" " σ' άλλες γυναίκες η ομορφιά χαρίζει χαρά, το χαλασμό σε μένα μόνο ..."

Helen of Troy από την Εβελίν ντε Μόργκαν (1898, Λονδίνο).

 Στην "Ελένη" του Ευριπίδη ακούμε την ηρωίδα να θρηνεί για την ομορφιά της, που τη θεωρεί μία από τις αιτίες της δυστυχισμένης ζωής της:
" 'Αλλόκοτη κι ολάκερη η ζωή μου
   δύο οι φταίχτες, η Ήρα κι η ομορφιά μου
   Αχ! να σβηνόμουν πάλι σαν εικόνα
   κι αντί για την ωραία θωριά μου ετούτη
   μεγάλη ασκήμια να' χα, να ξεχνούσαν
   την τωρινή μου οι Έλληνες τη φήμη
   κι ό,τι καλό δικό μου να κρατούσαν,
   όπως θυμούνται τώρα το κακό..."

  " Έχω τόσο βαθιά στη δυστυχία βουλιάξει
     σ' άλλες γυναίκες η ομορφιά χαρίζει
     χαρά, το χαλασμό σε μένα μόνο..."

  " τα δώρα που μου χάρισεν η Κύπρη
     ατέλειωτα γεννήσαν μοιρολόγια,
    αρίφνητο αίμα, δυστυχίες
    πάνω στις δυστυχίες,
    θρήνους στους θρήνους, συμφορές..."

Σ' αυτούς τους στίχους είναι κυρίαρχη η ιδέα ότι η ομορφιά είναι καταστροφική και προκαλεί μεγάλο πόνο είτε στον ίδιο τον όμορφο είτε στους άλλους. Το θέμα αυτό είναι γνωστό μέσα από τους μύθους του Άδωνη 

Η Αφροδίτη και ο Άδωνις. Αττική ερυθρόμορφη λήκυθος σε σχήμα αρυβάλλου από τον καλλιτέχνη Αίσονα, περ. 410 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου.

 του Νάρκισσου

Νάρκισσος του Καραβάτζιο

στο παραμύθι της Χιονάτης  και των Επτά Νάνων και στις διάφορες παραλλαγές του

"Η Χιονάτη". Εικονογράφηση του Heinrich Leutemann ή του Carl Offterdinger

 

 

"Το βασιλόπουλο βλέπει τη Χιονάτη στο φέρετρο"'. Εικονογράφηση του Alexander Zick

 αλλά και σε δημοτικά τραγούδια όπως το πολύ γνωστό " Ο Μενούσης".
Θα σταθώ όμως περισσότερο σε μια ιστορία που μας αφηγείται ο Ηρόδοτος στη νουβέλα" Η γυναίκα του Κανδαύλη" , γιατί νομίζω ότι δεν είναι τόσο γνωστή στους περισσότερους Ο Κανδαύλης ήταν τύραννος των Σάρδεων και όχι μόνο ήταν πολύ ερωτευμένος με τη γυναίκα του αλλά πίστευε ότι ήταν και η πιο ωραία . Παίνευε τόσο πολύ την ομορφιά της γυναίκας του στον έμπιστό του Γύγη αλλά επειδή νόμιζε ότι αυτός δεν τον πίστευε του πρότεινε να τη δει μια μέρα γυμνή για να πεισθεί .
"Γύγη, επειδή δε νομίζω πως πείθεσαι σε όσα σου λέω για την ομορφιά της γυναίκας μου (στα αυτιά συμβαίνει οι άνθρωποι να πιστεύουν λιγότερο απ' ότι στα μάτια τους), δέξου να την δεις εκείνη γυμνή". Αυτός όμως αναφώνησε κι είπε: "Κύριε μου, τί λόγο αρρωστημένο μου λες, παρακινώντας με, την κυρά μου να την δω γυμνή; Μα από τη στιγμή που μια γυναίκα βγάζει το ρούχο της, αφήνει ακάλυπτη και την ντροπή της. Από τα παλιά χρόνια βρήκαν οι άνθρωποι γνώμες σοφές, που πρέπει να μας διδάσκουν· μια από αυτές είναι και τούτη: να κοιτάζει καθένας τη δουλειά του. Εγώ δέχομαι πως εκείνη είναι από όλες τις γυναίκες η πιο όμορφη, και σου ζητώ να μη ζητάς πράγματα άνομα".

