγρότες.
 Ο Μανουήλ ο Α’ επέκτεινε το θεσμό των προνοιών, παραχωρώντας γόνιμα χωράφια και φορολογούμενους σε «άξεστους, άπληστους ανίκανους και απολίτιστους»,κατά τον Χωνιάτη, ανθρώπους, έτσι ώστε και οι κατώτερες αγροτικές τάξεις να υποφέρουν αλλά και ο στρατός να διαλυθεί

Κυριακή 15 Μαρτίου 2009

Σχετικά με το διάλογο για την παιδεία

Αυτές τις μέρες ξεκίνησε ο διάλογος (;) για την παιδεία. Ακούγονται και υποστηρίζονται διάφορες απόψεις και οι περισσότερες έχουν ως αφετηρία το Λύκειο και τον τρόπο εισαγωγής στα ΑΕΙ.
Η ταπεινή μου γνώμη είναι ότι και πάλι η συζήτηση αρχίζει από λάθος βάση και με λάθος θέμα-προσανατολισμό, διότι αυτά είναι προβλήματα που βρίσκονται στην κορυφή του βουνού. Για να φτάσουμε εκεί όμως καλό είναι να ξεκινήσουμε από τη βάση του βουνού.
Το εκπαιδευτικό σύστημα θέλει ριζική ανατροπή, αρχής γενομένης από το...Νηπιαγωγείο.
Το θέμα δεν είναι απλά τεχνικό, δηλαδή αν θα υπάρχουν εξετάσεις για την εισαγωή στα ΑΕΙ ή πώς οι μαθητές θα παίρνουν απολυτήριο. Είναι θέμα ουσίας , δηλαδή παιδείας και όχι μόνο εκπαίδευσης.
Εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα , αποτελμάτωση, αμάθεια, λειτουργικός αναλφαβητισμός, αδιέξοδο, το ζητούμενο είναι να μπει κάποτε το μαχαίρι στο κόκαλο και να υπάρξει προβληματισμός και συγκεκριμένες , εφαρμόσιμες προτάσεις σχετικά με το τι σχολείο θέλουμε και πώς θα το κτίσουμε . Με ποιο τρόπο θα πεισθεί η ελληνική οικογένεια, οι γονείς, τα παιδιά , οι δάσκαλοι ότι πρώτα και κύρια πρέπει να ενδιαφερθούν για την ουσία του σχολείου, την ουσιαστική μόρφωση που θα είναι ικανή να καλλιεργεί και να διαμορφώνει προσωπικότητες . Και αναφέρομαι σ' αυτούς πρωτίστως και όχι στην πολιτεία γιατί αυτοί είναι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι και κάποτε πρέπει να ξεσηκωθούν, να διαμαρτυρηθούν για την παρεχόμενη μόρφωση στα παιδιά τους και τις φοβερές ελλείψεις του δημόσιου σχολείου. Η πολιτεία έχει άλλα καθήκοντα και πρώτα και κύρια τις γενναίες χρηματοδοτήσεις, τις επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών , τον εκσυγχρονισμό των σχολικών κτιρίων κ.α.
Το πρόβλημα λοιπόν είναι πώς να ξεβολέψεις όλον αυτόν τον κόσμο και να τον πείσεις ότι αν και ξοδεύει τεράστια ποσά για τα παιδιά του στην ουσία έχει εγκλωβιστεί μέσα σ'ένα φαύλο κύκλο και ότι θα πρέπει να αγωνιστεί πολύ για να μπορέσει κάποτε να βγει. Πώς θα καταπολεμήσει τις αδυναμίες του σχολείου, την αδιαφορία της πολιτείας, την παραπαιδεία των φροντιστηρίων και των ιδιαιτεράδων;Ποιοι θα συγκρουστούν με τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα; Πώς να πεισθεί ότι δεν χρειάζεται να καταδυναστεύονται τα παιδιά, αλλά να αγαπήσουν το σχολείο , να μην το ταυτίζουν με το τρέξιμο, την έλλειψη ελεύθερου χρόνου, το φροντιστήριο, την παπαγαλία, την άχρηστη γνώση;
Πώς θα καταπολεμηθεί η κακή νοοτροπία, η εύκολη λύση , η αμάθεια; Πώς θα καλλιεργηθεί η αγάπη για το διάβασμα, τη δημιουργική δουλειά για να μην πηγαίνουν οι κόποι χαμένοι;
Η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια είναι μία πτυχή του προβλήματος και όχι όλο το πρόβλημα. Δεν ενδιαφέρει άλλωστε ποιοι θα εισαχθούν στα ΑΕΙ αρκεί να μπουν , να πάρουν το χαρτί και μετά βλέπουμε,; Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα δεν υπάρχουν ή δεν ενδιαφέρονται να υπάρξουν άλλοι τομείς εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης , μόνο το Πανεπιστήμιο μας έμεινε πανάκεια για όλα τα προβλήματα ;
Τελικά αυτή η γενιά από τα γενοφάσκια της τρέχει ή την τρέχουν στα φροντιστήρια. Φροντιστήριο για τις ξένες γλώσσες , τους υπολογιστές, τα καινούρια βιβλία που δεν κατανοούν, την εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, την, αποφοίτηση από το Πανεπιστήμιο, τις εξετάσιες του ΑΣΕΠ και το αποτέλεσμα ποιο είναι;
Επομένως όσα σχέδια και να προταθούν αν δεν ξεκινήσουν από την βασική εκπαίδευση και δεν συνδυαστούν με την αλλαγή της νοοτροπίας όλων των εμπλεκομένων αλλά και με την πολύ μεγάλη χρηματοδότηση της παιδείας, την υποδομή και την καλή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων , πάλι θα καταλήξουν εκεί που κατέληξαν και τα προηγούμενα, δηλαδή στην ακόμη μεγαλύτερη υποβάθμιση του εκπαιδευτικού ζητήματος και της παιδείας γενικότερα.

