Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Πέμπτη 20 Απριλίου 2017

" Ο έρωτας και το πάθος στ' αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας", το περιοδικό Φαντάζιο και ο Τάσος Λειβαδίτης.

Πορτραίτο του Τάσου Λειβαδίτη από τον Γιάννη Ρίτσο ( Άη - Στράτης, 6.2.1951) 
( Περιοδικό η λέξη, νοέμβρης - δεκέβρης '95, ειδικό τεύχος)

Το 1969 , μέσα σε συνθήκες σκληρής δικτατορίας, οι Εκδοτικές επιχειρήσεις Τερζόπουλου εξέδωσαν το περιοδικό Φαντάζιο , το οποίο κυκλοφορούσε κάθε εβδομάδα και απευθυνόταν κυρίως στους νέους. Στις επιχειρήσεις του Τερζόπουλου κατέφυγαν πολλοί αριστεροί δημοσιογράφοι και συγγραφείς σε αναζήτηση εργασίας μετά την επιστροφή τους από την εξορία ή την αποφυλάκισή τους. 
Ανάμεσα στους πολλούς και ο ποιητής Τάσος Λειβαδίτης. Το 1969 πήγε στα γραφεία του Φαντάζιο και ζήτησε εξωτερική συνεργασία χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς θα μπορούσε να προσφέρει σε ένα νεανικό περιοδικό. Διευθυντής σύνταξης του περιοδικού ήταν ο Γιάννης Μπακογιανόπουλος. 
Αυτός και ο Τάσος Λειβαδίτης κατέληξαν μετά από συζήτηση να παρουσιάσουν μια σειρά από πορτρέτα Ελλήνων λογοτεχνών, τα οποία άρχισαν να δημοσιεύονται σε σειρά από το Μάρτιο του 1969 " γραμμένα με ενάργεια, ζωντάνια και καλλιέπεια, που μπορούσαν να διαβαστούν από όλους, αλλά και να ικανοποιήσουν τους πιο απαιτητικούς". Ο Λειβαδίτης υπέγραφε με το ψευδώνυμο Α. Ρόκος επιθυμώντας την ανωνυμία του επειδή  ήταν επιφυλακτικός για την αξία των πορτρέτων.
Μετά το τέλος αυτής της δουλειάς, ο Γιάννης Μπακογιαννόπουλος πρότεινε στον ποιητή να αποδώσει συνοπτικά  για τους αναγνώστες του περιοδικού ένα σπουδαίο και διάσημο μυθιστόρημα σε κάθε τεύχος. Καθώς ο Τάσος Λειβαδίτης δεν γνώριζε καλά ξένες γλώσσες, διάβαζε την ελληνική μετάφραση του κάθε μυθιστορήματος και το συμπύκνωνε ανάλογα με το μέγεθος του πρωτότυπου. 
Έτσι ο Λειβαδίτης με πολλή δουλειά, ικανότητα και εντιμότητα απέδωσε τα κλασικά και μεγάλα μυθιστορήματα της αγγλικής, αμερικάνικης, γαλλικής, γερμανικής, ιταλικής και ρωσικής λογοτεχνίας. Η αρχή έγινε με την Άννα Καρένινα τον Ιούνιο του 1969 στη σελίδα του Φαντάζιο με τον τίτλο " Ο έρωτας και το πάθος στ' αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας".

" Δεν είναι απλά τα πράγματα, όταν σκεφτεί κανείς πως ένας μέγιστος ποιητής, την εποχή της Χούντας, με το όνομά του απαγορευμένο, αναλαμβάνει ένα τόσο τρομερό εγχείρημα, για ένα λαϊκό - τι άστοχη λέξη - περιοδικό. Να συνοψίζει αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, ένα μάλιστα, κάθε εβδομάδα."