Όσο κι αν προσπάθησε ο Γύγης να αποφύγει μια τέτοια πράξη δεν το κατόρθωσε διότι ο βασιλιάς επέμενε και του πρότεινε συγκεκριμένο τρόπο για να μην τον καταλάβει η γυναίκα του:
 "Θάρρος, Γύγη, και μη φοβάσαι ούτε εμένα, πως ίσως θέλοντας να σε δοκιμάσω κάνω μια τέτοια πρόταση, ούτε και τη γυναίκα μου, μήπως από κείνη σε βρει κάποιο κακό. Γιατί εγώ έτσι καλά θα στήσω τη μηχανή από την αρχή, ώστε εκείνη να μην πάρει είδηση ότι εσύ την είδες. Μόνος μου θα σε στήσω μέσα στο δωμάτιο που κοιμόμαστε, πίσω από το ανοιχτό θυρόφυλλο· αμέσως μετά από μένα θα έλθει και η γυναίκα μου για ύπνο. Κοντά στην είσοδο βρίσκεται ένα θρονί· πάνω σ' αυτό βγάζοντας ένα προς ένα τα ρούχα της θα τα αποθέσει και θα μπορέσεις έτσι με όλη σου την ησυχία να τη θαυμάσεις. Όταν προχωρήσει από το θρονί προς το κρεβάτι, και βρεθείς πίσω από την πλάτη της, μόνος σου κοίτα από κει και πέρα να μη σε δει που θα γλιστράς από την πόρτα".

Το αποτέλεσμα  δεν ήταν το αναμενόμενο διότι ο Γύγης έγινε αντιληπτός και η γυναίκα του Κανδαύλη παριστάνοντας την ανήξερη του στήνει παγίδα. Τον καλεί την άλλη μέρα και του βάζει το δίλημμα:
 "Τώρα δύο δρόμοι σου ανοίγονται, Γύγη, και σου δίνω το δικαίωμα να πάρεις όποιον από τους δυο θέλεις: ή σκότωσε τον Κανδαύλη και πάρε εμένα και τη βασιλεία των Λυδών, ή ο ίδιος αμέσως τώρα πρέπει να πεθάνεις, για να μη βλέπεις στο εξής, με την τυφλή σου υπακοή στον Κανδαύλη, όσα δε σου επιτρέπεται. Αλλά ή εκείνος που τα μηχανεύτηκε αυτά πρέπει να αφανιστεί, ή εσύ που εμένα με είδες γυμνή, κάνοντας μία πράξη άπρεπη".

Μη μπορώντας ο Γύγης να ξεφύγει  και θέλοντας να σώσει τη ζωή του ρωτάει:
"Αφού με αναγκάζεις να σκοτώσω τον αφέντη μου, κι ας μην το  θέλω, πες μου να ακούσω με ποιο τρόπο θα του επιτεθούμε". Και εκείνη πήρε το λόγο και είπε: "Από το ίδιο μέρος θά 'ρθει το χτύπημα, από όπου και κείνος με έδειξε γυμνή· πάνω στον ύπνο θα τον βρει" . 
 Με τραγικό τρόπο  ο Κανδαύλης πλήρωσε το πάθος του για την ομορφία της γυναίκας του αλλά και τη ματαιοδοξία του.
(Τα αποσπάσματα είναι από το βιβλίο του
Δ. Μαρωνίτη  "Ηρόδοτος, Επτά Νουβέλες και Τρία Ανέκδοτα", Άγρα 1981.)
Η ιστορία αυτή του Ηροδότου αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για μεταγενέστερους συγγραφείς . Ο Δημήτρης Κορομηλάς έγραψε την  " Κλυτία" το 1886, θεατρικό έργο που επιχειρεί να δραματοποιήσει την ιστορία του Ηροδότου. Το 1952 η Μαργαρίτα Λυμπεράκη έγραψε ένα δράμα με τίτλο " Η γυναίκα του Κανδαύλη" . Το 1992 ο Μάικλ Οντάατζε γράφει το μυθιστόρημα  'Ο Άγγλος ασθενής", το οποίο το 1996 έγινε  ταινία που κέρδισε εννέα όσκαρ. Σ΄αυτό το βιβλίο λοιπόν ο συγγραφέας κάνει αναφορά στον Ηροδότο , στη "Γυναίκα του Κανδαύλη" και αναφέρει ακριβώς την ιστορία όπως την αφηγείται ο Ηρόδοτος.( οι πληροφορίες από http://www.palmografos.com/permalink/8561.html ).