Τετάρτη 11 Φεβρουαρίου 2009

Μαγική βιβλιοθήκη

Διαβάζοντας την ανάρτηση του Τραϊανού για τις πιο ωραίες βιβλιοθήκες μου ήρθε στο νου το βιβλίο :" Η μαγική βιβλιοθήκη" των Γιοστέιν Γκάαρντερ(Ο κόσμος της Σοφίας) και Κλάους Χαγκερούπ, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα 2002. Πρόκειται για ένα φανταστικό ταξίδι στον κόσμο των βιβλίων και της λογοτεχνίας με μορφή αστυνομικού μυθιστορήματος.
Επίσης "Η χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα" του Δημήτρη Μαμαλούκα , Εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2007, αλλά και το " Στις όχθες της Σοφίας" του Derek Adie Flower, Εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2002(σχετικά με την αρχαία βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας)

Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2009

Ας αναρωτηθούμε, σε καθημερινά πράγματα, πόσο δίκιο μπορεί να είχε ο Russell;

Το πρόβλημα αυτού του κόσμου είναι ότι οι ανόητοι είναι πάντοτε υπερβολικά βέβαιοι και οι έξυπνοι γεμάτοι αμφιβολίες.

(Τhe trouble with the world is that the stupid are cocksure and the intelligent are full of doubt.)