Η δουλειά του Τάσου Λειβαδίτη είναι εξαιρετική και η ανάγνωση αυτών των περιλήψεων μαρτυρά ότι ο ποιητής σεβάστηκε το πρωτότυπο κείμενο και τον δημιουργό του και στην ουσία συνδημιούργησε το κάθε μυθιστόρημα με αριστοτεχνικό τρόπο. Λέξεις, διάλογοι, περιγραφές, ήθος , ατμόσφαιρα και εποχή προκαλούν συγκίνηση και κατορθώνουν να κάνουν προσιτά σε μεγάλο κοινό πολυσέλιδα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. 

" Είναι αδύνατον να μη συλλογιστεί κανείς τον άλκιμο αυτό άντρα, είκοσι περίπου χρόνια πριν πεθάνει, να μην βασανίζεται στις εξόδους του, στις συναναστροφές του, στον ύπνο και στον ξύπνιο του, για τις λέξεις, τις ατμόσφαιρες, τις σχέσεις των ηρώων, του μυθιστορήματος που συνέβαινε να δουλεύει τη συγκεκριμένη στιγμή. Σε βαθμό που να λογαριάζεις σήμερα ως ευλογημένους τους ανθρώπους που τύχαινε να συναντηθούν μαζί του, ενώ, δηλαδή, ο Λειβαδίτης ήταν βυθισμένος στη δουλειά της διασκευής. Δουλειά που θα πρέπει να ήταν αδιάλειπτη, επί εικοσιτετραώρου βάσεως, καθώς οι τριάντα ( είκοσι επτά για την ακρίβεια) χειρόγραφες σελίδες του κάθε εβδομαδιαίας συνέχειας προϋπόθεταν μόχθο, ενιαίο, συμπαγή, αδιαίρετο. Αν του αναγνώστη του κόβεται συχνά η ανάσα με τα ιλιγγιώδη βάθη που αγρυπνούν μέσα στα μεγάλα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, για ένα δημιουργό, όπως ο Τάσος Λειβαδίτης που είχε συνείδηση των μυστικών και των κλειδιών του γραψίματος, η αναμέτρηση του με τα σχετικά κείμενα θα πρέπει να τον είχε στοιχειώσει καθηλωτικά, ολοκληρωτικά."

Ο Θανάσης Νιάρχος τα βρήκε και τα παρέδωσε με το όνομα του ποιητή. Ο Θανάσης Καστανιώτης  εξέδωσε το 2008 τον πρώτο τόμο με τίτλο " Μεγάλοι Ρώσοι συγγραφείς". 
Το κείμενο της ανάρτησης βασίστηκε στον πρόλογο του Γιάννη Μπακογιαννόπουλου" Μικρό χρονικό" και στο Επίμετρο του Θανάση Νιάρχου "Σαράντα χρόνια μετά".


Μεγάλοι Ρώσοι συγγραφείς. Ντοστογιέφσκι, Τολστόι, Παστερνάκ, Λέρμοντοφ. Συνοπτική απόδοση των αριστουργημάτων τους από τον ΤΑΣΟ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗ. Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2008

3 σχόλια :

Rosa Mund είπε...

Έχεις την τιμή (χαχαχα!) να σε διαβεβαιώνει η αναγνώστρια αυτών των περιλήψεων στο τότε Φαντάζιο, ανελιπώς, ότι ήταν εξαιρετικές.
Ήταν κι αυτός ένας λόγος για να γίνω η μανιώδης αναγνώστρια που είμαι τώρα, εθισμένη μέχρι μυελού οστέων, αρχίζοντας από την κλασική λογοτεχνία.

sofia είπε...

Τυχερή!
Εγώ τις διάβασα στην έκδοση του Καστανιώτη και ενθουσιάστηκα.

Κατερίνα Τοράκη είπε...

Κι εγώ βρήκα στον τόμο με τα Άπαντα Κρυστάλλη που είχα αγοράσει το 1969 ένα απόκομμα με τίτλο "Κώστας Κρυστάλλης" και υπογραφή Α.Ρόκος!