Μελέτα, μα έχε άγρυπνα και ανοιχτά τα μάτια της ψυχής σου στη ζωή...

Δημήτρης Γληνός

Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου 2019

Κρίστοφερ Κινγκ, Ηπειρώτικο Μοιρολόι

Κυκλοφόρησε πριν από αρκετό καιρό στα ελληνικά σε μετάφραση του Αριστείδη Μαλλιαρού από τις εκδόσεις Δώμα το βιβλίο του Κρίστοφερ Κινγκ Ηπειρώτικο μοιρολόι, Οδοιπορικό στην αρχαιότερη ζωντανή δημώδη μουσική της Ευρώπης. 
Στον πρόλογο του ο συγγραφέας αναφέρει ότι « Το βιβλίο αυτό είναι γέννημα μιας εμμονής και μιας αγάπης. Η μουσική της Ηπείρου πρώτα μ’ αιχμαλώτισε και κατόπι μ’ έκανε να την αγαπήσω, όχι μόνο γι’ αυτό που είναι, αλλά και για τα μυστήρια που εμπερικλείει. Ποτέ δε θα μπορέσω να εξηγήσω πώς λειτουργεί. Μπορώ μονάχα να περιγράψω τα αποτελέσματά της – η μουσική της βορειοδυτικής Ελλάδας είναι σαν ένα φαινόμενο της φύσης, σαν ένας φυσικός νόμος. Λειτουργεί επειδή λειτουργεί. Αλλά ο μηχανισμός που την κάνει να λειτουργεί είναι ανεξήγητος. Και γι’ αυτό την ερωτεύτηκα»
Και εμείς διαβάζοντας το βιβλίο ανακαλύψαμε κάτι καινούριο και πολύ ζωντανό στη μουσική της Ηπείρου και στους οργανοπαίκτες της. Παράλληλα όμως ταξιδέψαμε στην  Ήπειρο και τον κόσμο  με όχημα την διεισδυτική μελέτη και την ανθρωπολογική ματιά του Κρίστοφερ Κινγκ. Δεν είναι μια απλή μουσικολογική μελέτη , είναι έρευνα και μελέτη της ιστορίας της Ηπείρου από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα,  της ιστορίας του ανθρώπου και της σχέσης του με τη μουσική. Ένα μοναδικό μουσικό ταξίδι από τις αμερικάνικες φτωχογειτονιές, τη τζαζ και το μπλουζ στην ηπειρώτικη μουσική.
Συλλέκτης δίσκων γραμμοφώνου 78 στροφών , πιστεύει ότι « αυτοί οι παράξενοι μαύροι δίσκοι είναι το μόνο που μας συνδέει με το καλύτερο κομμάτι του μουσικού μας παρελθόντος»  και δηλώνει ότι από την εποχή που η μουσική βιομηχανία εκτινάχτηκε στα ύψη χάθηκε η αυθεντικότητα της μουσικής. Μέσα από τους δίσκους γραμμοφώνου ακούει ό,τι χάθηκε μέχρι που ανακάλυψε την ηπειρώτικη μουσική.
« Μερικές φορές δεν είναι αρκετό να έχεις στην κατοχή σου ένα χειροπιαστό αντικείμενο. Αποζητούσα μια μουσική που να μην είναι ένα αδιέξοδο στο ράφι με τους δίσκους μου. Αποζητούσα κάτι ζωντανό. Στο στούντιό μου στέκονται παραταγμένοι χιλιάδες μαύροι δίσκοι μέσα σε καφετιές θήκες – ράφια πάνω σε ράφια γεμάτα μνημεία δεκάδων μουσικών παραδόσεων που πεθαίνουν ή είναι ήδη νεκρές. Πίστευα ότι δεν υπάρχει μουσική στον κόσμο που να έχει διατηρήσει έναν αρραγή δεσμό με το πρωταρχικό κοινωνικό της πλαίσιο, με την κουλτούρα στην οποία ανήκει.
Έκανα λάθος .
Τον 21ο αιώνα, ανακάλυψα το αδιανόητο – μια γη και μια μουσική ξεχασμένες απ’ το χρόνο. Η μουσική αυτή ευδοκιμεί σ’ έναν απόμερο τόπο των Βαλκανίων, σε μια κυριολεκτική και μεταφορική πύλη μεταξύ Ανατολής και Δύσης: την Ήπειρο.»
Η ανακάλυψη έγινε τυχαία μέσα από την αγορά κάποιων δίσκων γραμμοφώνου στην Κωνσταντινούπολη. Η μύηση μέσα από το βιολί του Αλέξη Ζούμπα και το κλαρίνο του Κίτσου Χαρισιάδη. Η επίσκεψη στα Ζαγοροχώρια και συγκεκριμένα στη Βίτσα, η επιτόπια έρευνα και η συνάντηση με τους Τσιγγάνους οργανοπαίκτες,  απογόνους αυτών των μουσικών σε συνδυασμό με το τοπίο, τα πανηγύρια , το τσίπουρο , το θρήνο, τα βιώματα και τη συλλογική μνήμη δημιούργησαν τις κατάλληλες συνθήκες για να αγαπήσει αυτός ο άνθρωπος τον τόπο, τους ανθρώπους και τη μουσική τους.
Συναρπαστικό βιβλίο γραμμένο με « λογισμό και όνειρο» 
Βασισμένοι στο βιβλίο ψάξαμε τις αυθεντικές μουσικές τις παιγμένες από  τον Αλέξη Ζούμπα και τον Κίτσο Χαρισιάδη.
« Ο Αλέξης και ο Κίτσος επέλεξαν – ή επέπρωντο – να εκφράσουν μέσα από τα όργανά τους αρχέγονα αισθήματα. Από το Ζούμπα ακούω ήχους πλασμένους από την αποξένωση, την εσωτερική αγωνία και τη νοσταλγία: η μουσική του πονάει.


Απ’ τον Χαρισιάδη, αντιλαμβάνομαι ήχους διαποτισμένους από την οικείωση, τη γαλήνη, την ένταξη: η μουσική του γιατρεύει.



Ο Αλέξης δάκρυσε για το χώμα της πατρίδας του. Ο Κίτσος το χώμα αυτό δεν το εγκατέλειψε ποτέ.»
Κρατάμε  τα λόγια του Κρίστοφερ Κινγκ στον επίλογο: « Οι άνθρωποι της Ηπείρου μού χάρισαν  μια κατανόηση της μουσικής. Αυτό που μου πρόσφεραν πηγαίνει πέρα από τη φιλοξενία και την ευγένεια. Είναι κάτι που, σαν τη σπάνια μουσική αυτού του τόπου, μας μεταμορφώνει και μας κάνει ολόκληρους».

Δεν υπάρχουν σχόλια :