Bertrand Russell

Δευτέρα 9 Φεβρουαρίου 2009

Οι πιο όμορφες βιβλιοθήκες στον Δυτικό κόσμο


Πριν από μερικές ώρες ένας συνάδελφος προώθησε τη διεύθυνση αυτού του ιστοχώρου που περιλαμβάνει συναρπαστικές φωτογραφίες από τις πιο καλλιτεχνικά διακοσμημένες βιβλιοθήκες σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Στην εποχή της καλπάζουσας ψηφιακής τεχνολογίας και της ελεύθερης και άμεσης πρόσβασης στα δεδομένα και την γνώση αξίζει να αναρωτηθούμε αν οι μελλοντικές γενιές μαθητών, φοιτητών, δασκάλων και ερευνητών θα γνωρίζουν καν την ύπαρξη αυτών των χώρων που επί αιώνες αποτελούσαν τα κέντρα παραγωγής και συντήρησης της γνώσης και της έρευνας. Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με το δικαίωμα της άμεσης και δημοκρατικής πρόσβασης (για όλους) στα δεδομένα της σύγχρονης έρευνας μέσω τεχνολογίας (εξάλλου είμαι ένας από τους πρώτους "δημιουργούς" στον χώρο μου), αλλά φοβάμαι ότι στο μέλλον, όταν όλη η γνώση θα φτάνει στον χρήστη μέσω καλωδίων και οθόνης, θα χαθεί ένα σημαντικό κομμάτι από την ιστορία της διάδοσης της γνώσης καθώς και η άμεση εμπειρία αυτών των "ναών" της γνώσης και της καλλιτεχνίας.
Και για να πάρουμε μία γεύση από τους καλπάζοντες ρυθμούς των αλλαγών που συντελούνται τα τελευταία χρόνια στην τεχνολογία και τον άνθρωπο, αξίζει να δείτε αυτό. Μπορεί να σας αναστατώσει, αλλά είναι η πραγματικότητα που ζούμε, δημιουργούμε και θα την κληροδοτήσουμε στις μελλοντικές γενιές.

Σάββατο 24 Ιανουαρίου 2009

Ελληνική ραδιοφωνία

Το ραδιόφωνο είναι το αγαπημένο μου μέσο. Ιδιαίτερα αγαπημένο όμως είναι το Δεύτερο πρόγραμμα. Κανείς στο σπίτι δεν τολμά να αλλάξει σταθμό τουλάχιστον στο ραδιοφωνάκι μου. Γιατί μου ήρθε τώρα να γράψω για το ραδιόφωνο; Μα επειδή ακούω καθημερινά για τα αφιερώματα που γίνονται εξ αιτίας του εορτασμού των 70 χρόνων της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Με πιάνει νοσταλγία, γιατί μου έρχονται στο νου σκηνές από τα παιδικά και μετέπειτα χρόνια.
Με το Δεύτερο μεγάλωσα, μορφώθηκα , άνοιξε ο ορίζοντας μου. Μπορεί το χωριό μου να είναι 50χλμ. έξω από την Αθήνα , αλλά η πρόσβαση στη γνώση εκείνα τα χρόνια ήταν πολύ δύσκολη. Τι να πρωτοθυμηθώ; Την εκπομπή της θείας - Λένας ενώ ήμουν ακόμη πιτσιρίκι; Αυτή ήταν και η αιτία σε ηλικία 9 ετών να πείσω τον πατέρα μου να μου αγοράσει την Εγκυκλοπαίδεια της Αντιγόνης Μεταξά που διάβασα μέχρι και την τελευταία σελίδα του τελευταίου τόμου. Το θέατρο στο ραδιόφωνο; Τα τραγούδια που παρουσίαζαν οι δισκογραφικές εταιρείες; Ακόμη και τώρα αντηχεί στο μυαλό μου το μουσικό σήμα της Λύρας. Τις φωνές των Παπαστεφάνου, Πετρίδη; Ή τις πρωϊνές εκπομπές σε συνέχειες όπως " Το σπίτι των ανέμων" . Αντηχούσε όλη η αυλή. Το ραδιόφωνο στην αυλή πάνω σ'ένα παράθυρο , η μάνα μου να πλένει στη σκάφη , η γειτονιά σε αναβρασμό, κόσμος να μπαίνει να βγαίνει -κυρίως γυναίκες- άλλη για καφέ, άλλη για κουβέντα, αγωνία για τις περιπέτειες του δικηγόρου Λαμπίρη. Αλλά και πολύ αργότερα όλο το διάβασμα του σχολείου , των εισαγωγικών εξετάσεων παρέα με το ραδιόφωνο πάνω από το κεφάλι μου. Και λίγο μετά Τρίτο πρόγραμμα και " Λιλιπούπολη".
Κι ύστερα η γοητεία της λογοτεχνίας . Μύηση ! Αξέχαστες ακροάσεις αναγνώσεων από σημαντικούς ηθοποιούς . Μου άρεσε να ψάχνω στα βιβλιοπωλεία τα βιβλία αυτά. Η φωνή της Μάρθας Βούρτση (αν θυμάμαι καλά ) να διαβάζει τη "Μάνα " της Έλεν Καρλάυλ. Συγκλονιστικό!
Από τις ραδιοφωνικές εκπομπές πάντα έπαιρνα ιδέες για εκδηλώσεις και πάντα υπήρχε μία κασέτα μέσα στο ραδιοκασετόφωνο στην οποία έγραφα ό, τι θεωρούσα ενδιαφέρον. Έτσι βρέθηκα να έχω πολλά σπάνια τραγούδια που ηχογραφούσα αλλά και διάφορα αφιερώματα. Ανάμεσα σ'αυτές τις εκπομπές και μία για τον Οδυσσέα Ελύτη που μας βοήθησε πάρα πολύ ως μαθητές στην οργάνωση μιας εκδήλωσης στο σχολείο το 1978 και ήταν ολόκληρη αφιερωμένη στο " 'Αξιον Εστί"
Τι χρόνια κι εκείνα ! Διψούσαμε να μάθουμε , είχαμε ανησυχίες , απορίες, προβληματισμούς και το ραδιόφωνο ήταν πάντα ένα εργαλείο που βοηθούσε να ανιχνεύσουμε τον κόσμο. Και όχι μόνο τότε αλλά ακόμη και σήμερα που η πληροφόρηση είναι καταιγιστική και τα μέσα πολλά και εξελιγμένα το καλό ραδιόφωνο εξακολουθεί να είναι παρέα , να είναι δάσκαλος.
Για μένα βέβαια ένας είναι ο σταθμός, το Δεύτερο !
Γι' αυτό " Βάλε το δεύτερο σε χρόνο ελεύθερο....."

Δευτέρα 19 Ιανουαρίου 2009

Για την παιδεία

Αναδημοσιεύω την πρόταση του συναδέλφου Μιχάλη Ράπτη δίνοντας μία ευκαιρία να συζητήσουμε μεταξύ μας

ΕΝΑ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Αν θεωρήσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα ως έναν ιστό με συγκεκριμένη δομή και προσανατολισμό, τα κύτταρα του είναι οι σχολικές μονάδες και πυρήνες τους οι Δάσκαλοι.

Η ανάπτυξη των παιδιών μας συνδέεται στενά με το Σχολείο. Οι γνώσεις που αποκτούν, η ψυχική και πνευματική τους καλλιέργεια , διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό σε κάποιο Σχολείο, από κάποιο φωτισμένο Δάσκαλο.

Γράφονται και λέγονται από ανθρώπους του πνεύματος και της παιδείας πολλά ενδιαφέροντα σχετικά με την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος .

· Είναι πράγματι αναγκαίο ένα ποιοτικό άλμα στην εκπαίδευση.

  • Η καλύτερη επένδυση για το μέλλον κάθε χώρας είναι η επένδυση στην γνώση.

  • Το εκπαιδευτικό σύστημα μπορεί και πρέπει να λειτουργεί υπέρ της ανάπτυξης, της κοινωνικής συνοχής και της αναδιανομής του πλούτου.

  • Η εκπαίδευση πρέπει να έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα, να στηρίζεται στα ιδανικά της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, να παρέχει μόρφωση υψηλής στάθμης, να εγγυάται ίσες ευκαιρίες για όλους, να συνδέεται με την απασχόληση και τις ραγδαίες μεταβολές που συντελούνται.

  • Το εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να δημιουργεί συνειδητοποιημένους, ελεύθερα σκεπτόμενους πολίτες με ευαισθησίες για τον άνθρωπο, τον πολιτισμό και το περιβάλλον.

Κανένα σύστημα ωστόσο δεν πρόκειται να πετύχει το στόχο του χωρίς αναβαθμισμένες Σχολικές Μονάδες και σπουδαίους διδάσκοντες.

Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην εκπαίδευση, και αναφέρομαι ειδικότερα στη Β/θμια, είναι φανερή η αναγκαιότητα μιας μικρής ή μεγαλύτερης μεταρρύθμισης.

  • Μία πραγματικά τολμηρή εκπαιδευτική μεταρρύθμιση είναι δυσκολότερο να επιχειρηθεί και να πετύχει από οποιονδήποτε άλλο τομέα πολιτικής , δεδομένου ότι η αδράνεια στην εκπαίδευση είναι εντονότερη.

  • Ο στόχος της μεταρρύθμισης πρέπει να είναι η διασφάλιση υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης ώστε οι νέοι στην κρίσιμη ηλικία από τα δεκατρία ως τα δεκαοχτώ τους χρόνια :

να αποκτήσουν κλασική παιδεία

να αναδείξουν τις ιδιαίτερες ικανότητες και δεξιότητες τους

να κτίσουν το απαραίτητο γνωστικό περιεχόμενο για την ομαλή

μετάβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

  • Ασφαλές κριτήριο για την επιτυχία της θα είναι η αποδοχή από το σύνολο της κοινωνίας ή έστω απ’ το μεγαλύτερο μέρος αυτής.

Με βάση τις ανωτέρω παραδοχές ορισμένες αλλαγές θεωρούνται θεμελιακές για την επιτυχία του εγχειρήματος.

Η Σχολική στέγη είναι η βάση για κάθε εκπαιδευτικό μοντέλο. Σχολεία καλαίσθητα, οικοδομικά άρτια, που θα διαθέτουν κλειστό γυμναστήριο, εργαστήρια φυσικών επιστημών και ηλεκτρονικών υπολογιστών, πλήρη βιβλιοθήκη και αίθουσα εκδηλώσεων

Αναμόρφωση του αναλυτικού προγράμματος σπουδών με κριτήριο τις σύγχρονες παιδαγωγικές και επιστημονικές εξελίξεις. Το είδος των μαθημάτων , οι ώρες διδασκαλίας του καθενός , η χρήση της διαθεματικότητας και της ευέλικτης ζώνης μπορούν να συμβάλουν στην ποιοτική αναβάθμισή του.

Καλογραμμένα βιβλία που θα διευκολύνουν το μαθητή στη μελέτη και εκμάθηση του περιεχομένου και θα καλλιεργούν ταυτόχρονα την κριτική του σκέψη.

Στο τέλος της τρίτης τάξης του Γυμνασίου και με κρατική ευθύνη να πιστοποιείται η εκμάθηση μιας τουλάχιστον ξένης γλώσσας και η χρήση Ηλεκτρονικών Υπολογιστών.

Η Διοίκηση του Σχολείου αποκτά ιδιαίτερη αξία και επομένως η επιλογή των διευθυντών επιβάλλεται να γίνεται με απόλυτα αξιολογικά κριτήρια. Απαραίτητη θεωρείται επίσης μια ταχύρυθμη επιμόρφωση πριν από την ανάληψη των καθηκόντων Ο διδάσκων καθηγητής αποτελεί κεντρικό πρόσωπο της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Θα αξιολογείται τακτικά και είναι αναγκαία η μετεκπαίδευση στις νέες διδακτικές μεθόδους και η επανεκπαίδευση στα νέα δεδομένα της επιστήμης και στη χρήση νέων τεχνολογιών στη διδασκαλία.

Μετά τη λήξη των μαθημάτων και αφού μεσολαβήσει ημίωρο διάλειμμα να καθιερωθεί ζώνη τριών ωρών ενισχυτικής διδασκαλίας και ανάπτυξης δεξιοτήτων, υποχρεωτική για όλους τους μαθητές.

ΔΟΜΗ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΊΔΕΥΣΗ

Η Α και Β τάξη θα είναι ενιαία για όλους τους μαθητές. Θα διδάσκονται κοινά μαθήματα π.χ. Αρχαία Ελληνικά, Λογοτεχνία, Φυσική, Μαθηματικά, Οικονομία αλλά και επιλεγόμενα π.χ. Ξένη Γλώσσα, Ιστορία της Τέχνης, Πληροφορική .

Οι προαγωγικές εξετάσεις θα είναι περιφερειακές. Σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης θα συστήνεται εξεταστική επιτροπή υπεύθυνη για την επιλογή των θεμάτων που θα είναι ίδια για όλα τα Λύκεια της αντίστοιχης Περιφέρειας. Τα θέματα θα επιλέγονται από κεντρική Πανελλήνια τράπεζα θεμάτων την οποία θα οργανώσει το Υπουργείο Παιδείας σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Ειδικό σώμα βαθμολογητών που θα συγκροτείται κατά νομό θα έχει την ευθύνη της διόρθωσης και βαθμολόγησης των γραπτών.

Η Γ τάξη θα διαχωρίζεται σε δύο κύκλους, τον θεωρητικό και τον θετικό. Θα διδάσκονται ορισμένα κοινά μαθήματα π.χ. Λογοτεχνία, Ιστορία και τα υπόλοιπα θα είναι μαθήματα αντίστοιχα της κατεύθυνσης σπουδών. Τόσο οι πρωινές διδασκαλίες όσο και οι ενισχυτική ζώνη θα δημιουργήσουν στους μαθητές γνωστικό υπόβαθρο ικανό για την συνέχιση των σπουδών στα Πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ.

Οι Απολυτήριες εξετάσεις θα γίνονται με τον ίδιο τρόπο όπως οι προαγωγικές των προηγούμενων τάξεων. Με τον τρόπο αυτό θα αποκτούν το απολυτήριο του λυκείου που μπορεί να ονομασθεί Εθνικό Απολυτήριο.

Η εισαγωγή σε σχολές της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης θα γίνεται με βάση τους βαθμούς προκαθορισμένων μαθημάτων και των τριών τάξεων του Λυκείου. Για παράδειγμα στο Πολυτεχνείο θα εισάγονται μαθητές με βαθμολογία που θα προκύπτει από τα Μαθηματικά, τη Φυσική και τη Χημεία των τριών τάξεων, αφού οι βαθμοί πολλαπλασιαστούν με κατάλληλους συντελεστές καθώς και από τη Νεοελληνική Γλώσσα της Γ τάξης.

Οι απόφοιτοι θα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώνουν τη βαθμολογία τους συμμετέχοντας όσες φορές θέλουν στις εξετάσεις του Ιουνίου.

Η παραπάνω πρότασή αποβλέπει στην πραγματική αναβάθμιση και αυτονομία του Γυμνασίου και κυρίως του Λυκείου . Οδηγεί σ’ ένα αξιόπιστο ελκυστικό Σχολείο που θα ανταποκρίνεται πλήρως στις σύγχρονες απαιτήσεις. Η επέκταση του ωραρίου με την ζώνη ενισχυτικής διδασκαλίας απαλλάσσει κατά μεγάλο μέρος από την υποχρέωση των φροντιστηρίων και απαλείφει τον ταξικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Μπορούν επίσης να απορροφηθούν αξιόλογοι εκπαιδευτικοί που εργάζονται στον ιδιωτικό χώρο. Η εισαγωγή σε Σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης καθορίζεται από τη συνολική διαδρομή του μαθητή στις τάξεις του Λυκείου και αυτό δημιουργεί κίνητρο για το μαθητή αλλά και αναγνώριση της προσπάθειάς του.

Για την πετυχημένη εφαρμογή του προγράμματος που περιγράφεται απαιτούνται τρεις βασικές προϋποθέσεις:

  • Tαυτόχρονη παράλληλη αναβάθμιση της λεγόμενης τεχνικής εκπαίδευσης.

  • Σημαντική αύξηση στα κονδύλια για την παιδεία.

  • Εθνική συμφωνία, των κομμάτων, της εκπαιδευτικής και μαθητικής κοινότητας των συλλόγων γονέων και κηδεμόνων.

Στη χώρα μας, όπου σχεδόν όλα υπολειτουργούν και η μετριότητα κυριαρχεί στις κρατικές και κοινωνικές υπηρεσίες ας ανοίξουμε ένα παράθυρο αισιοδοξίας για ένα καλύτερο μέλλον.

Επειδή για δεκαετίες έχει διαμορφωθεί ένα ιδιόμορφο βόλεμα και ένα πλέγμα συμφερόντων θα χρειαστούν ρήξεις, πιθανόν και συγκρούσεις.

Είμαι απόλυτα βέβαιος πως αξίζει τον κόπο.

Μιχάλης Ράπτης καθηγητής Φυσικής
στο ΓΕΛ Ανατολής Ιωαννίνων
Ο Μ.Ρ. διετέλεσε την περίοδο 2002-2006
Αιρετός εκπρόσωπος των καθηγητών
Στο Π.Υ.Σ.Δ.Ε. Ιωαννίνων

Σάββατο 17 Ιανουαρίου 2009

Μία διαφορετική προσέγγιση

Τα Αρχαία Ελληνικά δεν είναι και το αγαπημένο μάθημα των μαθητών (των περισσότερων). Δυστυχώς ή ευτυχώς είναι μεγάλο θέμα και χρειάζεται πολλή συζήτηση. Πάντα αισθάνομαι να βρίσκομαι στο εδώλιο και να απολογούμαι για την αξία του μαθήματος. Προσπαθώ να ξεφύγω από τα γραμματικοσυντακτικά, να τα δω μόνο ως μέσο προσέγγισης του κειμένου και όπου μπορώ να δώσω κάτι διαφορετικό. Λίγο ψάξιμο χρειάζεται και νομίζω ότι τα παιδιά δεν μένουν αδιάφορα. Έτσι στα Αρχαία Ελληνικά της Α΄Λυκείου και στην ενότητα που αφορά στις συνέπειες της ήττας των Αθηναίων στους Αιγός ποταμούς και στη επιβολή της Τυραννίας των Τριάκοντα σκέφτηκα να μιλήσω για πιο σύγχρονες εποχές και να επεκταθώ στη Χούντα του 1967 . Τη βοήθεια μου την έδωσε ένα ποίημα του Γιάννη Ρίτσου :
Γιάννης Ρίτσος: Επαναλήψεις Β΄

Μετά την ήττα

Ύστερα απ’ την πανωλεθρία των Αθηναίων στους Αιγός Ποταμούς,
και λίγο αργότερα
μετά την τελική μας ήττα , - πάνε πια οι ελεύθερες κουβέντες μας ,
πάει κι η Περίκλεια αίγλη,
η άνθηση των Τεχνών, τα Γυμναστήρια και τα Συμπόσια των σοφών μας. Τώρα
βαριά σιωπή στην Αγορά και κατήφεια, κι η ασυδοσία
των Τριάντα Τυράννων.
Τα πάντα (και τα πιο δικά μας) γίνονται ερήμην μας, χωρίς
καθόλου
τη δυνατότητα μιας κάποιας προσφυγής, μιας υπεράσπισης ή απολογίας,
μιας έστω τυπικής διαμαρτυρίας. Στη φωτιά τα χαρτιά και τα βιβλία μας
κι η τιμή της πατρίδας στα σκουπίδια. Κι αν γινόταν ποτέ να
μας επέτρεπαν
να φέρουμε για μάρτυρα κάποιον παλιό μας φίλο, αυτός δε θα
δεχόταν από φόβο
μήπως και πάθει τα δικά μας – με το δίκιο του ο άνθρωπος.
Γι’ αυτό
καλά είναι εδώ, - μπορεί και ν’ αποχτήσουμε μια νέα επαφή
με τη φύση
κοιτώντας πίσω από το σύρμα ένα κομμάτι θάλασσα , τις
πέτρες, τα χορτάρια,
ή κάποιο σύννεφο στο λιόγερμα, βαθύ, βιολετί, συγκινημένο. Κι
ίσως
μια μέρα να βρεθεί ένας νέος Κίμωνας, μυστικά οδηγημένος
από τον ίδιο αϊτό , να σκάψει και να βρει τη σιδερένια αιχμή απ’
το δόρυ μας,
σκουριασμένη, λιωμένη κι αυτήν, και να την κουβαλήσει επίσημα
σε πένθιμη ή δοξαστική πομπή, με μουσική και στεφάνια στην
Αθήνα.
Λέρος, 21-3-68
Έγινε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση , ξεσκονίσαμε λίγο τις ιστορικές γνώσεις που βρίσκονται μονίμως σε χειμερία νάρκη και θίξαμε διάφορα ζητήματα. Δεν είναι πάντως καθόλου αυτονόητο ότι τα παιδιά γνωρίζουν τι έγινε την 21η Απριλίου 1967 και τι επιπτώσεις είχε αυτό το γεγονός στην ελληνική κοινωνία.
Με πολύ ενδιαφέρον πάντως άκουσαν και τη μελοποίηση του ποιήματος από το Δήμο Μούτση